Strijd door Franco beslist
MADRID, 30 maart - De Spaanse burgeroorlog is voorbij. De strijd die tweeënhalf jaar geleden ontbrandde, is geëindigd in een totale overwinning voor Franco en zijn geestverwanten. Alle republikeinse legereenheden hebben gecapituleerd, duizenden aanhangers van de republiek zijn naar Frankrijk gevlucht.
Eergisteren zijn de nationalisten Madrid binnengetrokken. Zeontmoetten weinig verzet van de hongerende en door oorlogsmoeheid geteisterde beolking. Franco's aanhangers - zijn ‘vijfde colonne’ die zich al die tijd had schuilgehouden - begroetten het nationalistische leger triomfantelijk en riepen ‘han pasado’ (ze zijn erdoor gekmen). ‘Alleen een idioot had kunnen vermoeden’, zo bericht O.D. Gallagher van de Britse Daily Express, ‘dat Madrid zo aan zijn eind zou komen.’
De laatste dagen van de Spaanse republiek waren zeer turbulent. Velen wilden na de val van Catalonië begin februari, toen een overwinning van de nationalisten onafwendbaar leek, de strijd toch voortzetten om zo gunstiger capitulatievoorwaarden bij Franco te bedingen. In Madrid werd een Nationale Verdedigingsraad opgericht, die dacht een ‘eervolle vrede’ met Franco te kunnen overeenkomen en die het gezag van de regering-Negrín niet meer erkende. De leider van deze raad, de anarchist kolonel Casado, riep in een proclamatie, die hij op 5 maart voor de radio voorlas, op tot voortzetting van de strijd. ‘We zullen weerstand bieden totdat we een eerzame vrede kunnen sluiten... We willen een Spaanse vrede of een gevecht tot het bittere eind. Spanjaarden, lang leve de republiek! Lang leve Spanje!’
De communisten kwamen in naam van de wettige regering-Negrin in opstand tegen de Casado-junta. Een week lang vonden er gevechten plaats tussen de communisten en de aanhangers van de verdedigingsraad, meestal anarchisten en socialisten. Negrín, voor wie een burgeroorlog in het republikeinse kamp het definitieve einde betekende, week uit naar Parijs. De strijd, die op 13 maart in het nadeel van de communisten werd beslecht, kostte aan zeker 1000 mensen het leven.
De Nationale Verdedigingsraad trachtte met Franco tot een vergelijk te komen, maar deze onderhandelingen liepen op niets uit.
De ‘caudillo’ eiste een onvoorwaardelijke overgave. En die kreeg hij enige dagen later.
Door nationalisten gevangengenomen republikeinse militairen.
Auteursrechtelijk beschermd
