‘Estado Novo’ in Brazilië
RIO DE JANEIRO, 10 november - De Braziliaanse president Getúlio Vargas heeft via de radio een nieuwe grondwet bekendgemaakt en de ‘Estado Novo’ (de ‘nieuwe staat’) afgekondigd. Vargas kwam in 1930 na een staatsgreep aan de macht en had in 1934 al een grondwet met corporatistische trekken laten opstellen.
De nieuwe grondwet verklaart de noodtoestand van kracht en bevat verder een artikel waarin staat dat, zolang deze toestand duurt, de grondwet buiten werking is gesteld. In feite regeert Vargas van nu af aan dan ook zonder grondwet. Zolang er nog geen nieuw Congres (parlement) is gekozen, berust alle wetgevende macht eveneens bij de president, die per decreet kan regeren. Vargas spreekt van een ‘nieuw soort democratie’, maar zijn dictatuur is nu volledig.
De presidentsverkiezingen die hij eerder dit jaar had aangekondigd voor begin 1938, zijn voor onbepaalde tijd afgelast. Pers, radio en scholen zijn onder censuur geplaatst.
De politieke situatie in Brazilië wordt vertroebeld door de activiteiten van de communistische partij onder de charismatische leider en ex-legerkapitein Luiz Carlos Prestes, die na een ‘lange mars’ door het Braziliaanse binnenland in 1934 werd gearresteerd maar vanuit de gevangenis zijn partij blijft leiden. De andere beweging die pogingen doet de macht te grijpen, wordt gevormd door de ‘Integralistas’, de fascisten, onder leiding van Plinio Salgado, wiens aanhang en gewapende ordediensten snel toenemen.
‘Kort voor de afkondiging van de Estado Novo had Vargas de staat van beleg uitgeroepen in verband met een vermeende communistische opstand. Met de afkondiging van de Estado Novo is Vargas ook de Integralistas te slim af. Hij schuift hen eveneens aan de kant om persoonlijk de macht uit te oefenen. Vargas ziet zichzelf als de ‘vader van het volk’, een rol die hij graag speelt en die het volk van hem aanvaardt. Met sociale wetgeving, een door de overheid gecontroleerde vakbeweging en een begin van de modernisering van de Braziliaanse economie weet Vargas zich verzekerd van een behoorlijke populariteit. Politieke tegenstanders worden gearresteerd of vluchten naar het buitenland.
Critici spreken van een ‘vriendelijke dictatuur’: despotisme vermengd met klunzigheid, te vergelijken met de situatie in Oostenrijk voordat de nationaal-socialisten daar de macht zouden overnemen.
Auteursrechtelijk beschermd