Uitvoeringen van ‘De beul’ gestaakt
AMSTERDAM, 10 december - De leiding van de Amsterdamsche Tooneelvereeniging (ATV) heeft besloten de voorstellingen van het toneelstuk De beul van Lagerkvist te stoppen. Aanleiding voor dit besluit zijn de rellen die met name van NSB-zij de tijdens de voorstellingen in de Amsterdamse Stadsschouwburg veroorzaakt werden.
Het is echter niet alleen deze gewelddadige reactie die de directie van het gezelschap, Albert van Dalsum, August Defresne en Jo Sternheim, tot hun besluit heeft gebracht. Ook in minder extremistische kring roept het stuk felle, negatieve reacties op. Wegens vermeende godslastering en belediging van de krijgsmacht drongen bladen als De Telegraaf, NRC en De Tijd aan op een speelverbod en heeft het AR-Kamerlid Amelink vragen van gelijke strekking gesteld aan de minister van Binnenlandse Zaken.
Overigens heeft burgemeester De Vlugt van Amsterdam, de enige die tot de uitvaardiging van zo'n verbod bevoegd is, overeenkomstige vragen van het gemeenteraadslid Boissevain negatief beantwoord. Volgens De Vlugt is de voorstelling verantwoord en hij stelde: ‘Voor terreur ga ik niet opzij, met terreur reken ik af.’
Over het algemeen ontving de voorstelling van De beul, die op 9 november in première ging, als artistieke prestatie weinig waardering, maar oogstte ook bijval om zijn anti-fascistische strekking, het protest tegen oorlogsdreiging en rassenwaan. Criticus Simon Carmiggelt bijvoorbeeld prees de moed van de makers om met hun werk de grote problemen van deze tijd niet uit de weg te gaan. De keuze om De beul op het repertoire te nemen past ook in het beleid van de nog jonge ATV (sinds 1932 naast het gezelschap van Louis Saalborn vaste bespeler van de Amsterdamse schouwburg) dat geen uitgesproken politiek theater wil maken, maar ‘levend toneel van deze tijd’.
Slachtoffer van NSB-agitatie werd het gezelschap eerder in december vorig jaar bij de voorstellingen van De gele koorts, een documentair stuk over de strijd van biologen tegen ‘de macht’ van ziekteverwekkende bacteriën, dat onmiskenbaar ook een figuurlijke betekenis had. De ATV is echter niet het enige gezelschap dat problemen ondervindt bij haar meer uitgesproken stukken. In Den Haag werd het gezelschap van Cor van der Lugt Melsert vorig jaar door de schouwburgcommissie bemoeienis met de binnenlandse aangelegenheden van een bevriende natie verweten, toen het Bruckners Rassen, over de jodenvervolging in Duitsland, wilde spelen, terwijl Lilian Hellmans Onschuldige meisjes bij hetzelfde gezelschap dit jaar verboden werd.
Auteursrechtelijk beschermd