Coup Pilsudski in Polen
WARSCHAU, 12 mei - Maarschalk Pilsudski heeft vandaag met een gewapende machtsgreep gereageerd op de langdurige periode van frequente regeringswisselingen, economische malaise en bestuurschaos.
De aanleiding van de militaire coup van Pilsudski was de benoeming van de rechts-populistische boerenleider Witos tot premier, wat door links gezien werd als de aanzet tot het formeren van een rechts kabinet. Na enkele dagen van onrust en demonstraties trok Pilsudski met opstandige legereenheden Warschau binnen, waar de regeringsgetrouwe troepen weerstand boden. Na korte schermutselingen gaven de regeringsgetrouwe eenheden zich echter over. Premier Witos werd opzij gezet en president Wojcieckowski legde zijn ambt neer. Weer is een periode van vernieuwing begonnen, ‘sanacja’ genoemd, die een weg naar de dictatuur lijkt te zijn.
Pilsudski, die al enkele jaren in vrijwillige ballingschap verbleef in een kleine voorstad van Warschau, trok zich in 1923 teleurgesteld terug uit de politiek, vanwege de strijd tussen de verschillende linkse en rechtse partijen die het land volgens hem naar de afgrond bracht. Ook zijn positie als opperbevelhebber van het Poolse leger werd aangetast door de op macht beluste generaals.
Pilsudski bleef niettemin de nationale held, die in de ogen van het volk het land tot een eenheid had gebracht, waarna hij Sovjet-Rusland had verslagen en die nu niets te maken wilde hebben met de vechtende politici.
Hij is een van de merkwaardigste personen in de huidige Europese politiek: een uitstekend politicus die de volkstaal spreekt, een groot militair leider met dictatoriale trekken die niettemin het pluralisme in Polen wil behouden, maar dan wel onder zijn controle.
Pilsudski was een van de oprichters van de Poolse socialistische partij, een man met een duidelijk links-populistische instelling die de ‘oud-Poolse’ traditionele waarden als dapperheid en eervol gedrag hoger waardeerdedan politieke overtuigingen.
Al in het begin van de jaren twintig werd hij door zijn ex-kameraden beschuldigd van verraad aan de socialistische idealen, waarop Pilsudski een beroemd antwoord had gegeven: ‘Reizend in de trein die het socialisme heet stap ik op het station dat onafhankelijkheid heet uit.’
Auteursrechtelijk beschermd
