Enorme overwinning voor Conservatieven
Verkiezingsaffiche van Labour: ‘MacDonald de vredestichter’.
LONDEN, 29 oktober - De Britse Conservatieven hebben bij de algemene verkiezingen een verpletterende overwinning behaald op de overige partijen.
Hun partij verwierf 403 zetels, tegen de Labourpartij 150, de Liberale partij 36, de Constitutionalisten 7 en andere 4. Uit 15 kiesdistricten moet de zetelverdeling nog worden ontvangen. De Conservatieven boekten een nettowinst van 155 zetels, terwijl Labour een zetelverlies van 42 en de Liberalen een zetelverlies van 111 moeten verduren.
De Labourpartij, die door de eigenaardigheden van het Britse kiesstelsel zetels verloor maar stemmen won, heeft de volgende verklaring uitgegeven: ‘Het was de bedoeling van de Liberalen om de Conservatieven aan de macht te helpen. Dat is hun gelukt hoewel zij daarbij zelf vrijwel zijn weggevaagd. Meer kiezers hebben voor Labour gestemd, maar het kiessysteem was tegen ons.’
Stanley Baldwin zal nu een nieuwe regering vormen en leiden.
De verkiezingsstrijd stond sterk in het teken van het incident rond de ‘Zinovjev-brief’. Op 25 oktober - vier dagen voor de verkiezingen - gaf het ministerie van Buitenlandse Zaken een brief vrij van de voorzitter van de Komintern, de Rus Zinovjev. In deze brief, die gericht was aan de Britse communistische partij, wordt aangedrongen op agitatie van de Engelse communisten voor ratificatie van het in augustus gesloten Britse verdrag met de Sovjet-Unie, met het doel de arbeiders rijp te maken voor de revolutie. Aan de Engelse communisten werd tevens gevraagd een militaire organisatie op te bouwen waarmee de komende revolutie kan worden doorgevoerd. De Britse regering reageerde op deze brief met een scherpe protestnota. Zinovjev ontkende echter een dergelijke brief te hebben geschreven. De Liberalen en Conservatieven, die de eerste Labourregering in Groot-Brittannië met argusogen bekeken en het streven van premier MacDonald naar een betere verstandhouding met de Sovjet-Unie als een uitverkoop van de Britse belangen brandmerkten, grepen de Zinovjev-brief aan om Labour in diskrediet te brengen.
De verkiezingen werden noodzakelijk doordat de regering-MacDonald eerder deze maand, op 8 oktober, door een motie van wantrouwen in het Lagerhuis ten val werd gebracht. Tegen de regering stemden 364 parlementsleden en voor de regering 198.
Aanleiding tot de val van MacDonalds
Verkiezingsslogans van Labour.
regering was wederom een incident rond de Britse communistische partij. De Liberale partij eiste van de regering dat zij een parlementair onderzoek zou instellen naar de reden waarom de procureur-generaal afzag van vervolging van de communist Campbell, die met een artikel in het bolsjevistische blad
Workers Weekly rellen probeerde uit te lokken.
In het Lagerhuis verklaarde de procureur-generaal dat vervolging van Campbell niet gewenst was, enerzijds omdat hij zich tijdens de oorlog had onderscheiden en anderzijds omdat een proces ongewenste propaganda voor de communisten zou betekenen.
De Liberalen vermoedden echter dat er meer redenen waren om de kwestie in de doofpot te stoppen en eisten daarom een parlementair onderzoek, dat door de regering als een motie van wantrouwen werd opgevat.
De Liberalen suggereerden bovendien dat ministeriële druk op de procureur-generaal was uitgeoefend door het verlangen de communisten gunstig te stemmen vanwege het verdrag met Rusland.
Auteursrechtelijk beschermd