Kroniek van de 20ste eeuw [tot en met 1940]

Slotacte Conferentie van Washington

WASHINGTON, 5 februari - Aan het slot van de Conferentie van Washington is een aantal belangrijke verdragen gesloten die de bedoeling hebben de Japanse expansiedrift te beteugelen. Amerika, Groot-Brittannië, Frankrijk en Japan zijn in het zogenaamde ‘Viermogendhedenpact’ overeengekomen hun verschillende bezittingen in het Grote-Oceaangebied wederzijds te eerbiedigen en dus ook niet binnen te dringen.

Verder werd door deze vier landen en Italië afgesproken dat de sterk te van de Japanse vloot maar drie vijfde van die van de Amerikaanse en Britse vloot mag bedragen. Voor sommige schepen werden zelfs een tonnen- en geschutsmaat vastgesteld.

Alle negen deelnemende landen aan de Conferentie van Washington, de Verenigde Staten, Engeland, Frankrijk, Italië, Nederland, België, Portugal, China en Japan, hebben zich bovendien verenigd in het ‘Negenmogendhedenverdrag’. Daarin zijn zij overeengekomen ‘de soevereiniteit, de onafhankelijkheid en de territoriale en administratieve integriteit van China te zullen respecteren’.

China, waar al zo lang om gevochten wordt, zal voortaan ‘de volledige en onbelemmerde gelegenheid krijgen voor zichzelf een effectief bestuur te ontwikkelen’.

De maritieme conferentie in Washington richtte zich voornamelijk op het intomen van het Japanse expansionisme.

Niet in het verdrag opgenomen zijn afzonderlijke verklaringen van de Verenigde Staten, Engeland, Japan en Frankrijk, waarin zij de status-quo en integriteit van Nederlandsch-Indië waarborgen.

Succes

Minister van Buitenlandse Zaken Van Karnebeek ziet deze verklaringen als een groot succes: er is geen sprake van ‘eeuwig patronaat van andere mogendheden of van eeuwige vermindering van de volledige soevereiniteit van Nederland als Aziatische mogendheid’, verklaarde de minister.

Volgens Van Karnebeek is er bovendien aan deze verklaringen geen enkele verplichting verbonden, waardoor Nederland in moeilijkheden van andere staten zou kunnen worden betrokken. Toch heeft minister Van Karnebeek de indruk gekregen dat er voor Nederlandsch-Indië potentieel gevaar dreigt uit Japan. Een van de deskundigen van de Nederlandse delegatie in Washington, De Kat Angelino, heeft gewezen op de gevaren van opkomend nationalisme en van een mogelijk Aziatisch saamhorigheidsgevoel.