Karel uitgesloten van Hongaarse troon
Karel tijdens zijn eerste couppoging in maart.
BOEDAPEST, 14 november - Het Hongaarse parlement heeft vandaag de voormalige koning Karel vervallen verklaard van de Hongaarse troon.
Met deze uitspraak is na drie jaar enige klaarheid gekomen in de dynastieke kwestie. Tot nu toe was onduidelijk of Karel in zijn recht stond met zijn aanspraken op de Hongaarse troon of dat hij met zijn verklaring van november 1918 hiervan afstand heeft gedaan en daarmee de Hongaarse natie de vrijheid heeft geschonken die door een vorst van eigen keuze te laten bestijgen. In maart en in oktober heeft Karel, de eerste keer door zelf naar Hongarije te komen, nog getracht zijn aspiraties kracht bij te zetten.
Slechts op bevel van de Geallieerden en onder druk van de rechtse radicalen en regent Horthy was Karel ertoe te bewegen Hongarije te verlaten. Ook zijn couppoging van oktober mislukte.
Karels komst in maart leidde tot een regeringscrisis: diverse legitimistische leden van het kabinet traden af. Op 14 april kwam een nieuwe premier, de conservatieve leider graaf István Betlen, aan de macht. Hij is de opsteller van de nu geaccepteerde formule die Karel in de praktijk van de troon vervallen verklaart.
Betlens doel is de kleine landbouwers en de anti-legitimisten van de Christelijke Nationale Partij onder zijn leiding in één eenheidspartij te verenigen. Intussen blijven de economische, politieke en sociale omstandigheden uiterst moeilijk. Hongarije, verbitterd over de vernedering van het Verdrag van Trianon, is in de greep van het revanchisme, dat - te meer daar het regime van Béla Kun vooral uit joden bestond - wordt gekoppeld aan een krachtig anticommunisme en een even fel antisemitisme. ‘Witte terroristen’ nemen ongestraft wraak op mensen die ze in verband brengen met Kuns bewind. De regering-Huszár heeft daar met massa-arrestaties onder socialisten en vakbondsvertegenwoordigers ook aan meegedaan.
Daarnaast bestaat grote verbittering onder het industriële en agrarische proletariaat dat al zijn hoop op een beter lot heeft moeten laten varen en dat door de galopperende inflatie snel verarmt. Tot deze ‘nieuwe armen’ behoren ook de 400 000 vluchtelingen uit de afgestane gebieden. De regering van Pál Teleki, die van juli vorig jaar tot april aan het bewind was, heeft een bescheiden landhervorming doorgevoerd - 7,5 procent van het landbouwareaal werd onder landloze boeren verdeeld - maar de belofte dat dit slechts een begin was, is niet waargemaakt en er zijn verder geen andere sociale hervormingen op gevolgd.
Militairen in Hongarije leggen de eed van trouw af aan Karel van Habsburg.
Auteursrechtelijk beschermd