Kroniek van de 20ste eeuw [tot en met 1940]

Breuk bij socialisten in Frankrijk

TOURS, 30 december - ‘Het congres van de communistische partij gaat morgen verder.’ Met die woorden besloot de voorzitter, vannacht om half drie, een vergadering, die begonnen was als het achttiende congres van de Franse socialistische partij, de SFIO. Bijna 70 procent van de congresgangers stemde voor aansluiting bij de Derde Internationale. De breuk met de minderheid is niet meer te herstellen.

Toen op de ochtend van de eerste kerstdag het congres in de Salle du Manège geopend werd, viel het oog vooral op een reusachtig spandoek dwars door de zaal, met de tekst: ‘Proletariërs aller landen, verenigt u!’. Echter niet binnen de socialistische partij: de breuk hing al vanaf het begin in de lucht.

De groep die zich wil aansluiten bij de door de Russische bolsjeviki geleide Derde Internationale, meent dat dit de enige mogelijkheid is om ook in Frankrijk de revolutie te bewerkstelligen en met het kapitalisme te breken. Gezien de talrijke, harde stakingen van het afgelopen jaar, is dat een concrete mogelijkheid op afzienbare termijn, aldus de nieuwe communistische partij.

Gevaren

De minderheid van de zojuist ter ziele gegane socialistische partij ziet voornamelijk gevaren in de 21 door Moskou gestelde voorwaarden, die volgens haar illegale acties, geweld en - als de revolutie slaagt - een dictatuur voor onbepaalde tijd tot gevolg hebben. Het wantrouwen van deze door het kamerlid Léon Blum geleide groep werd nog versterkt door een telegram van een van de Sovjet-leiders, Zinovjev, dat eergisteren werd voorgelezen en waarin deze fel tekeer ging tegen een ieder die de 21 voorwaarden niet zonder meer wilde aanvaarden. Die kritiek gold met name Karl Marx' kleinzoon, Jean Longuet, die een compromis probeerde te bereiken binnen zijn partij.

Na Zinovjevs telegram volgde nog een verrassing: het onverwacht optreden van de bejaarde Duitse revolutionaire leidster Clara Zetkin, die een korte, bewogen toespraak hield.

Léon Blum en de zijnen verzetten zich tegen de aansluiting bij de Derde Internationale; zij wezen het democratisch socialisme van de hand en wensten niets te weten van oorlog als revolutionair strijdmiddel.

Léon Blum en zijn vrienden (onder wie Jean Longuet, eveneens gedwongen zijn partij te verlaten) hielden vanochtend een bescheiden bijeenkomst in de Salle du Démophile. Een nieuwe, zij het veel kleinere, SFIO zou daarvan het resultaat zijn.