Bisschoppen contra Unitas
UTRECHT, 17 augustus - De rooms-katholieke bisschoppen van Nederland hebben zich tegen de Nederlandsche Christelijke Textielarbeidersbond gekeerd.
In een publieke verklaring lieten ze vandaag weten dat het hun ‘ernstige en uitdrukkelijke verlangen is de hun onderhorige katholieken te verenigen en verenigd te houden in katholieke organisatiën’.
De bond, in de wandeling Unitas geheten, is in 1895 ontstaan in Twente en kreeg later ook in Brabant aanhang. Unitas is formeel een soort federatie van katholieken en protestanten die in de praktijk (naar Duits voorbeeld) toegroeide naar een interconfessionele vakorganisatie. De bisschoppen verzetten zich daartegen, wensen ‘geestelijke adviseurs’ met grote bevoegdheden aan te stellen en schrijven een opdeling per bisdom in plaats van nationale organisatie voor. Unitas wees dit veertien dagen geleden af. In hun verklaring zeggen de bisschoppen de katholieke leden nu aan ‘vóór oktober te kiezen tussen Unitas en de Rooms-Katholieke Werkliedenvereniging’.
Merkwaardig is dat de bisschoppen de katholieke mijnwerkers in Limburg die eenzelfde organisatievorm hebben gekozen, ongemoeid laten.
Unitas is een samenwerkingsverband van de RK Textielvakgilden in Enschede, Oldenzaal, Almelo, Hengelo, Borne en Haaksbergen; de afdelingen van Patrimonium in Almelo, Hengelo en Enschede, de protestantse ‘Verzoeningsbond’ in Enschede en de protestants-katholieke vereniging ‘Steunt Elkander’ uit Almelo. De organisaties zijn gaan samenwerken om een gemeenschappelijk front te kunnen vormen tegen de socialisten en de Twentse fabrikanten. Sinds acht jaar stelt Unitas zich op als een landelijke organisatie en werft ze ook leden onder de Brabantse textielarbeiders.
Wanneer Unitas niet ingaat op de eis van de bisschoppen om de geestelijk adviseurs een vetorecht te geven bij stakingen, worden de Unitas-leden van de katholieke standsorganisaties geroyeerd.