Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
(1643)–Anton van Bourgoingne, Petrus Gheschier–
Auteursrechtvrij
[pagina 95]
| |
Waerheydt.
| |
[pagina 96]
| |
VVaerheydt.D'Aldermeeste vreught van allen
Die my oyt heeft inghevallen,
Is, dat ick eens heb ghesien
'T dul-huys met de dulle lien.
Lieve Godt wat sagh ick dinghen
Die in't Dul-huys omme-ghinghen?
Hier sagh ick een sotten cop
Draeyen 't hooft als eenen top:
Ghinder sagh ick ander rollen
Oft-se waeren houte bollen;
Erghens eenen dwasen gheck
Eten vreughdigh sijnen dreck.
Ick sagh op de plaetse dansen
Dochters om verrotte kransen,
En sy songhen ydel raes,
En sy spronghen recht als dwaes.
In de keucken laghen sotten
Midden inde swarte potten,
Ander laghen in den hof
Met de neusen diep in't stof.
Onder ander wasser eene
Die ghevoet wierdt in 't ghemeente;
Naer het aensicht en den schijn
Scheen het een Doctoor te zijn.
| |
[pagina 97]
| |
Maer soo hy begost te spreken,
Quam het Sotjen uyt te breken:
Ick ben (seydt hy) uwen Godt,
En ghy staet in mijn ghebodt.
Godt! hoe lough' ick drye vier daghen,
Alsmen hier van quam te waghen,
Het ghepeys van dese vreught
Doet mijn herte nu noch deught.
Soo daer iemant quam te letten,
Dat ick scheen hier in te vetten,
Heeft hy my van daer gheleydt,
En wat anders aengheseydt.
Vriendt men vindt noch fraeyer trecken
Diemen siet in droncke ghecken,
Als sy ligghen dagh, en nacht,
Als de swijnen gantsch versmacht.
Oordeelt ghy met volle reden
Dese dwase dertelheden,
Ick sal bringhen aen den dagh
VVat ick eertijts hier af sagh.
Daer was eenen Sot met bellen
Die sy selven quam te quellen,
En wierdt gram op sijnen sack,
Om dat hy in stucken brack.
VVant alsoo de vuyligheden,
Die hy daer in had ghetreden,
| |
[pagina 98]
| |
Laghen al te veel by een,
Spleet den vuylen bras in tween,
En daer spronghen vuyle brocken
Op der lieden schoone rocken,
En sy wierden door den gheck
Heel begaet met sijnen dreck.
Desen Sot die sal ick lijden,
Maer den Brasser gheensins mijden,
Die soo vele vuyligheydt
In sijn nauwe maeghe leyt,
Datse door te groot bedwinghen
Compt terstont in tween te springhen
En met vuyligheyt mismaeckt,
VVat haer by compt oft gheraeckt.
In het Dul-huys lagher eenen,
Krom van rugghe, manck van beenen,
Die sy selven voor liet staen,
Dat hy niet en koste gaen;
Maer een kanne was gheboren,
En voor alle nat vercoren:
Oversulcks naer sijnen sin
Groot-men hem veel waters in.
Dits een kleyn; maer siet die seughen
Die daer swemmen in de teughen,
Die gheen kleyne kannen zijn,
Maer wel vaten voor den wijn.
| |
[pagina 99]
| |
Laet den Sot wat water schincken,
Hy sal meynen wijn te drincken;
Maer den Slemper sonder noot,
Drinckt voor saligheydt de doot.
Sotten gaen hen selven smijten,
Sotten gaen hen selven bijten;
Sotten trecken 'thayr uyt ´thooft,
En sy lacchen noch ontslooft.
Maer een vuyle droncke-snorsse,
Die en slaet niet op sijn schorsse,
Dat is, op sijn eyghen vel,
Maer hy sendt sijn ziel naer d'hel.
VVilt ghy noch wat beter weghen,
VVat de sotten noch al pleghen?
hoort eens wat ick noch vernam
Soo ick in het Dul-huys quam.
Daer lagh eenen van de sotten
Tusschen swart-beroockte potten,
Die hy voor sijn vrysters koos,
Als den vryer sijne roos:
'T docht hem datse schoonder waren,
Als dat alle vrouwen baren,
En oock witter als het crijt,
Oft den sneeuw in haeren tijdt.
Hy gaf dese daer-en-tusschen
Met den monde soo veel kussen
| |
[pagina 100]
| |
Dat ick gantsch verwonderdt stondt,
Datmen sulcke ghecken vondt.
Maer ick mocht met meerder wonder
Eenen Dronckaert treden onder,
Die noch ergher doet als dit,
Als hy in bordeelen sit.
Hy versmacht en vol ghedroncken
Compt in dertel lust t'ontvoncken,
En misbruyckt als dul, en sot,
Dat hem gaf den milden Godt.
Isser gheene vrouwe binnen
Die hy magh heel vuyl beminnen,
(Siet hoe diepe dat hy valt,
Die door dronckenschap soo malt)
Hy sal kussen harde blocken,
En met grove stocken iocken,
Hy sal vleyen eenen pot,
Sotter als den botsten sot.
In het Dul-huys hoort men tieren
Dwaese menschen als de dieren;
D'eene kneutert, d'ander prolt;
D'eene schettert, d'ander grolt.
Ergher doen sy die soo brassen,
En op hunnen buyck soo passen,
Dickwils op een korten stondt
Huylense ghelijck een hondt.
| |
[pagina 101]
| |
Nu ghelijck een magher vercken,
Dan als exters op de kercken,
Dan als vorsten in het nat,
Dan wat scherper, dan wat plat:
Dan met onsen droncken Reuse
Spelen-se wat op den neuse,
Nu soo moet de tangh daer-an,
Dan den rooster, dan de pan.
Salder iemant konnen wesen,
Die ons waere dichten lesen,
Die sal konnen teghenstaen
In die reden ons vermaen.
Oft wel durven hier verclaren,
Dat wy qualijck t'schepe waren,
Als wy seyden, dat wie brast,
Door den dranck in dwaesheydt wast?
Niemant salmen konnen vinden,
Die sich dit sal onder-winden,
Dan oft iemant daer noch waer,
Hoordt eens watter volght hier naer.
Bindt den Sot met stroeye snoeren,
Hy en sal hem niet verroeren;
VVant op desen bandt ghepast,
Meynt hy, ick ben naghelvast.
Die tot slempen sich begheven,
VVorden daer toe soo ghedreven,
| |
[pagina 102]
| |
Datse noyt, hoe dattet gaet,
Konnen laeten desen staet:
Maer sy staen als vast ghebonden
Al en zijn 't maer stroeye sonden,
Die hen houden in den toom,
En verdrincken in den stroom.
Vlieghter iemant van de sotten
In de locht ghelijck de motten,
Soo dat hy met sijn ghedacht
Sich een grooten Koningh acht;
Leeft wat onsen Grave dede
Eertijts in de Brughsche stede,
Die een Dronckaert dé verstaen,
Dat een Slemper steeckt vol waen.
Daer lagh eenen sat van slocken
Recht begraven in sijn brocken,
En mismaeckt, begaet, en vuyl,
Ronckte recht ghelijck een uyl.
Phlips dit siende ghinck bevelen
Datmen hem van daer sou stelen,
En gaen wasschen net en kuys,
Om te slapen in sijn huys.
Ioncker Boer in't bedd' ghedreghen,
Heeft ghemackelijck gheleghen,
En gheslapen wat hy magh,
Seven gaten in den dagh.
| |
[pagina 103]
| |
Op-ghestaen heeft weer ghegheten,
En met brassen sich vergheten,
En nam soo veel wijn en broot,
Dat hy weder dapper schoot.
Dus ghestelt wordt weer ghedraghen
Daer hem ghister d'Heeren saghen,
En daer smolt sijn groote macht,
Als het ijs van eenen nacht:
Hy socht nuchter sijne rijcken,
Maer en vont-se niet met kijcken;
Hy was als een vuylen sloef,
En hy bleef een rechten boef.
Ick wil hier mijn zeyl in trecken,
En verlaten dese ghecken,
Maer bestemmen met een woordt,
Dat ons brenght de waerheydt voordt:
Slempen en gedurigh brassen
Doet den mensch in dwaesheydt wassen,
En soo wie bemint den pot,
Magh gheseyt zijn dwaes en sot.
VVant de wulpsche slempernije
Sleept met haer veel sotternije,
Die daer in soeckt tijdt verdrijf,
malt met ziele, speelt met lijf.
|
|
