Groot gebedenboek ten gebruike van katholieke christenen voor alle dagen en tijden van het jaar en alle omstandigheden des levens

[p. 649]

Witte Donderdag

De grote boetetijd is ten einde. Oudtijds werden vandaag de boetelingen weer tot de gemeenschap der Kerk toegelaten: ook in onze tijd nog besluiten de christenen de vasten door hun biecht te spreken als voorbereiding op het ontvangen van de Paascommunie. De vasten welke wij deze laatste dagen van de Goede Week onderhouden, is ter ere van de passie des Heren. Nu de viering van het grote Pascha begint, overdenken wij niet langer onze zondigheid zonder tegelijkertijd het heilbrengend Kruis te kussen waarop Christus ons van onze zonden heeft vrijgekocht.

Want het uur des Heren is gekomen, dat van eeuwen door Gods ondoorgrondelijke wijsheid en goedheid was vastgesteld. ‘Vader, het uur is gekomen; verheerlijk uw Zoon’ (Jo. 17, 1). Op deze wijze heeft Christus zelf bij het avondmaal het begin van zijn Pascha aangegeven, en ons tevens, nog vóór de doodsangst in de hof en nog vóór geseling en kruis, doen verstaan dat geheel zijn lijden en zijn dood uiteindelijk tot zijn verheerlijking zouden strekken.

Christus zei bij het avondmaal niet alleen dat nu het uur was gekomen, waarop Hij door zijn Vader verheerlijkt ging worden, maar voegde er aan toe, dat dit geschieden zou opdat Hij zelf zijn Vader zou verheerlijken. En dit nu is de diepe zin van hetgeen wij op Witte Donderdag vieren: dat de Heer uit vrije wil geleden heeft en gestorven is, om den Vader eer te brengen en ons te verlossen. ‘Niemand ontneemt Mij het leven, maar Ik geef het uit Mijzelf; Ik heb macht om het te geven, en macht om het weer terug te nemen. Dit is de opdracht, die Ik van mijn Vader ontving’ (Jo. 10, 18). Zeker, de verrader Judas heeft schuld aan het kruis; het gehele officie van deze dag is vervuld van weemoed en afschuw over wat hij heeft gedaan. De hogepriester, de Joden en wij allen, zondaars, hebben den Heer aan het kruis genageld; morgen zullen wij dit overwegen. Maar dit alles zou niet zijn geschied, als Christus het zelf niet had gewild. Zijn lijden is het en zijn kruis. Dit is het motief van de Witte Donderdag; en daarom is deze dag niet te scheiden van de Goede Vrijdag en vieren wij vandaag reeds de passie des Heren.

Dat Hij vrijwillig ging lijden om den Vader te verheerlijken en ons te verlossen, heeft Christus vandaag bij het avondmaal betuigd, toen Hij het brood en een beker met wijn in zijn handen

[p. 650]

nam, en zeide dat deze zijn Lichaam en Bloed waren, welke voor onze zonden worden overgeleverd en vergoten. Hierdoor heeft Hij niet alleen zijn lijden van de volgende dag vrijwillig op Zich genomen, maar het reeds op mystieke wijze tegenwoordig gesteld. Ja, Hij heeft zijn Kerk bevolen deze heilige maaltijd telkens te herhalen om het werk der verlossing voortdurend op sacramentele wijze onder ons tegenwoordig te doen zijn. In de middeleeuwen, toen de lof der Eucharistie om een nieuwe blijde feestdag vroeg, heeft men terecht het feest van het heilig Sacrament ingevoerd. Maar de Witte Donderdag is het grote feest van het heilig Sacrament gebleven, omdat wij vandaag beter dan anders begrijpen, hoe Eucharistie en passie met elkaar zijn verweven, hoe de passie des Heren een raadsel zou blijven zonder de onbloedige offerande van het avondmaal en van de eucharistische viering.

Bij de mis en bij hun Paascommunie overwegen de christenen vandaag, hoe zij door de Eucharistie deel hebben aan het Paasmysterie van onze verlossing en van de opperste verheerlijking des Vaders. En knielend bij het heilige graf, waarin na afloop der morgenplechtigheden het heilig Lichaam des Heren ter verering wordt geplaatst, zullen zij God danken voor zoveel goedheid.

Een laatste motief van de Witte Donderdag is het voorbeeld, dat Christus ons gaf toen Hij bij het avondmaal als de minste der broeders de voeten van zijn leerlingen wies. De evangelielezing van de mis en de voetenwassing in de middag herinneren ons er aan, dat wij in navolging van den Heer liever zullen dienen dan gediend worden, en dat Christus verwijlt te midden van wie elkaar oprecht liefhebben. Vooral echter overwegen wij vandaag, hoe de Heer ook op deze wijze heeft getoond dat Hij de zijnen tot het uiterste heeft bemind.

Overweging - Het uur is gekomen dat alles wat in de oude wet omtrent de werkelijkheid der verlossing was voorafgebeeld, in vervulling zal gaan, In alles is de Heer aan deze wet onderdanig geweet. Hij is besneden, is in de tempel opgedragen en heeft nauwgezet de feestdagen onderhouden. Op deze dag, bij het avondmaal, onderhoudt Hij de letter van de oude wet voor de laatste maal: volgens de voorschriften eet Hij met zijn leerlingen het paaslam. Maar als de schotel geledigd is, bekommert Christus Zich niet langer om de oude ceremoniën. Hij neemt brood en een beker met wijn, zegent beide en reikt ze aan zijn leerlingen: ‘Dit is mijn Lichaam dat voor u zal worden overgeleverd; dit is mijn Bloed dat voor u zal worden vergoten; doet dit te Mijner gedachtenis’.

Het Pasen van de uittocht heeft zijn vervulling gevonden; het teken heeft plaats gemaakt voor de volheid. Vrijwillig heeft Christus Zich reeds overgeleverd aan de soldaten die Hem zullen komen zoeken in de hof, aan de hogepriesters, aan Pontius Pilatus, aan het kruis. Want zijn Lichaam zal worden overgeleverd, zijn Bloed zal worden vergoten; Hij heeft het zelf gezegd. Bij het avondmaal heeft de Heer Zich vrijwillig

[p. 651]

overgeleverd aan lijden en dood. ‘Hij offerde Zich, omdat Hij het zelf heeft gewild’, ‘Oblatus est, quia ipse voluit’. Op mystieke wijze is het heilswerk reeds tegenwoordig gesteld.

Op dezelfde sacramentele wijze is het heilswerk van het Pascha des Heren nog altijd onder ons tegenwoordig, opdat wij steeds opnieuw deel zouden hebben aan zijn heil. Het Lichaam en Bloed van Christus, dat de Kerk aan den Vader opdraagt, is hetzelfde Lichaam en Bloed, dat als offer bij het avondmaal tegenwoordig werd gesteld en bij de passie werd overgeleverd en vergoten. De verheerlijking van den Vader door den Zoon mogen wij tot de onze maken. En allen die eten van het heilige Brood, worden verheerlijkt door den Vader om wille van de verheerlijking, welke de Zoon Zich door zijn gehoorzaamheid tot de dood heeft verworven.