De klop op de deur

[p. 445]

XX

SOPHIE CRAETS zat bij haar zuster Francine Melgers. Er was sinds Francines huwelijk - en vooral sinds Sophies gevoel voor Hartonius een grooter vertrouwelijkheid en intimiteit tusschen de zusters gegroeid dan ooit thuis, waar immer het jonger zusje afkeurend, gekwetst bijna het roekeloos flirten van Francine met tallooze aanbidders sinds haar opgroeiende schooljaren, had aangezien.

Nu nòg kwam de warmte, de behoefte aan vertrouwelijkheid het meest van Francine - maar toch zocht Sophie onbewust in deze jong getrouwde zuster het begrip van haar eigen stemming. En Francine met al haar belangstelling ging terstond op het onderwerp in.

‘Heb je Hartonius nog pas gezien?’

Sophie schudde het hoofd. Terwijl zij in de vraag Francines groote warme belangstelling wel voelde, kon zij toch moeielijk verdragen haar eigen afgekweld verlangen te voelen aangeraakt.

‘Ik zou hem graag als zwager hebben.’

‘Je zou met hem flirten,’ zei Sophie scherp. Haar oogen stonden donker boos, de voorbarige jaloezie sprong in haar op. Ze kende Frans. Ze kòn niet laten met iederen man te flirten, hem met haar groote blauwe oogen aan te halen. Zij.... begreep dat niet. Zij kon geen moeite doen voor een man waar zij niet om gaf.

Zij zweeg nukkig en constateerde onderwijl dat de kamer slordig was - op alle stoelen slingerde wat - precies als vroeger op Fransjes eigen kamer. Maar dan keerde haar aandacht zich naar het jongetje dat capriolen maakte; zij nam het kind op schoot met een gretigheid, een moederlijkheid die Francine trof; een jong meisje was het tengere blonde vrouwtje gebleven.

‘Ik zou mijn kind beter verzorgen,’ dacht Sophie, terwijl ze de

[p. 446]

wat smoezelige kleertjes monsterde. Maar Francines hartelijkheid, de warme gezellige sfeer die zij altijd om zich wist te verbreiden, verjoegen toch Sophies opkomend slecht humeur, en tenslotte liet zij zich verleiden over Hartonius te vertellen.

Fransje luisterde geboeid - viel niet in de rede meer. Zij dacht alleen: wie zou dit ooit achter Sophie, de koele oer-ingetogen Sophie vermoed hebben, dat zij zóó dol verliefd kon zijn.

Na de eerste maanden geheel in haar baby te zijn opgegaan, sprong Francine los uit den band van het eentonig IJ-dorp. Zij was gaan wielrijden tot ontsteltenis van Frederik en Annette, van de tantes - het werd al heel gauw een praatje in Amsterdam, waar men haar zag in het Vondelpark, vroolijk, jong en rank op haar fiets. In de uitgaande kringen waartoe Fransje behoord had, spraken de mannen er spottend maar fel geïnteresseerd over, de meisjes en vrouwen verontwaardigd.

't Mankeerde er nog maar aan, dat ze in een broek reed zooals sommige geëmancipeerde vrouwen. Maar de fietspantalon, nauw om de knie sluitend, liet toch telkens iets van Francines mooie been zien... Neen, het was onbehoorlijk.

Fransje lachte - uitdagend, fier. Ze genoot van de snelle beweging, en haar blond haar woei als een stralenkrans in zon en wind om haar bloeiend gezichtje. En ook lang niet altijd reed ze met haar man. Ze werd dikwijls gesignaleerd met andere heeren. Line Bergema zei: ‘Zoo zag je dat wielrijden voor vrouwen aanleiding gaf tot allerlei bepaald onfatsoenlijke toestanden. Welke vrouw reed er met heeren, zonder haar man, en dan in een dergelijke kleeding!’ En ze keek naar haar dochters die met verveelde gezichten zaten te handwerken.

‘Een vrouw rijdt toch ook wel paard met een man,’ verdedigde Cloese rechtvaardig.

‘Dàt is wat anders. Paardrijden is nu eenmaal een gedistingeerde sport. En de lange amazone bedekt ook het heele been.’

‘En maakt een vrouw totaal hulpeloos bij een ongeluk.’

Fransje Melgers lachte. Ze reed naar haar tennisclub in het Vondelpark, nu ze haar jongetje wel vertrouwen kon aan het brave boerenmeisje. Want een groote leegte was plots in haar gevallen, nadat het nieuwtje van haar moederschap verslonken was tot iets waar niemand meer notitie van nam, en ook de tijd die iederen dag nieuwe ontdekkingen bracht op het dorp, voorbij was. Als Melgers bij haar binnenkwam met verhalen over zijn ‘burgers’ luisterde Francine met iets dat nauw aan verveling grensde, en haar helder inzicht wist dat zij met zijn geest tot op den bodem was.

[p. 447]

Maar Francines levenslust verzette zich tegen elk nadenken hierover. En zoo trok zij menigen middag naar Amsterdam, stapte, toen de kleine Fred al in een wagentje gereden werd, soms tegen de koffie met hem op de Keizersgracht binnen, en liet hem daar terwijl zij tennissen ging.

‘Frans, ik vind dat je véél van huis bent,’ zei Annette eens.

‘Maar schat!’

‘Ja. Je laat je man alleen koffiedrinken.’

‘De stakker! En ik voer hem anders altijd.’

‘Nee Fransje, in ernst.’

‘Ja moeder, ik ben ook in ernst. Als u wist hoè ernstig 't met me gesteld is.’

Ze stond op, sloeg haar armen om moeders hals, kuste haar speelsch op haar kleinen neus - en vloog weg.

Het was dien middag toen Sophie laat van de boot kwam, guur geworden - een stormachtige wind met regen zette op, en ze had geen paraplu. Maar toen ze bij de Keizersgracht van de tram stapte, zei plotseling een stem naast haar:

‘U hebt geen beschutting voor de bui, juffrouw Craets - mag ik u thuis brengen?’

Sophie, verward door de stem die ze uit duizenden zou herkend hebben, keek op, zonder haar gewone beheersching.

‘Heel graag.’

Zwijgend gingen zij naast elkaar. Hartonius keek opzij naar het meisje dat nu bleek en stil naast hem ging, zorgvuldig mijdend te dicht naast hem te loopen onder de paraplu die hij ophield. Maar in hem kwam plotseling met kracht een binnenhuisbeeldje: Sophie, zooals hij haar eens gezien had met Francines kind in haar arm. En de late wensch naar gezin, huiselijk geluk, brak op dit moment zich met geweld in hem baan, nu zij zijn trage passie gewekt had.

Verstikt en heesch kwam zijn stem:

‘Sophie....’

Zij keek snel op. Een triomf dien ze niet te dooven wist in haar oogen, sprong naar buiten zóó fel, dat het den menschenkenner naast haar één oogenblik innerlijk deed terugdeinzen. Nog in veel later jaren zou hij zich dien blik herinneren. De vrees zich over te leveren flitste in zijn hersenen al den tijd dat hij verward en duister gedreven voortsprak:

‘Je vindt me misschien oud - ik weet wel, we schelen veel - maar ik heb den laatsten tijd gehoopt dat.... we toch in veel samen-

[p. 448]

gaan - in onze opvattingen - en dit geeft me den moed je te vragen.... ik hou zoo van je, Sophietje....’

Toen kwam ademloos, vlak aan zijn oor, zoodat hij den geur van haar jeugd in zich voelde stijgen, haar stem:

‘Jacques - ik hou ook zoo van jou....’

Hij keek haar aan in de onzekere nederigheid, die een vreemd, ongekend mensch van hem maakte. Maar hij zag nu in dat jonge vrouwengezichtje niets meer dan geluk, zoo overgegeven, overstelpt, dat het hem diep ontroerde. En op de donkere gracht klemde zijn arm haar zoo vast, dat ze met een gesmoorden kreet haar mond naar hem hief....

Binnen was de tafel gedekt. Vader en moeder met Pieter, Frits en Jetje wachtende.

En plots, vreemd staande in die oud vertrouwde kamer met dat overweldigend nieuwe in zich, greep Sophie Craets het eerste wat haar in den weg kwam: vaders arm. En met haar gezicht tegen zijn gladde zwarte mouw begon ze van geluk te schreien.