De duivelskater

Een verhaal uit 1630

[p. 79]

13
Een raaf in de Waag

Moeder is moe, maar toch kan ze niet slapen. Wat zal er morgen gebeuren? Hoe gaat dat wegen? Als ze te licht is, wordt ze dan weer opgesloten? De kater ligt op haar bed, het beest knort tevreden. Vreemd dat Marieke zo bang is van dat beest. Er is niets bijzonders met die kater, het is gewoon een zwerver. Dan slaapt ze in.

Midden in de nacht schrikt ze wakker. Wat ruikt het vreemd. Ze doet haar ogen open en ziet een rare man in de kamer staan. Hij danst en zingt en hij stinkt naar zwavel. Moeder verstijft van schrik, zou Marieke toch gelijk hebben?

Ineens ziet de man dat moeder kijkt, hij schreeuwt en springt het raam uit. Moeder stapt uit haar bed en ziet de kater in de tuin lopen. Marieke slaapt gelukkig nog, die heeft niets gezien. Moeder weet niet wat ze ervan denken moet. Ze wil niet geloven dat het de duivel was, maar die man is weg en de dikke kater is er wel. En dan die stank. Goed dat het raam openstaat, nu kan de smerige lucht wegtrekken.

De volgende ochtend gaan moeder en Marieke al

[p. 80]

vroeg naar de Waag. Het is een klein stenen gebouw. Op het plein vóór de Waag is het al druk. Er staan vrouwen die gewogen moeten worden, sommigen met hun familie. Verder zijn er ook mensen uit Oudewater die komen kijken. Heksen wegen gebeurt niet elke dag, dat willen ze wel zien.

Marieke ziet vier deftige heren, ze doen de Waag open. Moeder mag naar binnen, ze houdt Mariekes hand vast. Een van die mannen wil Marieke tegenhouden. ‘Ze is mijn dochter,’ zegt moeder zacht. ‘We hebben de hele reis samen gemaakt.’ Dan mag Marieke ook binnenkomen. Tot haar schrik ziet ze ook de kater naar binnen glippen. Moeder ziet het niet, die let alleen op de grote weegschaal in die lege ruimte.

De deur gaat dicht en een oude man zegt: ‘U hebt gevraagd gewogen te worden, we doen dat volgens de regels van onze stad. Doe uw schoenen uit en leg uw bovenkleren af.’

Moeder en nog drie andere vrouwen doen wat de man vraagt. Moeder doet haar bovenrok af en knoopt haar jak los, dan staat ze daar, klein en mager in haar ondergoed. Er komt een grote vrouw naar voren, ze neemt moeder mee achter een gordijn. Daar voelt ze onder haar kleren of ze niet ergens een zware steen verborgen heeft. Dat mag niet, je moet je eigen gewicht hebben. De vrouw brengt moeder terug bij de weegschaal en zegt: ‘Het is in orde, deze vrouw kan gewogen worden.’ Ze neemt een van de andere vrouwen mee achter het gordijn.

[p. 81]

[p. 82]

Een van de deftige mannen schrijft alles op wat er gebeurt. Nu kan het wegen beginnen. Marieke bijt op haar nagels, wat is dit spannend! Moeder gaat op de linkerschaal staan, een grote vierkante plank. Op de rechterkant zet een van de mannen gewichten. Hij gaat door tot er precies evenwicht is. Nu hangen links en rechts de schalen even hoog. Hij roept het gewicht. De deftige mannen knikken, het is goed. Huilend springt moeder van de weegschaal en omhelst Marieke.

Dan komt daar ineens de kater, hij lijkt kwaad. Marieke slaat een kruis en zegt snel alle gebeden die ze in de kerk geleerd heeft. De zwarte kater deinst terug, sist en stinkt. Hij kruipt onder een grote kast. Ineens is er een zwarte raaf in de Waag. Marieke gooit de grote deur open en de raaf vliegt weg.

De deftige mannen begrijpen er niets van, het stinkt naar zwavel in de Waag. Ze hebben niet goed gezien wat er gebeurde, ze waren de volgende vrouw al aan het wegen. ‘Waar kwam die raaf vandaan?’ vraagt een van de mannen.

‘Dat was de duivel, ik heb hem verjaagd,’ zegt Marieke rustig. Ze voelt zich heel kalm, ze kan nu alle gevaren van de wereld aan. De man is verbaasd. Hij haalt zijn schouders op. Je bewijst dat het geen heksen zijn, maar een beetje gek zijn ze toch allemaal, denkt hij. Hij doet de deur weer dicht.

Alle vrouwen hebben het juiste gewicht. Ze

[p. 83]

kleden zich aan en krijgen dan een officieel papier waar het op staat. Twee van de vrouwen zijn helemaal uit Duitsland komen lopen om in Oudewater gewogen te worden.

Marieke leest het papier hardop voor, maar moeder luistert niet. De deuren zijn opengegaan en de mensen feliciteren haar. Moeder is zó gelukkig, ze kan wel dansen. Ineens denkt ze weer aan die man van vannacht, ze ziet hem op het plein. ‘Marieke,’ zegt ze schor, ‘je had gelijk met dat verhaal over die kater. Die vent daar, ken je die?’ Marieke kijkt, ze ziet de man uit het bos. Hij kijkt boos naar Marieke en moeder. Marieke maakt een kruisteken en ineens is hij weg, zomaar opgelost in de lucht.

Ze gaan nog diezelfde dag terug naar Ameide. De mensen daar willen heel graag dat moeder en Marieke daar komen wonen. De ezel is ook tevreden in Ameide, hij wil er best blijven. En de ezel krijgt zijn zin.

Moeder zegt: ‘We blijven hier, Marieke. Hier is het goed. Voor jou is er een goede toekomst en ik wil hier graag wonen.’ De ezel staat erbij, hij knikt en roept luid ‘Ia, ia!’ ‘Je hoort het,’ zegt moeder, ‘zelfs hij is het met me eens. We blijven hier, over een paar jaar neem je het werk van me over, en dan ben jij de vroedvrouw van Ameide.’ Ze wijst naar twee vrouwen die spoedig een kind zullen krijgen. ‘Je hebt klanten genoeg.’

[p. 84]

De vrouwen in Ameide zijn blij dat vrouw Van Beek blijft. Ze vinden een huisje voor moeder en Marieke en veel mensen geven wat voor hun nieuwe huis. Binnen een week is het helemaal klaar. Moeder en Marieke zijn gelukkig, ze kunnen hier veel mensen helpen.

Moeder heeft al gezien dat er bij Ameide veel geneeskrachtige kruiden groeien en wat er niet groeit hoopt ze in haar eigen tuintje te kunnen kweken. Ze zal de juiste zaden vragen.

Op een avond zegt moeder: ‘We moeten Willem en de baron bedanken en Pieter en Neel moeten we ook schrijven.’

‘Schrijven?’ vraagt Marieke geschrokken.

‘Ja, dat heb je toch geleerd? Ga maar naar de schoolmeester en haal papier, een pen en inkt en schrijf brieven.’ Marieke doet het. Drie brieven schrijft ze, dat is een zwaar werk. In alle drie de brieven schrijft ze dat moeder het juiste gewicht heeft. Opgelucht zet ze de datum onder de laatste brief: Ameide, 31 augustus 1630.

[p. 85]

Ze brengt de brieven naar de schoolmeester, hij weet hoe je ze moet versturen. Als ze thuiskomt staat moeder al klaar met haar tas. ‘Kom mee,’ zegt ze, ‘we moeten aan het werk, vrouw Hendriks krijgt haar kind.’

Het leven van vroedvrouw Marieke van Beek is begonnen.