De brief van de sultan

[p. 171]

32. Thuis

Het gesprek, de volgende dag, bij prins Maurits duurde twee uur. Jacob moest precies vertellen wat hij in het leger van Spinola gezien had. Alles werd opgeschreven. Over de brief vroeg men niets. Wat ze allemaal hadden doorstaan om de brief van de sultan naar Den Haag te brengen scheen niemand te interesseren. Jacob kon niet op alle vragen antwoord geven, zelfs in kamp bij Grésin had hij niet het hele leger gezien. Toch had hij goed om zich heen gekeken. Door zijn vroegere ervaring in het leger van prins Maurits, had hij ook meer opgemerkt dan een willekeurige jongen van zijn leeftijd gedaan zou hebben. De prins bedankte hem hartelijk en wilde hem weg laten gaan. Net als de avond tevoren aarzelde Jacob. Hij wilde nog iets vragen. De prins zag het. ‘Is er nog iets?’

‘Wat voor brief heb ik nu eigenlijk hierheen gebracht?’

De prins aarzelde, keek even naar de heren die bij hem waren en zei: ‘Een belangrijke brief. De inhoud moeten we nog bestuderen. Je hebt onze republiek een goede dienst bewezen, maar je kunt haar een nog betere dienst bewijzen: Praat er nooit meer over. Vergeet dat je ooit een brief van de sultan naar mij gebracht hebt. Het gaat hier om zeer geheime staatszaken, waar niet verder over gepraat moet worden.’ ‘Ezra en Rodrigo weten ook van wie die brief komt,’ zei Jacob. ‘Ezra heeft hem in Venetië gered en Rodrigo bij Grésin.’ De prins ging weer zitten. Dat wilde hij toch wel heel precies weten. Na het verhaal van Jacob zei hij: ‘Zeg ze, dat dit verder geheim moet blijven. Laat ze er met niemand over praten. Jacob kon gaan. Hij vertelde Ezra en Rodrigo, dat ze niet meer over de brief mochten praten. ‘Best hoor, zei Ezra. ‘En gaan we nu naar Amsterdam?’

Stadsbestuurder Joost Blanker kwam hen juist halen.

Hij bracht ze naar de trekschuit, waarmee ze naar Amsterdam zouden varen. Blanker verzekerde ze, dat ze nog diezelfde dag aan zouden komen. Ezra geloofde het maar half, want wat ging die trekschuit langzaam. ‘Kunnen we geen rijtuig huren,’ zei ze deftig. ‘O nee, alsjeblieft niet,’ riepen Jacob en Rodrigo uit. Ze waren blij dat ze zonder schokken naar Amsterdam reisden. De prins had een ruiter vooruit gestuurd.

De man trof de ouders van Esther en Rodrigo bij de haven. Voorzichtig bereidde hij hen er op voor, dat hun kinderen onderweg waren naar Amsterdam.

[p. 172]

[p. 173]

Bij de aankomstplaats van de trekschuit stonden ze die avond klaar. Rodrigo sprong al op de wal vóór het schip vastlag. Zijn zusje volgde over de loopplank. ‘Esther,’ riep haar moeder. Vanaf dat moment was Ezra weer Esther. Jacob stond er wat verlegen bij. Wie kwam hier nu eigenlijk thuis? Hij niet. De enige plaats waar hij heen kon gaan was het weeshuis en daar zou hij zeker niet welkom zijn.

Esther maakte zich los uit de omhelzing van haar ouders en trok Jacob naar voren. ‘Dit is Jacob Valk, hij heeft ons thuisgebracht. We hebben een heel geheime brief van de sultan meegenomen uit Venetië, maar daar praten we niet over.’ Ze schalde het luid over de kade. Gelukkig in het portugees, zodat niemand het verstond. De familie Perreira had een huis in een smal steegje. Voor Esther leek het een paleis. Een huis in Amsterdam, de stad waar joden vrij waren!

Ze namen Jacob mee. Hij werd opgenomen in het gezin Perreira. ‘Jij hebt geld gekregen van Duarte Pinto in Venetië,’ zei Perreira tegen zijn zoon. Rodrigo keek heel verbaasd. ‘Schepen brengen berichten vlugger over dan voetgangers,’ lachte zijn vader.

Rodrigo nam de ring die aan een koordje om zijn hals hing en gaf die terug aan zijn vader. Perreira deed de ring aan zijn vinger en volgde trots en blij zijn vrouw en dochtertjes. Thuis moest Esther meteen de jongenskleren uitdoen. Haar moeder had alles al voor haar klaar liggen. Jammer genoeg zaten de kleren, die moeder in Amsterdam gekocht had, allemaal te krap. Esther was een heel stuk gegroeid.

In het huisje in de steeg werg nog heel wat afgepraat. Juist toen het beetje rustiger werd kwam Moise binnen.

Toen begon het hele kabaal opnieuw.

Jacob wist waar hij slapen moest. Hij sloop weg. ‘Wat een druktemakers,’ dacht hij.

Een paar dagen later bracht een bode van de prins voor Jacob een zakje met twintig goudstukken. Er was een briefje bij: ‘Voor de koerier van de prins’, stond er op. ‘Dat is het begin van je handelskapitaal,’ zei Perreira.

In de haven zag Jacob laat in de herfst De Fortuin liggen. Hij ging de schipper begroeten: ‘Schipper ik ben er weer, ik ben een eindje wezen lopen.’ Schipper Blauw was te verbaasd om boos te zijn om zo'n brutale opmerking. Hij liet Jacob van begin tot eind vertellen wat hij meegemaakt had sinds het voorjaar. ‘Je kunt weer bij me aan boord komen,’ zei Blauw. Jacob aarzelde wat hij zou zeggen. ‘Ik blijf een poosje aan de wal schipper. Ik heb een beetje geld. Nu wil ik voor stuurman leren, daarna ga ik weer

[p. 174]

varen.’ Hij verliet De Fortuin, hij wuifde naar schipper Blauw.

‘So Jacob Falk, hoe is het met de brief fan de sultan?’ Een klein jongetje riep het hem toe.

Heel Amsterdam kende het staatsgeheim al.

Iedereen wist dat de brief van de sultan aangekomen was, al zou niemand de inhoud kennen.