Drie vergeten novellen

Van A.L.G. Bosboom-Toussaint, Cd. Busken Huet en Simon Gorter

[p. 45]

Dokter George
door Cd. Busken Huet

I.

DOKTER George en zijne vrouw waren innemende, vriendelijke, algemeen beminde, door oud en jong gezochte menschen. Zij behoorden niet tot de eerste geslachten van het land, maar wel tot hetgeen een onzer beroemde mannen - want die hebben wij - ‘de christelijke aristocratie’ heeft genoemd; te weten, die waarlijk aanzienlijken die, zonder naam of geld, en louter door geestelijke voortreffelijkheid, aan welke zijzelve onderwijl de eersten zijn om te twijfelen, hunne omgeving beheerschen.

Man en vrouw hadden beiden iets over zich, ook in het uitwendige, van het ideaal dat men zich van gelukkige echtgenooten onwillekeurig voorstelt. Zijn breede ligchaamsbouw, zijn oogopslag, zijn effen voorhoofd, geleken het zinnebeeld dier beschermende kracht, wier mogelijke gestrengheid door eene sprank van teederheid wordt verwarmd. Haar kleine gestalte, haar slank lijf, haar bleek gelaat, maar waaraan de sprekende trekken en de levendige blik groote bekoorlijkheid gaven, deden eene zielskracht vermoeden

[p. 46]

en eene bevattelijkheid onderstellen, die ook de hoogste vlugt van den mannelijken geest kan volgen en zijne innigste behoeften verstaan. Beider persoonlijkheden, zoodanig was de indruk dien men er van ontving, moesten elkander aanvullen, en die aanvulling, zij moest het geheim zijn van hun geluk.

Van het halfdozijn doctoren zijner woonplaats - een onzer welvarende provinciesteden van den tweeden of derden rang, - was hij buiten kijf de bekwaamste en tevens de gevierdste. Wel ontbrak het niet aan tegenwerking, ook onder de ambtsbroeders; inzonderheid van de zijde van dokter Egbert, zijn eigenlijken mededinger in de praktijk; maar de algemeene ingenomenheid met zijn persoon en kundigheden was te groot, dan dat de fatsoenlijke kuiperijen van den afgunstigen ambtgenoot haar van het spoor konden brengen. De faam zijner bekwaamheden was geenszins, wij vermelden dit als eene wetenswaardige bijzonderheid, een ongegronde roep. Het publiek, meestal de incompetentste van alle bevoegd verklaarde regters, was deze reis goed ingelicht. George's naam, een twaalftal jaren geleden van de Akademie medegebragt, was die van een der meest beminde en der uitstekendste medici onder zijne tijdgenooten; van iemand, die zich met evenveel gemak en goed gevolg in de wereld der geleerdheid als in die der gezelligheid bewoog. De liefde voor de studie was hem in de toepassing harer uitkomsten gevolgd en bijgebleven. Geen vrij uur, hoe ongeregeld of wonderbaarlijk uitgebroken, ging verloren. Onophoudelijk werd de theorie afgewisseld door de praktijk. Zoo bleef hij op de hoogte van zijn vak, en niemand, - zoo welgevestigd was de goede dunk omtrent zijne ontegenzeggelijke meerderheid, - was verbaasd geweest over het meermalen, en ook in de laatste dagen verbreid gerucht,

[p. 47]

dat de Curatoren der X-sche Hoogeschool hem bovenaan hadden geplaatst op het drietal, voor een openstaanden leerstoel van hoogleeraar in de medicijnen.

Niettegenstaande zijne drukke en nog altoos klimmende praktijk, kon George, wat het geldelijke betreft, niet meer dan fatsoenlijk rondkomen. Zijn vijftal kinderen, heilzaam proza des levens, kostten hem, zoo klein als ze waren, een boel geld; en daar had tusschen hem en Julia, zijne vrouw, reeds menige conferentie plaats gehad, waarbij de Minister van Finantien kostelijk zou zijn te pas gekomen. Eene verandering en uitbreiding van werkzaamheden zou hem, ook om het belang en de welvaart van zijn huisgezin, zeer welkom zijn geweest; doch aan den anderen kant, indien hij slechts eene woning had mogen hebben, geschikter dan het veel te kleine huis waarmede hij tot hiertoe genoodzaakt was geweest zich te behelpen, zou hij even gaarne zijn gebleven waar hij was. Immers, voor Julia en hemzelven woog Thuis het meest. Wel had zij, om zijnentwil, en waarom mogt zij niet? opwellingen van eerzucht; maar nimmer, als het er op aankwam, zou zij voor meerder roem of aanzien, een deel, hoe gering ook, van het huiselijke hebben opgeofferd. Ofschoon menschen die, om den geijkten term te gebruiken, ‘midden in de wereld’ leefden, waren zij geenszins, in den ongunstigen zin van het woord, uit of van de wereld. Verre van dien. Zoowel zij als hij, maar hij vooral, had een gemoed vol hoogere behoeften; en niet alleen dat hij die kende, maar hij kende ook hare bevrediging, hoe en waar. Het huisgezin was hem de plaats waar, geheel anders als in het gedrang daar buiten, het gemoedsleven in stede van geknakt, bepaaldelijk wordt gekweekt, als in zijn natuurlijken en aangewezen bodem. Hij was een man bij wien, onder ongekunstelde,

[p. 48]

oorspronkelijke vormen, een warm godsdienstig hart werd aangetroffen; bij Julia had zich, onder zijne leiding, eene gelijke diepte van levensbeschouwing ontwikkeld; en zij waren als loerende op gelegenheden, om dezelfde gevoelens reeds nu in de harten hunner kinderen wakker te maken. De meeste hunner bekenden hadden voor dit hoogere geen oog; zij vonden dokter George ‘een ijselijk knap mensch,’ of wel ‘een wakkere kerel,’ noemden Julia met eenig medelijden ‘een zwak vrouwtje’ die zich afsloofde voor haar gezin, en gaven over het algemeen blijken van die stompheid van bevatting, welke het kenmerk schijnt te zijn van hen die wij in de wandeling onze goede vrienden noemen.