Schrijvers en dichters (dbnl biografieënproject I)

Meulenbelt, Anja

Anja Henriëtte Meulenbelt, feministisch Nederlands prozaschrijfster (Utrecht 6.1.1945). Meulenbelt volgde een opleiding tot onderwijzeres, maar na haar echtscheiding studeerde ze aan de sociale academie en vervolgens sociale wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Ze werd actief in de vrouwenbeweging, schreef artikelen voor de Vrouwenkrant, Lover en Opzij. In 1975 verscheen Feminisme en socialisme. Een inleiding dat een belangrijke rol speelde in de discussies over het feminisme. Vanaf 1972 was ze werkzaam als docente aan de Hogeschool van Amsterdam. Daarna volgde een reeks essays en boeken op het terrein van emancipatie van vrouwen. Ze was actief in praatgroepen en hulpverleningsinstellingen voor vrouwen.

Samen met Renate Dorrestein, Elly de Waard en uitgeefster Caroline van Tuyll was ze de initiatiefneemster voor de instelling van de Anna Bijnsprijs, een prijs ter bekroning van belangrijke vrouwelijke auteurs. Ze was betrokken bij de oprichting van de feministische uitgeverij Sara, waar ook veel van haar eigen werk verscheen.

Het meest bekende boek van Anja Meulenbelt is De schaamte voorbij (1976), haar romandebuut. De ondertitel Een persoonlijke geschiedenis geeft al aan dat het boek in romanvorm de persoonlijke ontwikkeling van Anja Meulenbelt beschrijft, van haar jeugd, huwelijk, echtscheiding tot en met haar activiteiten binnen de vrouwenbeweging. Zelf noemde ze het een ‘fictionele autobiografie’. Het werd een voorbeeldboek voor tal van vrouwen en het werd dan ook herhaaldelijk herdrukt en in vele talen vertaald.

Ook latere romans van Anja Meulenbelt, Alba (1984), De bewondering (1987), Blessuretijd (1994), Je broer en ik (1996), zijn sterk autobiografisch. Daarenboven is Je broer en ik tevens een reisverslag van haar bezoek aan Zuid Afrika en van de eerste vrije verkiezingen daar. Daarna volgden nog enkele reisverslagen, zoals Het beroofde land (2000) en De tweede intifada (2001), politiek geladen journalistieke verslagen over door oorlog geteisterde gebieden.

In 1987 kreeg Anja Meulenbelt de Annie Romeinprijs van het feministische blad Opzij voor haar essayistisch werk.

Literatuur:

BNTL; Kritisch lexicon; Oosthoek; ‘Literatuuropvattingen van feministische auteurs en critici, een tussentijdse balans’, in: Spektator 7 (1978) 9/10, p. 513-527; E. de Waard. Sara: Vier vrouwen over tien jaar feministisch uitgeven (1987); S. Verroen, ‘’ Ik heb niets geschreven wat niet verkeerd gebruikt kan worden’, in gesprek met Anja Meulenbelt’, in: Bzzlletin 16 (1987) 145, p. 82-86; M. Meijer, ’15 oktober 1976: Anja Meulenbelt publiceert De schaamte voorbij. De tweede feministische golf en de literatuur’, in: M.A. Schenkeveld-van der Dussen (red.). Nederlandse literatuur, een geschiedenis (1993), p. 819-825; I. Costera Meijer, ‘De feministische betekenis van ervaringsverhalen’, in: Het persoonlijke wordt politiek. Feministische bewustwording in Nederland, 1965-1980 (1996), p. 213-236; U. Langner. Zwischen Politik und Kunst: feministische Literatur in den Niederlanden, die siebziger Jahre (2002).

G.J. van Bork
[Nieuw, februari 2009]