M
Maanen, Willem G. van
Willem Gustaaf van Maanen, Nederlands prozaschrijver (Kampen 30.9.1920). Van Maanen was journalist bij de Amersfoortsche Courant en werkte daarna bij de radio voor het ANP en de VARA. Voor de radio schreef hij hoorspelen en werkte hij mee aan het programma ‘Artistieke Staalkaart’. Later werkte hij voor de Wereldomroep. Na zijn pensionering wijdde hij zich volledig aan de literatuur. Zijn documentaire over het oorlogsdrama van 1944, waarbij 600 mannen door de Duitsers uit Putten werden weggevoerd waarvan er slechts enkelen terugkeerden, verscheen in boekvorm onder de titel Putten op de Veluwe (1977).
In 1953 debuteerde Van Maanen met de roman Droom is ’t leven, een roman waarin fantasie en werkelijkheid voor de personages zo onontwarbaar dooreenlopen dat er geen uitweg meer voor hen te vinden is. De daarop volgende roman De onrustzaaier (1954) is gebaseerd op een leraar van Van Maanen aan de Kees Boeke-school in Bilthoven die tijdens WOII actief was in het verzet. De progressieve protagonist van deze roman raakt in conflict met de christelijke traditie van het provinciestadje waarin hij leeft. De roman werd in 1955 bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs.
Van Maanen kiest in zijn romans voor een vertelperspectief vanuit verschillende personages, waardoor de lezer gedwongen wordt een eigen keuze te maken in wat als waar of onwaar kan gelden.Daarbij tekent hij een wereld van schijnheiligheid, bekrompenheid en bedrog. In De dierenhater (1960) geeft een cynische journalist zijn satirisch, soms ironisch commentaar op de notabelen in een kleine Nederlandse gemeente. De roman leverde hem de Prozaprijs van de gemeente Amsterdam op in 1962.
Vanaf Helse steen (1970) wordt het werk van Van Maanen realistischer. Veel van zijn romans worden gesitueerd in een oorlogssituatie. In oorlogsomstandigheden tonen mensen gedrag waarin leugen en bedrog sterker contrasteren met werkelijkheid en eerlijkheid. Zo wordt in Een eilandje van pijn (1981) gelogen over het oorlogsverleden. De roman is het relaas van een Joodse vrouw over haar verleden en een bekentenisroman die als spiegel werkt op dat relaas. Van Maanen beschrijft zijn personages en hun traumatische ervaringen gebruik makend van de psychologische theorieën van Freud en Jung.
Van Maanen schreef behalve romans ook veel verhalen. Zijn eerste verhaal verscheen in 1958 in Maatstaf. Pas in 1994 bundelde hij zijn verhalen in Dubbele inktpot, enkele pen. In 2003 verscheen opnieuw een bundeling met Alle verhalen, waarin ook enkele nieuwe verhalen werden opgenomen. Vijf romans De dierenhater (1960), Helse steen (1970), De hagel is gesmolten (1973), Hebt u mijn pop ook gezien? (1974) en Het nichtje van Mozart (1983) werden opgenomen in Met de hand op het hart (2005). Het werk van Van Maanen wordt door critici vaak vergeleken met het werk van Simon Vestdijk.
De hoorspelen die Van Maanen schreef voor de radio leverden hem de vaardigheden die hij nodig had voor het schrijven van toneel. Onder de titel Etty schreef hij een toneelspel over Etty Hillesum in 1988.
In 2001 kreeg Van Maanen voor zijn gehele literaire werk de Sjoerd Leikerprijs. De stad Kampen, Van Maanens geboorteplaats, eerde hem in 2003 met de gemeentelijke cultuurprijs voor zijn vijftigjarig schrijverschap. In 2004 werd hem de Constantijn Huygensprijs voor zijn volledig oeuvre toegekend.
Auteursrechtelijk beschermd