Jansma, Esther
Nederlands archeologe, dichteres en prozaschrijfster (Amsterdam 24.12.1958). Jansma werkt als
dendrochronologe en promoveerde cum laude in 1995 op een onderzoek naar jaarringen in eikenbomen en het
belang daarvan voor de archeologie. Als jaarringdeskundige werkt Esther Jansma bij de Rijksdienst voor het
Oudheidkundig Bodemonderzoek.
In 1984 debuteerde ze met gedichten in Maatstaf, Bzzlletin en De Tweede Ronde. Haar eerste bundel verscheen
in 1988 onder de titel Stem onder mijn bed. Net als in haar tweede bundel, Bloem, steen (1990), wordt de
thematiek bepaald door verlies en dood. In haar bundel Waaigat (1993) zijn haar gedichten nog expressiever
geworden en is de thematiek breder. Ook hier is nog sprake van leven en dood, maar nu komen ook de
mysterieuze kanten van het bestaan en de schaduwkanten van het menselijk handelen aan de orde.
In 1999 werd haar bundel Hier is de tijd (1998) bekroond met de VSB-Poëzieprijs. In deze poëzie draait het meer
dan in eerdere bundels om de taal zelf, die wat haar betreft tekort schiet om dat onder woorden te brengen wat
gezegd zou moeten worden.
In 1997 verscheen haar prozadebuut met de 'roman' Picknick op de wenteltrap, in feite een reeks korte schetsen
die onderling samenhangen door een verhaallijn en een hoofdpersonage, vertegenwoordigd in een drietal
stemmen die de afsplitsingen vormen van een opgroeiend meisje. Jansma maakt daarbij gebruik van sprookjes en
elementen uit kinderboeken en kinderrijmpjes.
Gedichten van Jansma zijn in het Engels vertaald door James Brockway. Haar hele oeuvre werd in 1999
bekroond met de Halewijn-literatuurprijs van de stad Roermond. In 2001 kreeg ze voor Dakruiters (2000) de
Hugues C. Pernathprijs.
Literatuur: BNTL; Oosthoek; K. Vergeer, 'Spelen, dat ze dood gaat. De poëzie van Esther Jansma', in: Ons
Erfdeel 38 (1995) 2, p. 228-235; R. Kopland, 'Onder de aarde. Over de poëzie van Esther Jansma', in: Mooi,
maar dat is het woord niet (1998), p. 11-25; E. de Jong, 'Taal is voor mij een vehikel van de fantasie', interview
in: Kreatief 33 (1999) 5, p. 37-43; R. Ekkers, 'Het verlangen naar veilige plekjes', interview in: Poëziekrant 25
(2001) 2, p. 6-12; K. Vergeer, 'Riposte to death. Esther Jansma's poetry', in: The Low Countries 9 (2001), p.
257-262; A. Peters, 'Iedere stap is een beslissing', in: De ongeneeslijke lezer. Een werkboek (2002), p. 31-34.
G.J. van Bork
[nieuw, oktober 2006]
Auteursrechtelijk beschermd