Immerzeel Jr., Johannes
Noordnederlands dichter en prozaschrijver (Dordrecht 2.7.1776 - Amsterdam 9.6.1841). Immerzeel volgde een
opleiding tot schilder en tekenaar bij Pieter Hofman, maar moest vanwege zijn slechte ogen deze opleiding
opgeven. In 1799 werd hij ambtenaar bij binnenlandse zaken van de Bataafsche Republiek. In 1804 begon hij
een boekhandel en uitgeverij in Den Haag (tot 1809), daarna in Amsterdam (1809-1810), Rotterdam (1810-1826), Den Haag (1826-1832) en tenslotte tot zijn overlijden weer in Amsterdam. Hij was daarnaast actief als
kunsthandelaar.
Immerzeel maakte naam als dichter met verheven lierzangen als Jan Luiken (1810) en vaderlandse en huiselijke
gedichten in de trant van Tollens. Zijn gedichten bundelde hij in Gedichten (2 dln, 1823-1824). Zijn roman
Balthazar Knoopius (1813), een 'luimig' verhaal over het leven van een kleermaker, werd nog in 1842 herdrukt,
maar raakte daarna vergeten.
Immerzeel bleef vooral bekend als uitgever. Door de uitgave van de Nederlandsche Muzen-almanak (1819-1847)
verzamelde hij jonge auteurs om zich heen van wie hij het werk uitgaf. Tot die auteurs behoorden Bilderdijk,
Loots, Staring en Tollens. Met deze auteurs correspondeerde Immerzeel en die brieven zijn bewaard gebleven in
de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Ook de brieven aan belangrijke kunstenaars met wie Immerzeel
correspondeerde voor zijn standaardwerk over Nederlandse en Vlaamse kunstenaars zijn daar bewaard. Dit werk,
waarin hij vanaf de vijftiende eeuw De levens en werken der Hollandsche en Vlaamsche kunstschilders,
beeldhouwers, graveurs en bouwmeesters (3 dln, 1842-1843) beschrijft, werd door zijn zoons voltooid en
uitgegeven. Het werd in 1857-1864 door Christiaan Kramm aangevuld en opnieuw uitgegeven.
Literatuur: BNTL; BWN; NBW; Oosthoek; WP-lexicon; B. Dongelmans, 'Johannes Immerzeel Junior, een
veelzijdige negentiende-eeuwer', in: W. v.d. Berg en P. v. Zonneveld (red.). Nederlandse literatuur van de
negentiende eeuw (1986), p. 104-122; B.P.M. Dongelmans. Johannnes Immerzeel junior (1776-1841). Het
bedrijf van een uitgever-boekhandelaar in de eerste helft van de negentiende eeuw (1992).
G.W. Huygens en D. Welsink
[Aangevuld, maart 2006]
Auteursrechtelijk beschermd