Huygens, Cornélie
Cornélie Lydie Huygens, Nederlands schrijfster van romans en essays (Haarlemmerliede
13.7.1848 - Amsterdam 13.10.1902). Cornélie Huygens studeerde economie en speelde een
belangrijke rol in het feminisme en socialisme van het eind van de 19e eeuw. Ze was een actief
lid van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP), waarvan ze in 1896 lid werd. In
haar roman Barthold Meryan (1897) gaf ze literair vorm aan haar opvattingen over feminisme,
huwelijk en socialisme. De roman kan beschouwd worden als een sleutelroman over haarzelf
en haar socialistische vriendenkring. Het boek maakte in socialistische kringen grote indruk
en het werd in korte tijd driemaal herdrukt. Het werd door P.J. Troelstra in zijn openingsrede
van het socialistisch congres van 1898 speciaal genoemd. Opvallend is dat Huygens' romans
doorgaans spelen in hogere kringen en niet in het arbeidersmilieu: Hélène Bentinck (2 dln,
1877), Een huwelijk (1892).
In 1900 werd Huygens gekozen tot lid van het partijbestuur van de SDAP, waar ze de ‘rooie
freule’ werd genoemd. Ze was een veelgevraagd spreekster voor de partij. Haar socialistische
denkbeelden en haar opvattingen over huwelijk en feminisme werkte ze uit in een aantal
essays, zoals in Socialisme en ‘Feminisme’ (1898) en Darwin-Marx (1901). In het jaar van
haar toetreding als lid van de SDAP schreef ze een wervend stuk over taak en toekomst van de
vrouw in de socialistische beweging in de brochure Een woord aan de Nederlandsche
vrouwen (1896). In het jaar van haar huwelijk pleegde Cornélie Huygens zelfmoord door zich
te verdrinken in een vijver in het Vondelpark in Amsterdam.
Literatuur: BNTL; BWN; Oosthoek; WP-lexicon; P. Spigt, ‘Vier vrouwen in de
vrijdenkersbeweging: [1] Cornélie Huygens 1848-1902’, in: O. Noordenbos en P. Spigt.
Atheisme en vrijdenken in Nederland (1976), p. 204-206; A. Boswijk en D. Couvée. Vrouwen
vooruit! De weg naar gelijke rechten (19792); A. Holtrop, ‘Cornélie Huygens’, in: Vrouwen
rond de eeuwwisseling (1979), p. 99-113; G. Harmsen, ‘Huygens, Cornélie Lydie’, in:
Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland (1993),
p. 125-132; F. Dieteren, ‘Wie was Barthold Meryan?’, in: Onvoltooid verleden (2002), p. 7-22.
G.J. van Bork
[Herschreven, maart 2006]
Auteursrechtelijk beschermd