Hellema
Pseudoniem van Alexander Bernard van Praag. Nederlands prozaschrijver (Amsterdam
18.3.1921 - Bilthoven 20.3.2005). Hellema stamt uit een gemengd joods gezin. Hij was
werkzaam als bedrijfsleider in een confectiebedrijf. Als halfjood ontkwam hij tijdens WOII
aanvankelijk aan deportatie, maar omdat hij verzetswerk verrichtte en werd verraden, werd hij
alsnog opgepakt en gevangen gezet in zes verschillende concentratiekampen die hij allemaal
uiteindelijk zou overleven.
Na de oorlog keerde hij terug in het Amsterdamse confectiebedrijf en studeerde hij economie.
Hellema debuteerde met de verhalenbundel Langzame dans als verzoeningsrite (1982). Zowel
in deze verhalenbundel als in Enige reizen dienden niet ter zake (1983) wordt verteld vanuit
de naoorlogse situatie en teruggekeken op de ervaringen met de Duitse zakelijke
contactpersonen en de kampervaringen die hij tijdens de oorlog opdeed. Die contacten
betreffen vaak ex-machthebbers van het naziregime.
Hellema schreef ook enkele romans: Joab (1984) en Een andere tamboer (1985). De roman
Joab speelt in het textielbedrijf waarin massa-ontslagen aan de orde zijn. In Een andere
tamboer grijpt Hellema terug op de thematiek van zijn eerdere verhalen. Ook in De maan van
de vorige avond (1992) speelt de joodse problematiek een belangrijke rol. In 1996 verscheen
Slotnotering uit Barnet, een bundeltje aforismen en kleine essays, waarin Hellema zijn opinies
confronteert met die van Milan Kundera.
Literatuur: BNTL; Kritisch lexicon; Oosthoek; WP-lexicon; A. Truijens, ‘Hellema: het
slachtoffer als ziener in de tijd’, in: de Gids 146 (1983) 5, p. 374-379; B. Vervaeck, ‘Grimmig
is het woord’, in: Nieuw Wereldtijdschrift 10 (1993) 3, p. 75-77.
G.J. van Bork
[Nieuw, januari 2006]
Auteursrechtelijk beschermd