Gysen, René
René Louis Gysen, Vlaams prozaschrijver, dichter, essayist en vertaler (Antwerpen
8.3.1927 - Antwerpen 2.3.1969). Na een reeks tijdelijke baantjes werd Gysen ambtenaar in
zijn geboortestad. Eind 1945 liep hij longtuberculose op, een ziekte waarvan hij nooit
helemaal zou genezen en die zijn vroege dood zou veroorzaken.
Gysen was van 1956 tot 1964 redactielid van Gard Sivik en van 1964 tot 1969 van Komma.
Zijn werk is weinig omvangrijk en vooral experimenteel. In Gard Sivik en Komma pleitte
Gysen voor vernieuwing van de roman door het loslaten van de geijkte vertelpatronen, het
verwisselbaar maken van de personages en het confronteren van verschillende vormen van
bewustzijn. Daarbij zou het proces van het schrijven zelf onderwerp van de roman moeten
worden. Als voorbeelden van een dergelijk schrijverschap zag hij naast zijn land- en
generatiegenoten Paul de Wispelaere en Willy Roggeman, ook buitenlandse auteurs als De
Sade, Beckett, Genet en Bataille.
In zijn Geloofsbrieven (1967), samengesteld door de redactie van Komma, schrijft hij:
‘Lezen is schrijven is zich herinneren is leefbare realiteit scheppen is zich als persoon
handhaven’. Deze zin zou naar de vorm en naar de inhoud een samenvatting kunnen zijn
voor Gysens literatuurbenadering. In zijn gevecht met de realiteit streeft hij naar een
positiebepaling tegenover die realiteit en naar zelfverwerkelijking.
Gysen vertaalde werk van De Sade (Juliëtte, 1965) en schreef een belangrijk essay over
deze auteur: De slecht befaamde Markies de Sade (1961). Erotiek neemt een belangrijke
plaats in het werk van Gysen in. In Grillige Kathleen (1966), een roman die opgebouwd uit
verschillende teksttypen (dagboek, autobiografie, essay, mythe en dergelijke), gaat het om
de fascinatie van een oudere man voor een ongrijpbaar zestienjarig meisje. Om die reden
werd Grillige Kathleen de Vlaamse variant van Nabokovs Lolita genoemd. In 2003 werd de
roman opnieuw uitgegeven in de Vlaamse Bibliotheek, met een nawoord van J. Flamend.
Verwisselbaarheid en vervaging van de eigen identiteit zijn de thema's van de postuum
uitgegeven experimentele roman Op weg naar de literaire receptie (1969).
Literatuur: Kritisch lexicon; Oosthoek; WP-lexicon; Herman J. Claeys, interview
in: Wat is links? Vraaggesprekken over literair engagement (1966), p. 94-100; Over René
Gysen, speciaal nummer van Komma (1970); George Adé, ‘René Gysen tussen realisme
en mythologie’, in: Jeugd en Cultuur 21 (1976) 8, p. 371-384; Willy Roggeman,
‘René Gysen: op weg naar Xing’, in: Glazuur op niets (1981), p. 145-158; René
Gysen: gelezen, niet gelezen, herlezen, speciaal nummer van Heibel 19 (1985) 2; Jan
Flamend, ‘Het mistroostige en weinig gelezen oeuvre van René Gysen’, in: Dracula,
Walt Disney, Tom Lanoye en andere romantici (1998), p. 90-99.
G.J. van Bork
[nieuw, maart 2005]
Auteursrechtelijk beschermd