Gorter, Simon
Nederlands predikant en letterkundige (Warns 11.12.1838 - Rhenen 5.6.1871). Vader van
Herman Gorter. Als zoon van een doopsgezinde predikant ging Simon Gorter theologie
studeren te Amsterdam. Al in zijn studententijd (1856-1861) toonde hij belangstelling voor
schilderkunst en literatuur. Hij werd eerst predikant bij de doopsgezinde gemeente te
Aalsmeer (1861-1863), daarna te Wormerveer (1863-1869). Als predikant was hij
onorthodox en in politieke kwesties uitgesproken liberaal.
De tuberculose, al in de studietijd gebleken, dwong hem in het buitenland genezing te
zoeken; met zijn gezin verbleef hij van december 1864 - april 1866 te Arcachon. In juni
1867 verschenen in De Gids zijn reisbrieven, getiteld ‘Arcachon’. De verdere
artikelen in De Gids zijn voornamelijk kritisch. Op oudejaar 1869 legde Gorter om
gezondheidsredenen het ambt van predikant neer. Kort daarna vertrok hij naar Amsterdam,
waar hij hoofdredacteur was geworden van de pas opgerichte krant Het Nieuws van den
Dag. Zijn hoofdartikelen daarin, vaak in zijn ziekenkamer geschreven, getuigen van zijn
begaafdheid. Zijn verspreide publicaties werden postuum verzameld in Letterkundige
studiën (1871). Daarin zijn opgenomen een interessante kritiek op Bilderdijk en een essay
‘Over Beeldspraak’, waarin hij zich richt tegen retoriek en tevens moderne
standpunten over stilistiek verwoordt.
Literatuur: NNBW; WP-lexicon; J. de Vries, ‘Leven- en karakterschets van
Simon Gorter’, in: Levensberichten der afgestorvene medeleden van de Mij der Ned.
letterkunde te Leiden 1872 (1872); Cd. Busken Huet, ‘Simon Gorter 1838-1871 ter
gedachtenis’, in: Litterarische fantasiën en kritieken (deel 4, z.j.); G. Stuiveling,
‘Simon Gorter. Een verloren kans’, in: Rekenschap (1941, 19472), p. 134-152, 291-292; Herman de Liagre Böhl. Met al mijn bloed heb ik voor U geleefd. Herman Gorter 1864-1927 (1996), p. 19-25.
G. Stuiveling en D. Welsink
[aangevuld, februari 2005]
Auteursrechtelijk beschermd