Frank, Anne
Anneliese Marie Frank, Nederlandse dagboekschrijfster (Frankfurt am Main 12.6.1929 -
Bergen-Belsen februari/maart 1945). Anne Frank groeide op in een liberaal joods gezin in
Frankfurt. Eind 1933, toen de nationaal-socialisten in Duitsland aan de macht waren
gekomen, week het gezin uit naar Amsterdam. Ze vestigden zich daar in de Rivierenbuurt,
maar toen de Duitsers in 1940 Nederland binnenvielen en de deportatie van joden dreigend
werd, dook het gezin Frank onder in een bedrijfspand aan de Prinsengracht, waarvan het
achterste gedeelte als schuilplaats werd ingericht.
Samen met een bevriend joods echtpaar bracht het gezin daar twee jaar door. Op 4 augustus
1944 werden ze echter, vermoedelijk na verraad, door de Duitsers gearresteerd en op
transport gesteld naar Westerbork. Uiteindelijk werden ze op 3 september van dat jaar
overgebracht naar Auschwitz. Rond 1 november 1944 werden Anne Frank en haar zuster naar
Bergen Belsen overgeplaatst waar ze waarschijnlijk door ziekte of uitputting in februari of
maart 1945 overleden zijn. Alleen de vader, Otto Frank, overleefde het concentratiekamp. Na
zijn terugkeer ontving hij van zijn secretaresse, Miep Gies, de teruggevonden
dagboekmanuscripten van zijn dochter Anne Frank. Dit door Anne clandestien bijgehouden
dagboek omspant de periode 12.6.1942 tot 1.8.1944. Een geredigeerde versie van dit dagboek
verscheen in 1947 onder de titel
Het Achterhuis. Dagboekbrieven 14 juni 1942 - 1 augustus
1944. Sindsdien is het dagboek in meer dan vijftig talen vertaald en wereldwijd bekend
geworden.
In het pand aan de Amsterdamse Prinsengracht, waar het gezin was ondergedoken, is nu het
Anne Frankhuis gevestigd.
Het dagboek vertoont naast kinderlijke onbevangenheid ten aanzien van de gebeurtenissen,
een scherp observatievermogen en een intelligent beoordelingsvermogen van eigen gevoelens
en de gedragingen van lotgenoten. Alszodanig vormt het een uniek ‘document humain’
en een authentiek oorlogsgetuigenis.
Een zorgvuldige wetenschappelijke editie verscheen in 1986 en in 2001 verscheen daarvan
een verbeterde en uitgebreide vijfde druk.
Literatuur: Kritisch lexicon; Lexicon lit. werken; Oosthoek; WP-lexicon; E.
Schnabel. Anne Frank. Spur eines Kindes (1958); Anne G, Steenmeijer (red.). Weerklank van
Anne Frank (1970); Hans Warren. Het dagboek als kunstvorm (1987); Miep Gies en Alison
Leslie Gold. Herinneringen aan Anne Frank. Het verhaal van Miep Gies, de steun en
toeverlaat van de familie Frank in het Achterhuis (1987); W. Lindwer. De laatste zeven
maanden. Vrouwen in het spoor van Anne Frank (1988); N. van der Zee. De kamergenoot
van Anne Frank (1990); M. Pressler. Ich sehne mich so. Die Lebensgeschichte der Anne
Frank (1992); Lawrence Graves. An obsession with Anne Frank. Meyer Levin and the diary
(1995); Denise de Costa. Anne Frank & Etty Hillesum. Spiritualiteit, schrijverschap,
seksualiteit (1996), p. 45-173; D. van Galen Last en R. Wolfswinkel. Anne Frank and after
(1996); D. Barnouw. Anne Frank voor beginners en gevorderden (1998); Carol Ann Lee.
Anne Frank 1929-1945. Pluk rozen op aarde en vergeet mij niet (1998); Melissa Müller. Anne Frank. De biografie (1998); H. Aaron Enzer en Sandra Solotaroff-Enzer (red.). Anne
Frank: Reflections on het life and legacy (2000).
G.J. van Bork
[ingrijpend gewijzigd, februari 2004]
Auteursrechtelijk beschermd