Calcar, Elise van
Eigenlijk Eliza Carolina Ferdinanda van Calcar-Schiotling, die ook schreef onder
het pseudoniem Elise. Noord-Nederlandse schrijfster (Amsterdam 19.11.1822 -
Den Haag 13.7.1904). Ze studeerde voor onderwijzeres, werd privé-onderwijzeres
bij hooggeplaatste families en was soms ook als gouvernante werkzaam. Van Calcar had grote
verdiensten voor het kleuter- en kinderonderwijs, waar ze onder meer het Fröbelonderwijs bevorderde. In
1862 werd ze door Thorbecke benoemd tot inspectrice van het ‘bewaarschoolonderwijs’.
Elise was gehuwd met H.C. van Calcar, burgemeester van Wassenaar sinds 1863, en
al spoedig nam ze in die gemeente de leiding op zich van het Nederlands Opvoedingshuis (1866-1873). Ze was een overtuigd spiritiste en ontwikkelde zich tot een fel feministe, vanuit welke
levenshouding ze veelvuldig publiceerde. Ze heeft een omvangrijk oeuvre op haar naam staan, maar
maakte vooral naam met de romans Evangeline (1854) en De
dertiende (3 dln, 1857).
Literatuur: J.H. Sikemeier. Elise van Calcar-Schiotling (1921); M. Beversluis.
Levensschets van Elise van Calcar-Schiotling (1922); W. Dirkx, ‘Een opmerkelijke vrouw op
de Leur’, in: Hûskes 11 (1990) 20, p. 1-21; N. Bakker, ‘E. van Calcar-Schiotling (1822-1904). De gave van het woord’, in: M. van Essen en M. Lunenberg (red.). Vrouwelijke
pedagogen in Nederland (1991), p. 34-46, 202-203; D. Draaisma, ‘Een lichtstraal over de
graven. Elise van Calcar en het spiritisme’, in: M. Bosch e.a.. Feminisme en verbeelding 14
(1994), p. 126-150, 203; M. Schenkeveld - van der Dussen, ‘Eliza Carolina Ferdinanda
Schiotling, veelzijdigheid in leven en schrijven’, in: Met en zonder lauwerkrans (1997), p. 901-912.
G.J. van Bork
[nieuw, november 2002]
Auteursrechtelijk beschermd