De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Wichman, Erich

Eig. Ehrich, Nederlands schilder, graficus, dichter en criticus (Utrecht 11.8.1890-Amsterdam 1.1.1929). Zoon van de uit Hamburg afkomstige geoloog Carl Wichman. Opgeleid tot schilder, maar daarnaast actief in de kunstnijverheid. Een van de vroege expressionisten en futuristen in Nederland die abstracte kunst vervaardigden. Hij maakte een reeks zwarte-kunstprenten die een grote vermaardheid verkregen.

Wichman bewoog zich op tal van gebieden van de kunst, ook op dat van de literatuur. Daarbij bleef hij levenslang zoeken en experimenteren met alle mogelijke technieken.

Zijn vroegste verzen en essays combineerde hij met reprodukties van zijn beeldend werk. Als publicist, bohémien en non-conformist van het Amsterdamse kunstleven schreef hij het alcoholisch manifest Het witte gevaar. Over melk, melkgebruik, melkmisbruik en melkzucht (1927, herdrukt 1979).

Na een reis naar Italië, waar hij in contact kwam met het fascisme van Mussolini, vatte hij bewondering op voor diens opvattingen en raakte hij ook in Nederland in fascistisch vaarwater. Daaruit resulteerde zijn medewerking aan het blad De Bezem. Het fascisme kwam in zijn ogen overeen met de zin voor actie en gevaar die ook het futurisme en vitalisme kenmerkten, maar zijn neiging tot extremisme, ook in politieke zin dus, is nauwelijks serieus te nemen en eerder als persoonlijke tragiek op te vatten.

Werken:

Nieuwe richtlijnen in de schilderkunst (1914); De tang en het varken (1917); Delict Matteotti; Fascistische crisis: En-Wij (1924); Lenin stinkt (1924); Het fascisme in Nederland (1925).

Uitgave:

W. Zaal (ed.), Lenin stinkt en andere satirische geschriften (1971), bloeml.

Literatuur:

W. Vogelzang, E.W. tot 1920 (1920); Catalogus E.W. 1890-1929, tentoonstelling Stedelijk Museum Amsterdam (1959); A. Lehning, in De draad van Ariadne (1966).

[G.J. van Bork]