De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Vinkenoog, Simon

Nederlands journalist, dichter en prozaschrijver (Amsterdam 18.7.1928). Behaalde zijn einddiploma mulo in 1944 en ontwikkelde zich verder autodidactisch. Vertrok in 1948 naar Parijs, waar hij van 1949 tot 1956 als archivaris bij de Unesco werkzaam was. Vandaaruit gaf hij in Nederland het gefotokopieerde avantgardistische tijdschrift Blurb uit (1950-1951, 8 nummers, in fascimile heruitgegeven in 1962) en sloot hij zich aan bij de Vijftigers, van wie hij werk in de bloemlezing Atonaal (1951) liet verschijnen. In 1957 naar Nederland teruggekeerd, was hij verbonden aan de Haagse Post en vanaf 1961 beroepsschrijver: free lance-journalist, schrijver van televisiedocumentaires en -films, medewerker aan radioprogramma's, organisator van poëziemanifestaties, vertaler enz. Hij was medeoprichter van de tijdschriften Randstad (1961) en Kunst van Nu (1963). In twee marihuanaprocessen betrokken, werd hij veroordeeld tot respectievelijk zes weken voorwaardelijk en tot zes weken gevangenisstraf (april-mei 1965). Hij ondernam tal van (verre) buitenlandse reizen.

Zijn literaire werk is de weerspiegeling van zijn bewogen leven, dat in zijn eerste dichtbundels, Wondkoorts (1950), Land zonder nacht (1952), Heren Zeventien (1953), Lessen uit de nieuwe school van taboes (1955), Tweespraak (samen met Hans Andreus, 1956), Onder eigen dak (1957), Spiegelschrift (1962) - alle verzameld in Eerste gedichten 1949-1964 (1965) -, en in zijn autobiografische bekentenisromans Zolang te water (1954), Wij helden (1957) en Hoogseizoen (1965) uiting gaf aan een pessimistisch existentialisme: machteloosheid tegenover een `valse wereld', waartegen hij zich, eerst onder invloed van Achterberg en Lodeizen, later van Antonin Artaud, een `levensdriftig' bestaan op papier opbouwde.

Vormelijk zijn deze poëzie en dit proza gekenmerkt door een zekere breedsprakigheid en gebrek aan structuur, maar zij zijn op vele plaatsen pregnant van beeldspraak. Steeds hield hem bezig wie hij eigenlijk wel was en wat hij van zichzelf verwachtte. Voor beide `angstige vragen' vond hij omstreeks 1964-1965 het antwoord in wat hij zijn `zelfrealisatie' noemde, en dat hij verwoordde in Aan het daglicht (1971). De kentering naar het optimisme van deze futurologische heilsleer zette in met alweer een autobiografisch boek, Liefde (1965), gevolgd door Weergaloos (1968) en de bundel verzamelde gedichten Wonder boven wonder (1971) waartussen een groot aantal verzamelde teksten van lezingen, voordrachten en essays over marihuanagebruik (The Book of Grass, samen met George Andrews, 1967, Het moederkruid, 1970), de yinyangologie (Tussen wit en zwart - het ABC van de I Ching, 1971), geestelijke volksgezondheid (Het hek van de dam, 1971) enz. het licht zagen.

Levensbeschouwelijk heeft zijn werk in deze tweede fase met magie, mystiek, occultisme en parapsychologie te maken, terwijl de fictie heeft plaatsgemaakt voor een hartstochtelijke registratie van ontmoetingen, happenings, leeservaring en bewustzijnsverruiming door drugs. Het is ook in dezelfde geest dat hij de poëzie als `taaltheater' in Londen, Amsterdam en Brussel ten beste gaf.

Vinkenoog vertaalde werk van o.a. F. Sagan, A. Ginsberg en A. Huxley.

Werken:

Enkele reis Nederland (1957), p.; Drie staat tot één (samen met H. Andreus en N. Verhoeven, 1962), p.; Preambuul voor een nieuwe wereld (1963), pr.; Het verhaal van Karel Appel (1963), pr.; Vogelvrij (1967), pr.; Manifesten en manifestaties (1967), pr.; Leven en dood van Marcel Polak (1969), pr.; To Timothy Leary, magiër (1972), pr.; Niet niets. De kunst van het sterven (1974), pr.; Mij best (1976), p.; Het huiswerk van de dichter (1978), p.; Levend licht (1978), pr.; De andere wereld (1978), pr.; Tegen de wet (1980), pr.; Voeten in de aarde en bergen verzetten (1982), pr.

Literatuur:

A. den Besten, in Stroomgebied (1954); P. Rodenko, in Een onbloedige maar radicale revolutie (1956); Idem, `Iedere keel zijn eigen profeet', in Tussen de regels (1956); A. Morriën, in

[p. 601]

Concurreren met de sterren (1959); E. van Itterbeek, in Actuelen (1960); R. Campert e.a., in Boekje open (1963); J.J. Oversteegen, in Merlyn, i, 5 (1963); B. van Vlierden, `Schrijverschap van het schrijverschap', in Streven, xvi, 2 (juni 1963); P. de Wispelaere, `De problematiek van de ik-roman', in Perzisch tapijt (1966); C. Rijnsdorp, `Hoogseizoen', in De moderne roman in opspraak (1966); M. Rutten, in Nederlandse dichtkunst Achterberg en Burssens voorbij (1967); R. Cornets de Groot, in Open ruimte (1967); K. Fens, `Panorama', in Literair Lustrum (1967); P. de Vree, `S.V.', in Onder experimenteel vuur (1968); H. Bousset, in Schreien, schrijven, schreeuwen (1973); S. Vinkenoog, Juli (1979); `Een weekend met S.V.', in Literama, 17 (1982-1983), met bibl.; H. Dütting (ed.), in Archief der Vijftigers, dl. 2 (1983).

[P. de Vree en G.J. van Bork]