De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Vermeersch, Gustaaf

Eig. Gustavus Carolus Cornelis, Vlaams schrijver (Veurne 20.5.1877-Aalst 10.12.1924). Als enig overlevend kind in een arm gezin werd hij telegrambesteller en op 20-jarige leeftijd treinwachter. Volledig autodidact. Kennismaking met werk van Streuvels en Teirlinck zette hem ertoe aan zelf te gaan schrijven. Zijn eerste publikatie, de novelle Klosjes, klosjes... (1903), trok onmiddellijk de aandacht. Ondanks de Westvlaamse toon bracht het onmiskenbaar een eigen stem. In één opwelling neergeschreven, bevatte dit eenvoudig verhaal toen reeds de essentie van heel zijn schrijverschap. Een groot aantal novellen en schetsen, tussen 1903 en 1914 uitgegeven in vele tijdschriften en blaadjes, en drie grote romans zijn op eendere manier geconcipieerd.

Ondanks het tekort aan taalbeheersing, het gebrek aan concentratie en de weinig harmonische opbouw bereikte Vermeersch in zijn gaafste scheppingen een grote expressieve kracht. Het bekendst werd wel de roman De last (2 dln., 1904), het onafwendbaar naar zelfvernietiging leidend relaas van de ondraaglijke last van de seksuele hartstocht. Zeer aangrijpend is de wijze waarop wordt beschreven hoe de hoofdfiguur, een primitief en eeuwig onvolwassen mens, leeft in een voortdurende hel, zonder enig uitzicht op vreugde of langduriger geluk.

Werken:

Mannenwetten, 2 dln. (1905); Zielelasten (1906), nov.; Nazomer (1907); Het Wederzien (1909); Het Rollende Leven, 2 dln. (1910); Een oproep tot de Vlamingen (1916).

Uitgave:

Fr. Leclair (ed.), Klosjes, klosjes... en andere verhalen (1965), met inl.

Literatuur:

A. Claudet, Leven en dood van G.V. (1935); A. Vermeylen, `De last van G.V.', in Beschouwingen (1942); L.P. Boon, `De schim van G.V.', in Boontje's reservaat (1954); Idem, G.V. (1960); Fr. Leclair, Bibliografie van en over G.V. (1965); L. Buning, `G.V. als flamingant', in Wetenschappelijke Tijdingen, 36 (1977); P. Platteau, G.V. (1979).

[Fr. Leclair]