De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Valerius, Adriaen

Noordnederlands dichter (wsch. Middelburg ca 1575-Veere 27.1.1625). Bekleedde veel functies in Veere: notaris, ontvanger van de convooi- en licentgelden, fortificatiemeester, schepen en raad, gildebroeder en overdeken van de rederijkerskamer In reynder jonsten groeijende. Zijn in 1626 uitgegeven Neder-lantsche gedenck-clanck bevat een geschiedverhaal van de Nederlanden, gebaseerd op Van Meteren en Baudartius, onderbroken door 76 liederen, een aantal prenten en citaten, en spreuken in o.a. het Frans en Latijn. De melodieën zijn in notenschrift weergegeven en voorzien van tabulatuur voor luit en citer. De thema's van de liederen (vrijheids- en vaderlandsliefde en vrome godsdienstzin) zijn voor de jaren twintig van de 17de eeuw niet meer zo actueel. De Neder-landtsche gedenck-clanck kreeg dan ook pas veel later de aandacht die zij, vooral dank zij de erin opgenomen liederen, verdiende. De musicologische belangstelling van eind 19de eeuw leidde ertoe dat in de 20ste eeuw het lied `Wilt heden nu treden' wereldberoemd werd als `Niederländisches Dankgebet' en `The Prayer of Thanksgiving'. Als enig ander werk van Valerius is bekend een gedicht in de Zeeusche Nachtegael (1623).

Uitgaven:

F.R. Coers (ed.), Neder-landtsche gedenck-clanck (1931²); A.D. Loman en J.C.M. van Riemsdijk (ed.), Oud-Nederlandsche liederen uit den Nederlantsche gedenck-clanck (1941⁴); K.Ph. Bernet Kempers en C.M. Lelij (ed.), De liederen uit V. Neder-landtsche gedenck-clank (1941²); P.J. Meertens, N.B. Tenhaeff en A. Komter-Kuipers (ed.), Neder-lantsche gedenck-clanck (1947³, facs.-uitg. 1968).

Literatuur:

P.J. Meertens, Letterkundig leven in Zeeland (1943); W.J.M.A. Asselbergs, `Merck toch hoe sterck', in Akademiedagen Kon. Nederl. Akad. van Wetensch. (1957); W.J.C. Buitendijk, Nederlandse strijdzangen (1977<sup>2</sup>); P.J. Meertens, `A.V.' leven en werken', in Meertens over de Zeeuwen (1979).

[P.J. Verkruijsse]