De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Smallegange, Mattheus

Noordnederlands prozaschrijver en vertaler (Goes gedoopt 29.12.1624-Goes 5.1.1710). Studeerde rechten in Utrecht (1643-1649), maakte een grand tour naar Frankrijk (1651-1652), was commissaris van de schutterij in Goes (1652-1660; 1695-1710). Smallegange's bekendste werk is de fraai geïllustreerde Nieuwe Cronyk van Zeeland, begonnen in 1682, gedateerd 1696, maar pas verschenen in 1700. Door onenigheid tussen de Zeeuwse steden en Staten heeft het zolang geduurd voordat deze nieuwe historiografie als opvolger van de

[p. 532]

kronieken van Eyndius, Boxhorn en Reigersbergh verscheen. Het aangekondigde tweede deel is nooit gepubliceerd maar door Smallegange in een kort Besluyt in 1704 samengevat.

Over de oorlogshandelingen in 1673 schreef Smallegange twee delen Nederlands verquikking of d'ontwaekte leeuw (1673-1674). Veel kritiek kregen zijn genealogieën, deels verwerkt in zijn Cronyk, deels afzonderlijk gepubliceerd in de Geslachtrekening der doorluchtigste vorsten van Nassau en Oraenjen (1675, 1690²), de Wapenen der steden in Holland (1676) en de Beschryving van den Zeelandschen adel (1689). In 1666 werd hij veroordeeld tot een jaar verbanning uit Amsterdam wegens publikatie van het prinsgezinde Sinnebeeld ter eeren van Wilhem de iii (1665).

Smallegange is de eerste vertaler in het Nederlands van Tasso's Aminta (1660). Verder vertaalde hij werk van D. Saavedra Fajardo, A.M. Mallet, V. Malvezzi, G. du Choul, B. Gracian, F. de Quevedo en Don Garcia.

Uitgaven:

J. van Toll (ed.), Zeelandt veredelt (reprint van de Beschryving van den Zeelandschen adel en het Besluit tot de Zeelandsche Cronyk, 1942); Nieuwe Cronyk van Zeeland (reprint 1965 met inl. door P.J. Meertens; 1966, 1976, 1978).

Literatuur:

S. de Wind, `Iets over Mattheüs Smallegange en zijne Kronijk van Zeeland', in Nehalennia, 1 (1849); P.J. Verkruijsse, Mattheus Smallegange (1624-1710): Zeeuwse historicus, genealoog en vertaler. Descriptieve persoonsbibliografie (1983).

[P.J. Verkruijsse]