De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Six van Chandelier, Joannes

Noordnederlands dichter (Amsterdam 19.2.1620-ald. febr. 1695). Bezocht de Latijnse school en nam na de dood van zijn vader (1639) diens bloeiende zaak in `gedroogde kruiden en vruchten' in de Kalverstraat over. Reisde veel (tussen 1649 en 1656), o.a. via Spanje naar Rome, waar hij verkeerde in de kring van de Hollandse schildersbent. Bleef ongehuwd na een jeugdliefde voor een wsch. Zeeuws meisje, dat hij onder de naam Roselle heeft bezongen.

Door zijn gedichten met reisbeschrijvingen neemt hij een eigen plaats in de Nederlandstalige literatuur in. Interessant zijn o.m. zijn Spa-gedichten (1656), neerslag van een verblijf voor zijn gezondheid in Spa, en het uitvoerige gedicht, gemaakt tijdens een reis tussen Rome en Venetië, 's Amsterdammers winter (1650). Behalve erotische en topografische poëzie schreef hij veel gelegenheids- en huiselijke gedichten. In 1657 gaf hij zijn verzameld werk uit.

Hij was sterk classicistisch beïnvloed (vooral voor Horatius had hij grote bewondering) en was een oprecht gelovig gereformeerd christen. Zijn poëzie is nooit populair geworden, wsch. vooral door zijn gemaniëreerde dictie. De geringe toegankelijkheid van zijn werk (invloed van Huygens?) is betreurenswaardig aangezien het huiselijk en realistisch-beschrijvend karakter ervan eerder vraagt om eenvoudige zegging.

Werken:

Poësy (1657); Davids Psalmen, op de gewoonlikke wysen gerymt (1674, 1690², 1758³).

Uitgave:

G.A. van Es (ed.), Poësy van J.S.v.Ch., bloemlezing uit zijn dichtwerk (1953).

Literatuur:

J.G. Frederiks, `J.S.v.Ch.', in Tijdschr. v. Nederl. Taal- en Letterk., 3 (1883); J. Koopmans, `J.S.v.Ch.', in Nieuwe Taalg., 9 (1915); J.C. Arens, `S.v.Ch. tussen Horatius en David', in Tijdschr. v. Nederl. Taal- en Letterk., 78 (1961); L.C. Michels, Filologische opstellen, dl. 4 (1964); P.E.L. Verkuyl, `Met S.v.Ch. in Venetië', in Nieuwe Taalg., 67 (1974); P.P.J. van Caspel, `Nogmaals met S.v.Ch. in Venetië', in Idem, 71 (1978); M.A. Schenkeveld-van der Dussen, `Theorie en poëzie: een epithalamium van S.v.Ch', in Idem, 72 (1979); Idem, `S.v.Ch.: realist', in Jaarb. Mij der Nederl. Letterk. 1980-1981 (1982); Idem, `Contouren van een collectie: J.S.v.Ch. als lezer en gebruiker van boeken', in Boeken verzamelen (1983).

[W.J.C. Buitendijk en S.S. Hoogerhuis]