De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Schagen, Johan Christiaan Jacobus van

Nederlands schrijver en beeldend kunstenaar (Vlissingen 11.12.1891-Deventer 17.4.1985). Studeerde rechten te Utrecht en Amsterdam, promoveerde in 1920 op stellingen op het gebied der visserij. Van 1918 tot 1924 werkzaam bij de visserij-inspectie te Den Haag en van 1924 tot 1942 in dienst bij de gemeente Rotterdam. Van Schagen debuteerde in 1922 in De Stem met Narrenwijsheid (uitg. 1925), prozagedichten die een door Spinoza beïnvloed pantheïsme tonen in een merkwaardige vermenging van nuchterheid en hooggestemdheid. De bundel werd vele malen herdrukt. Toen Van Schagen in 1942 ambteloos werd, ging hij zich aan de Rotterdamse Academie voor Beeldende kunst bekwamen in etsen, lithografie en schilderkunst. Sinds die tijd maakte hij zijn zgn. unica-drukken.

In de jaren zestig herleefde de belangstelling voor zijn literaire werk en verscheen de bloemlezing Narrenwijsheid en ander onkruid (1961). Steeds sterker werd zijn streven om zich met zo eenvoudig mogelijke middelen zo gecomprimeerd mogelijk uit te drukken; vandaar zijn voorkeur voor korte versvormen als de Japanse haiku en senryn. Ook in zijn grafische werk blijkt hij een voorkeur te tonen voor Japanse kunstvormen. Vanaf 1963 begon Van Schagen het eenmanstijdschrift Domburgse Cahiers in eigen beheer uit te geven, waarin hij deze korte versvormen, proza en allerlei mengvormen opnam.

Van Schagen is wel eens de `zondagsdichter' genoemd om zijn van invallen afhankelijke verwoording van soms oppervlakkige, maar vaak ook belangrijke inzichten. In 1965 werd hem de Marianne Philipsprijs toegekend. Ter gelegenheid van zijn 80ste verjaardag verscheen de bundel Ik ga maar en ben (1972), een keuze uit zijn werk tot dan toe.

Werken:

Litanie (1928), p.; Onderaardsch (1946), p.; Flarden van den wind (1947), pr.; Zeeuwse reflexen (1953), pr.; Regeren, een klein divertissement (1956), t.; Domburgse rijmjournaal (1961), p.; Miniaturen (1962), p.; Klein vlooientheater (1970), p.; Al tuimelende (1975), p.; Dagboekblaadjes (1980), p.; Litanie van de Knar (1982) p.; Veldboeketje Domburg (1982); Domburgse krielen (1983).

Uitgaven:

Zeeuwse complexen, met begeleiding van

[p. 512]

Jan Heyse & Zeeuws Documentatiecentrum (1982); B. Wineke (ed.), Wat dit blijfsel overbleef (1985).

Literatuur:

A. Oosthoek, Ik ga maar en ben. Dubbelbeeld van J.C.v.S. (1971), met bibl.; G.H. 's-Gravesande, in Al pratende met... (1980); Pamflet, 3 (1981), J.C. van S.-nummer; F. Oltheten, Op zoek naar evenwicht (1983).

[G.J. van Bork]