De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Roest Crollius, Barend

Nederlands dichter en prozaschrijver ('s-Gravenhage 6.5.1912). Studeerde enige tijd voor concertpianist, vervolgens mo Nederlands en deed journalistiek werk voor het Algemeen Dagblad en Elseviers Weekblad. Debuteerde in 1935 met de antinazistische Kroniek van een jeugdzonde. In 1936 verscheen zijn anti-Hitlerroman Onheil in de verte en de roman Land van verlangen.

Voor wo ii werd het werk van Roest Crollius nauwelijks opgemerkt, één va de redenen waarom hij lange tijd als schrijver gezwegen heeft. Na de oorlog heeft vooral Jan Greshoff op zijn kwaliteiten als schrijver gewezen, maar veel succes heeft zijn werk nooit gekend. Zijn briefroman Bezwarend getuigenis (1963) werd bekroond met

[p. 490]

de Marianne Philipsprijs. Meer aandacht kreeg echter de roman De heilsleer van juffrouw François (1965), een satire op de maatschappij waarin de kleinburgerlijkheid tot wet wordt verheven. Voor de novellenbundel Het dagboek van Sara (1970), een gecombineerde uitgave van de eerder verschenen bundels Vertrouwelijke vertellingen (1959) en Noodsignalen en hartsgeheimen (1960), kreeg hij de Novelleprijs van de gemeente Amsterdam.

Integrerend bestanddeel van Roest Crollius' werk is de schuldkwestie, de vraag hoe de mens tot geweld komt en hoe infectueus de geweldsfeer is. In de naoorlogse roman De wrede idealist (1971) wordt dit thema aan de orde gesteld n.a.v. de drie oorlogsmisdadigers die in Breda gevangen gezet zijn. Hij verdedigt hierin de opvatting dat misdaad niet echt bestaat, maar in feite pathologisch is, en hij komt dan ook tot de conclusie dat straf en strafmaat daar rekening mee dient te houden.

In de absurdistische of fantastische elementen die hij met de nodige humor in zijn werk opneemt, lijkt Roest Crollius beïnvloed door Kafka. In 1972 besloot Roest Crollius definitief met schrijven op te houden en alleen nog te tekenen en te schilderen. Hij exposeerde beeldend werk onder de naam Paul Oxydius.

Werken:

Ik wil van iemand houden (1938), r.; Het roekelooze hart (1939), r.; Verlossing en herschepping (1946), p.; Droomschip (1947), r.; Mensen zijn geen goden (1958), r.; De tomatenplukster (1964), r.; De Koningsmantel (1966), r.; Het alibi van Egidius (1967), r.

Literatuur:

P. de Wispelaere, `Hybridische roman', in Facettenoog (1968); C.J.E. Dinaux, in Gegist bestek, dl. 3 (1969); M. Janssens, `Verhalen van B.R.C', in Dietsche Warande & Belfort, 115 (1970).

[G.J. van Bork]