De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Nieuwland, Pieter

Noordnederlands dichter en geleerde (Diemermeer 5.11.1764-Leiden 14.11.1794).

Zoon van een timmerman; als wonderkind ontdekt en opgeleid door de dichtgenootschapper Bernardus de Bosch. Na studies aan het Amsterdamse Athenaeum en de Leidse Universiteit zelf lector zeevaartkunde te Amsterdam (1789) en hoogleraar wis-, natuur- en sterrenkunde te Leiden (1793).

Naast wetenschappelijke werken, o.m. over zeevaartkunde, schreef hij enige huiselijke, vaderlandse en natuurgedichten die soms treffen door eenvoud en zuiverheid van gevoel (vooral bekend Orion, Franse vert. Clavareau, 1836), alsmede prozaverhandelingen.

In de Nederlandse preromantiek is hij een opmerkelijke figuur, hoewel men mag zeggen dat zowel door zijn aanzien als geleerde als door zijn vroege dood zijn tijdgenoten hem te veel dichterlijke roem hebben toegekend.

Werken:

Gedichten (1788); Zeevaartkunde (1793).

Uitgaven:

Nagelaten Gedichten (1816), met levensbericht; Gedichten en Redevoeringen (1824).

Literatuur:

Gedenkboek v.d. Univ. van Amsterdam (1932), aanhangsel; J.H. Kruizinga, `P.N., de Nederlandse Newton', in Natuur en Techniek (1944); A. van Duinkerken, in Beeldenspel (z.j.); G.A. Steffens, P.N. en het Evenwicht (1964); C.J. Toebes, in Haagse herv. historiën (1978).

[W. Gobbers]