De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Meijer, Jaap

Eig. Jakob, Nederlands dichter en essayist (Winschoten 18.11.1912). Werd orthodox-joods opgevoed. Studeerde geschiedenis te Amsterdam en speelde een rol in de zionistische jeugdbeweging. Promoveerde in 1941 op Isaäc da Costa's weg naar het christendom, bijdrage tot de geschiedenis der Joodse problematiek in Nederland. Deze problematiek is steeds zijn werk als wetenschapper en essayist blijven beheersen. In 1961 schreef hij in opdracht een studie over Het Jonas Daniël Meijerplein en in 1967 verscheen De zoon van een gazzen over het leven van Jacob Israël de Haan. In Waar wij ballingen zijn (1968) bundelde hij opstellen over joodse letterkundigen uit het Nederlandse taalgebied.

Onder het ps. Saul van Messel begon Meijer poëzie in Kentering te publiceren, die in snel tempo in 1967 en 1968 in een viertal bundels resulteerde: Zeer zeker en zeker zeer (1967), Mammoeth mijn muze (1968), Het beloofde land (1968) en Strelen om de stam (1968), de beide laatste bundels met als ondertitel `Joodse gedichten'. Meijer beschouwt deze poëzie als bevrijding uit het syndroom van zijn joodse verleden en tevens als een vorm van zelfverwerkelijking. Het is sterk anekdotische en eruptief geschreven poëzie. In 1971 verscheen Syndroom, een bundel joodse poëzie waarin hij de traumatische herinneringen aan de oorlog verwerkt. Daarna volgde een bundel doodspoëzie, Het eeuwige leven (1972).

In zijn (veelal in eigen beheer uitgegeven) studies over Nederlandse literatoren, de Perk-studiën (1975-1981) en De diasporade, een reeks alternatieve joodse cahiers (1976-1982), wordt de wetenschapsman meer dan eens overvleugeld door de polemist.

Meijer schreef ook poëzie in het Groninger dialect, o.m. Vrouger of loater (1969), waarvoor hij in 1983 de literaire prijs van het Grunneger bouk kreeg.

Werken:

Het levensverhaal van een vergetene. W.A. Paap 1856-1923 (1959), monogr.; Bruid waar blijft je mond (1969), p.; Hoge hoeden, lage standaarden (1969), essay; Jacques Perk en Willem Kloos 1881 (1972), monogr.; Het geluid hing te trouwen (1972), p.; Roofvogel tijd (1977), p.; Onder valse vlag (1978), p.; Vaderland in den vreemde (1982), bloeml.; Drenthe (1982), p.; Groningen (1983), p.

Literatuur:

J. van der Vegt, in Ons Erfdeel, 16 (1973); H. Brems, `Hoera, een dichter', in Dietsche Warande & Belfort, 118 (1973); M. Nijland-Verwey, `Aantekeningen bij een Perk-studie', in Tijdschr. v. Nederl. Taal- en Letterk., 92 (1976); M.F. Fresco, in Bzzlletin, 8 (1979-1980); H. de Vries, in Kritiek als credo (1980).

[G.J. van Bork]