De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Hofman, Jan Baptist Jozef Nicolaas

Zuidnederlands dichter en toneelschrijver (Kortrijk 2.3.1758-ald. 2.8.1835). Autodidact. Behoorde tot de beperkte groep rederijkers die tijdens de Franse tijd het literaire leven in het Zuiden in stand hielden. Zijn theaterstukken - op drie na, die geïnspireerd werden door de gebeurtenissen rondom de Brabantse omwenteling (1790) - dateren uit die periode (o.m. Clarinde, 1796; De onverwagte redding, 1797; De beloonde kinderliefde, 1800; Het zinken der Oostendsche pont-schuit; De listige bakkerin). Na 1815 schreef hij uitsluitend poëzie en werd een van de meest bewonderde en gelauwerde dichters van zijn tijd.

Hofmans poëzie zit nog vast aan de 18de-eeuwse, bombastisch-mythologische rederijkersstijl. Met zijn toneelstukken werkte hij vernieuwend; hij voerde het burgerlijk drama in, de `comédie larmoyante', de vaudeville, het toneelspel in proza. Zij vertolken ideeën van verdraagzaamheid en ontvoogding, maar bevatten ook preromantische elementen in de sentimentaliteit en het exotisme, terwijl de pathethiek, de zwart-wit-psychologie, de grote ontroeringen, de idealisering van de vrouw de eigenlijke gevoelsromantiek aankondigen. Hofman was sterk Nederlands gericht, bewonderde Willem i en bleef na 1830 orangist.

Werken:

Nederduitsche toneel-poëzy (1806), 6 toneelst.; Nederlandsche dichtstukjes (1819); `De gerechtigheidsliefde van Karel den Stoute', in Nederduitsch letterkundig jaerboekje (1835).

Literatuur:

J. van Hoorde, J.B.J.H. van Kortrijk, zijn leven en zijne werken (1876); W. Simaey, `Leven en tijd van J.H.', in De Leiegouw, vii (1965); Idem, `J.B.J.H. 1758-1835', in Idem, ix (1967); Idem, `H.J.B.J.N.', in Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. iii (1968); Idem, `De bewaarde toneelstukken van J.H.', in De Leiegouw, xi (1969); J. Smeyers, `De Nederlandse letterkunde in het Zuiden', in Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden, dl. vi (1975).

[J. Smeyers]