De Nederlandse en Vlaamse auteurs

[p. 243]

Haar, Bernard ter

Nederlands dichter (Amsterdam 13.6.1806-Velp 19.11.1880). Studeerde theologie te Amsterdam en Leiden; predikant, o.a. sedert 1843 te Amsterdam. Van 1854 tot 1874 hoogleraar theologie te Utrecht. Zijn vroegste poëzie gaf hij pas uit in 1851. Zijn eerste publikatie, een stukje in het Rotterdams jaarboekje Calliope (1838) trok de aandacht van Potgieter. In hetzelfde jaar verscheen Joannes en Theagenes. Eene legende uit de apostolische eeuw; in 1843, in de almanak Aurora, de beroemd geworden vertelling Huibert en Klaartje. Het dichtstuk De Sint-Paulusrots (1847) schreef hij naar aanleiding van de schipbreuk van het barkschip Jan Hendrik. Het bij declamatoren geliefde gedicht `Abd-el-Kader' (1849, niet afzonderlijk, in Franse vertaling in 1872 wél afzonderlijk verschenen) werd gevolgd door het nog populairdere `Eliza's vlucht', ontleend aan Uncle Tom's Cabin (Aurora, 1854). Evenals Da Costa maakte Ter Haar `tijdzangen', o.a. Het communisme onzer dagen (1850).

In 1876 verscheen een prachtuitgave van zijn Gedichten. Geïllustreerd door Nederlandse schilders. Als navolger van Tollens prees men hem om zijn natuurschilderingen en beschrijvingen, evenals om zijn vlotte versificatie; zijn woordenrijkdom en uitvoerigheid keurde men af. Hadden Potgieter en Huet reeds ernstige bezwaren tegen zijn werk ingebracht, de Tachtigers verwierpen hem volkomen om zijn retoriek. Als representant van zijn tijd verdient hij echter aandacht.

Werken:

De geschiedenis der kerkhervorming in tafereelen geschetst, 2 dln. (1844-1845, 1854⁵); Laatste gedichten (1879).

Uitgaven:

Kompleete gedichten, 3 dln. (1878-1879; 2 dln. 1894⁸); De St. Paulusrots (1969), met inl. van J.H.J. Willems; Vinger Gods, wat zijt gij groot (1978), bloemlezing samengest. en ingel. door A. Korteweg en W. Idema.

Literatuur:

E.J. Potgieter, Kritische studiën, dl. ii (1876); C. Busken Huet, Litt. fant. en kritieken, dl. vii (1880); N. Beets, in Levensberichten van de Mij der Nederl. Lett. (1881); J.H.J. Willems, B. ter H. (1969); R.J. van der Paardt, `Tachtig tegen vijftig over tachtig', in De Revisor, 9 (1982).

[W.J.C. Buitendijk]