Middelnederlandse schrijfster (Utrecht of omgeving
13.12.1415-Antwerpen (?) 18.10.1455). Zij trad in in het klooster Galilea in
Gent (reguliere kanunnikessen van Augustinus). Als jonge novice bracht haar
mystieke verhouding met God haar in conflict met haar overste en met haar
omgeving, maar na enkele wonderbare voorvallen sloeg de stemming in het
klooster in haar voordeel om. In 1440 werd zij geprofest, in 1445 reeds tot
priores gekozen. Enkele jaren later viel zij in ongenade, werd uit het klooster
verbannen en stierf in ballingschap.
De vier wegen der passie (vóór
1441?) is de uitwerking van een visioen dat zij op hemelvaartsdag had. Het
boexken vander passien ons heren (eerste jaren na 1445) verscheen onder de
naam van de minderbroeder Frans Vervoort, onder de titel Bruygoms
mantelken (na 1554). Kloosteronderrichtingen (1446) zijn preken,
gehouden voor de haar toevertrouwde zusters van Galilea: vijf sermoenen voor
palmzondag, bedoeld als verklaringen en toevoegingen bij een tweetal preken van
Jordanus van Quedlinburg. Autobiografie (1451) beschrijft zeer
nauwkeurig haar zieleleven en zo komt het dat over geen andere Dietse auteur
zoveel (vooral psychologische) bijzonderheden bekend zijn. Haar stijl in deze
autobiografie verraadt minder zorg voor de vorm dan elders in haar werk, maar
kenmerkt zich door zijn meeslepende vaart.
Literatuur:
S. Axters, Gesch. van de vroomheid in de Nederlanden, dl. 3
(1956); R. Lievens, `A.B. van Utrecht', in Nederl. Archief voor
Kerkgesch., 42 (1957-1958); E. Persoons, `Enkele nota's over drie hss. van
Ruusbroec en A.B.', in Ons Geestelijk Erf, 40 (1966); R. Lievens, `Een
vijfde hs. van A.B.'s Vier kruiswegen', in Idem, 40 (1966); B. Spaapen,
`Middeleeuwse passiemystiek', in Idem, 40-43 (1966-1969).
Auteursrechtelijk beschermd