31 mei: neemt zijn ontslag als leraar. Geeft voortaan uitsluitend privaatlessen. Vestigt zich te Bussum, 's-Gravelandseweg 66, in een door Berlage gebouwd huis.
September: persoonlijke kennismaking met Lodewijk van Deyssel, met wie hij reeds in 1890 en 1891 correspondeerde over hun beider werk. |
1895
Voorjaar: publiceert zijn vertaling van Spinoza's Ethica. |
1896
Zomer: bestudeert Das Kapital van Marx. |
1897
18 april: wordt samen met Henriëtte Roland Holst lid van de Sociaal-Democratische Arbeiders Partij.
Draagt gedichten bij aan het socialistisch maandblad De Nieuwe Tijd. |
1898
Redacteur van De Nieuwe Tijd, waarin zijn reeks artikelen Kritiek op de litteraire beweging van 1880 in Holland verschijnt. In deze en volgende jaren intensieve propagandistische arbeid (cursussen, debatavonden), vooral in de verkiezingstijden. |
± 1900
Bestudeert Dietzgen, Kautsky en vele andere socialistische theoretici. |
1903
Kennismaking en vriendschap met de familie Kautsky. Reis door de Harz, eerste kennismaking met de bergen. Verschijning van de (socialistische) Verzen en van zijn eerste politieke brochure, die later door talrijke andere gevolgd wordt. |
1905
Verzamelt zijn lyriek onder de titel De school der poëzie (3 delen).
Eerste vakantie in Zwitserland, waar hij nadien bijna zonder uitzondering zijn vakanties doorbrengt. |
1906
Trekt zich n.a.v. de revisionistische programmaherziening, tijdens het S.D.A.P.-congres te Utrecht, terug uit de partijpropaganda. |
1907
Is tijdens het partijcongres te Haarlem officieel woordvoerder van de oppositie tegenover Troelstra.
Begint in de eerste jaargang van het links-socialistische weekblad De Tribune met zijn feuilleton Het historisch materialisme, voor arbeiders verklaard. |
1909
Februari: sluit zich aan bij David Wijnkoop c.s. na de scheuring in de S.D.A.P. tijdens het buitengewoon congres in Deventer. 14 maart: wordt op het stichtingscongres van de Sociaal-Demokratische Partij lid van het partijbestuur. Vervolgt het geven van lezingen en cursussen en de publikatie van zijn politieke geschriften. 20 maart: treedt toe tot de redactie van De Tribune, waar hij tot 1916 deel van uitmaakt. |
1911
Verblijft ten behoeve van zijn literaire werk sinds dit jaar regelmatig voor langere tijd in Bergen N.-H.
Krijgt na de voltooiing van de eerste versie van Pan een langdurige lichamelijke inzinking. Sindsdien steeds perioden van ziekte. |
1912
Bezoekt met Wijnkoop het Internationale Socialistische Vredescongres te Bazel. |
1913
Opnieuw grote propagandistische activiteit in de arbeiderscentra t.b.v. de S.D.P. |
1914
Schrijft n.a.v. de wereldoorlog de brochure Het imperialisme, de wereldoorlog en de sociaal-democratie. |
1916
Zwakke gezondheid. Verzamelt zijn dichtwerk in 4 delen. 19 november: overlijden van zijn vrouw. Schrijft naar aanleiding hiervan In memoriam, bij den dood eener communiste, dat postuum gepubliceerd wordt. |
1917
Treedt uit de redactie van De Nieuwe Tijd. Krijgt als patiënt toestemming naar Zwitserland te reizen. In Bern nauw contact met uitgeweken Russische revolutionairen.
Toenemend verschil van mening met Wijnkoop c.s. over de politieke koers t.o.v. de oorlogvoerende regeringen. |
1918
Voorbereiding in Zwitserland van de brochure De wereldrevolutie. Vervreemding van de S.D.P., weldra C.P.H. November: gaat met uitgewezen Russen naar Berlijn. Intensief contact met de Spartakusbund (Rosa Luxemburg, Karl Liebknecht). |
1919
Keert terug naar Holland. Sluit zich aan bij de linksradicale oppositie in de Duitse Communistische Partij, die zich in 1920 afsplitst als Kommunistische Arbeiter-Partei Deutschlands; werkt voortaan geheel op internationaal terrein (brochures in het Duits). |
1920
Antwoordt op de aanval in Lenins brochure Der ‘Radikalismus’ die Kinderkrankheit des Kommunismus met de brochure Offener Brief an den Genossen Lenin. 24 en 28 november: woont als medevertegenwoordiger van de K.A.P.D. zittingen bij van het Uitvoerend Comité van de Komintern in Moskou. Felle aanval op de door de Communistische Internationale gevolgde politiek. Voert vele gesprekken met Lenin, maar vindt geen gehoor voor zijn standpunt.
Privé-uitgave van Liedjes van Pan (postuum verschenen als Liedjes I). |
1921
Op zijn initiatief wordt in Nederland de Kommunistische Arbeiders Partij opgericht.
Brochure-arbeid voor de K.A.P.D. Verzwakte gezondheid. |
1923
Terloopse ontmoeting aan het strand met H. Marsman, door bemiddeling van A. Roland Holst.
20 juni: overlijden van zijn moeder. |
1924-1926
Nieuwe literaire werkzaamheid, o.a. Maansonnetten en Arbeidersraad. Werkt aan De groote dichters. Al dit werk wordt pas na zijn dood gepubliceerd. Verblijft in de zomer voornamelijk in Zwitserland en verder in zijn huis ‘De verbrande pan’ te Bergen. |
1927
Privé-uitgave van Liedjes I, II en III, welke na zijn dood worden gepubliceerd. Schrijft in zijn laatste levensmaanden een cyclus van 50 sonnetten, die postuum verschenen onder de titel Sonnetten.
15 september: overlijdt op terugreis uit Zwitserland in een hotel te Brussel aan angina pectoris. |