Geschiedenis van Leuven. Geschreven in de jaren 1593 en 1594

Vande policijen ende ordonnantien der stadt van Loven.

De policijen ende ordonnantien der stadt van Loven hebben hier voermaels den vuijtlanders soo aengenaem geweest, dat de Hoochduijtschen, naerde ordonnantien van Loven hebben hunne weth begeren te stellen, ende hunne gemeijnte daernaer te regeren. Ende van gelijcken oock die van Bruesselen, diet selve zeer instantelijck, anno 1421, aenden hertoghe van Brabant hebben versocht. Mij en dunckt niet dat onse voerouders iet hebben achtergelaeten tghene eenichsints mochte aengaen de conservatie vande catholijcke religie ende de borgerije peijselijck ende vredelijck onder malcanderen te houden, ende tghene de borgerije eenichsints mocht verargeren oft tot quaet inclineren, te niet te doene. Daer was hier voermaels zulcke goede policije te Loven, datmen metten bal niet en mocht spelen opde Borch oft eldere sondaechs noch heijlichdaechs; ende de herbergiers ende cabarettiers en mochten hunne herbergen niet openen, dan naerden dienst vande hoochmisse. Wasser iemandt die pretendeerde eenige gelufte te hebbene van eenighe jonghe dochtere oft maeght, dat moest hij bethoonen binnen xv daeghen; die iemant hadde geinjurieert die wordden grootelijck gestraft; die eenige jonghe dochtere oft vrouwe gevioleert oft vercracht hadde, oft iemanden onder zijne jaeren zijnde, wech geleijdt, waeren ballinghen des landts, ende soo verre zij gecregen wordden, wert hunnen hals affgesaeght met een houten saeghe. Een meijsken oft dochtere wechgevuert wesende, ende blijvende opsets wils sittende bijden ghenen haer ewech gevuert hebbende, soude verbueren allen haer goet. Was oock geordonneert watmen op bruijloften, kinderheffen, ierste missen ende vuijtvaerden soude geven; ende niemant en mocht dat vermeerderen op zekere penen. Als de poortclocke des avents geluijt was, en mocht niemant in taveernen gaen, noch de herbergiers en mochten niemanden daernaer ontfangen. Ende omde de gemeijnte te bat in ruste ende vrede te houdene soo was verboden, dat niemant eenighe leeninghe doen en soude op woeckerije oft winninghe. Dat oock snachts niemant en mocht met verranderde cleederen oft vermasschert aensicht achter straeten gaen; dat oock niemant snachts en mocht brandereelen¹ draegen; dat niemant en mocht venijn vercoopen; dat geene buijtelanders oft vreempdelinghen

1 Brandijzers namelijk.

[p. 236]

binnen Loven en mochten woonen, wijens manieren ende conditien niet kennelijck en waeren. Wanneer iemant, naerde doot van zijne ierste huijsvrouwe herhout, heeft hij vande ierste kinderen gehouden, ende daernaer wederomme gehoudt, hebben de kinderen vande ierste vrouwe, allent goet; alsoo dat de kinderen vande tweede vrouwe daervan niet en hebben te verwachten. Van gelijck compt een man te houwen, ende kinderen crijght, soo verre hij sterft ende zijn wijff herhouwt, zullen zijne eerste kinderen zijn goet geheelijck genieten; ende dit volghende den chaertre hertoghe Hendricx vanden jaere 1211. Dit is eene oorsaecke geweest, dat vele rijcke ende treffelijcke persoonen niet en hebben herhout om hunne ierste geborenen inde voers. gerichticheijt te laeten, als hunne alder aengenaempste.

tIs te verwonderen datmen zulcke overvloedige ende geweldige stadt, die meer dan den hellicht was bewoont bij volders ende wullewevers (dwelck eene oproerighe natie es) heeft connen in zulcke eendrachticheijt gouverneren ende houden, ende dat totten jaere 1340, alswanneer zij begonst hebben hen tegens de heeren vande stadt te stellen. Die policijen ende ordonnantie vande voers. stadt zijn overvloedich, al naeder blijckende bijde boecken daeraff zijnde, hier te lange om scrijven, den goetwilligen leser totte selve seijndende.