Geschiedenis van Leuven. Geschreven in de jaren 1593 en 1594

Vanden Franchoijsen ende sommighe Graven van Loven.

Ontrent den tijde als de Huijnen in Nederlandt waeren, oft een weijnich daer te voren, hadden de Franchoijsen geheel Nederlandt den Romeijnen, met gewelt, affgenomen. Ende wordden bijde coninghen vanden Franchoijsen, in hun hoff, geordonnecrt, twee derhande officieren, te wetene: Hertoghen ende Graeven. De hertoghen waeren gestelt, in verscheijden landen, om bewint te hebben vant gene dat den chrijch ende de oorlogen aenginck; ende de graeven wordden gestelt om een iegelijck recht ende vonnisse te administreren, ende de steden in goede policijen ende eendrachticheijt te conserveren; ende hadde bij naer elcke stadt haeren graeve, die de coninghen, naer haere goetduncken, op ende aff saten, ende verranderde naer haer genueghen; want zij geene zekere goeden en besaeten, gelijck nutertijt de hertoghen ende graeven.

In oude chronijcken van ontrent den jaere van v^c wordt bevonden datter een graeve te Loven was genoempt Austrogisilus, onder den coninck Diederick van Austrasien; want Loven altijts onder Austrasien es gerekent geweest, ende hoorde toe de coningen van dijen lande, vande welcke men, in diversche cronijcken, vele bescreven vindt, hier te lange te scrijven. De voers. Diederick was de sone van Ghlodewijck, den iersten kerstenen coninck vande Franchoijsen; naer Diederick was coninck zijn sone Dietbrecht; daernaer Dietbold, Dietbrechtssone; Dietbolden volghden Chlotaris zijn

[p. 222]

oude oom; naer hem was coninck Segebrecht; daernaer Childebrecht zijn sone, die sterff int jaer vj^c. Diederick ende Dietbrecht zijn sonen regneerden naer hem tot int jaer van vj^c xviij. Alsdoen es 'trijcke van Austrasien gecomen op haeren neve Chlotaris, coninck van het ander deel van Vranckerijck. Ten tijde van Chlotaris was hertoghe in Austrasien Pippijn, Karlemans sone van Haspengouwe, onder wijens hertochdomme oock begrepen was de stadt van Loven. Dese Pippijn wordden, van coninck Chlotaris, gestelt om bewaerder ende toesiender te zijn vanden jongen coninck van Austrasien, Chlotaris sone, genoempt Degebrecht. Dese Pippijn sterff, anno vj^c xlvij, achterlaetende eenen sone Grimold genoempt ende ij dochteren Sinte Geertruijt ende Begghe, die naemaels trouwde Angisele, sone van Sinte Aernout.

De chronijcken van Henegouwe verhaelen dat, ten tijde van coninck Degebrecht ende hertoghe Pippijn, eenen genoempt Bruijnholph graeve was van Henegouwe ende van Loven, ende scrijven dat naer hem, int graeffschap van Loven, gevolght es Bruijnholph, zijn sone.

De chronijcken van Vlaenderen scrijven dat, in Pippijns tijden, graeve van Loven was Burschaert, sone Liedericx, des eersten forestiers van Vlaenderen, ende zeggen dat naer hem volghde int graeffschap Estoreed, zijn sone.

Naerde doot van Grimold, Pippijns sone, wert hertoghe in Austrasien zijn swaeger Angisele. Deze liet achter Pippijn van Herstele, die oock, naer zijnen vadere, hertoghe werdt. Van dezen scrijven de chronijcken van Henegouwe dat hij eenen graeve van Loven maeckten voecht des Godtshuijs van Lobbes, ter begeerten vanden Abt genoempt Roeloff, anno 688; maer des graeven naem en staeter niet bescreven.

De chronijcken van Luijck bescrijven dat, ten tijde vanden voers. Pippijn van Herstele, te Loven leeffden graeve Floerbrecht, die eene dochtere hadde genoempt Floriwine, die getrouwt hadde Sint Huijbrecht, eer hij bisschop wert; waervan zij eenen sone hadde genoempt Floerbrecht, die, naer zijnen vadere, bisschop wert van Luijck ende sterff anno 752.

Naer Pippijn van Herstele, wert hertoghe zijn sone Caerel Martel, onverwonnen bastaert. Dese es grootter geweest dan eenige van zijne voersaeten, ende heeft achtergelaeten iij sonen, te wetene: Karleman, Pippijn ende Griffoen. Karleman es monick gewordden; Griffoen, naer dat hij tegens zijne broeders lange oorloge hadde gevuert, es ten lesten met hertoghe Pippijn vereenicht; die hem twelff graeffschappen in Austrasien gegeven heeft, waeraff het graeffschap van Loven een es geweest. Deze Griffoen, naer vele moijttien ende oorlogen, die hij zijne broeders aen hadde gedaen, es in Beijeren deerlijck vermoort, ende Pippijn wert naemaels. coninck van Vranckerijck. Caerel de groote, zijn sone, es hem naergevolght, ende heeft oock geheel Duijtslandt tot zijnen rijcke gevuecht, met een groot deel van Italien ende het keijserrijcke. Naerde doot vanden grooten coninck ende keijser Caerel, es keijser ende coninck gewordden Lodewijck de Goedertierene, zijne sone, die int jaer van 840 gestorven es; ende soo haest als hij doot was, gerees een oorloghe tusschen Lotharis, Lodewijck ende Caerel den Caluwen, zijne kinderen. Lotharis, verwonnen zijnde van zijnen broederen, heeft zijns vaders goeden tegens hen gedeijlt, ende heeft voer zijn deel gehadt het keijserijck met Italien, Provencen, Bourgoignien ende het landt van Austrasien, daer Loven onder begrepen was; ende heeft het landt van Austrasien naer zijnen naeme Lothrijck genoempt. Binnen des voers. coninck Lodewijcx tijden, was een graeve te Loven genoempt Heer Bastijn de Groote, een vroom riddere van edele affcompste, die eenen sone hadde genoempt Volckaert, die, anno 809, bisschop van Luijck was, ende seven dochteren waervan de seven geslachten der stadt van Loven hunnen oorspronck nemen. Ende zijne huijsvrouwe was des graeven dochtere van Vlaenderen, de welcke voers. Bastijn, in Duijtslandt, gestorven es ontrent den jaere 825, naer dijen hij zijne seven dochteren al aen edelmans van Loven bestaijt ende geallieert hadde, ende met schoone heerlijcke privilegien begift, die al ten tijde vande commotie Peeters Coutereel, meijere, anno 1360, gedestrueert, verbrant, geschoordt ende te niet gebracht zijn.

Ten tijde vanden voers. heer Bastijn de Groote, graeve van Loven, zijn de Noortmannen ende Denen, in Nederlandt, gecomen met groote menichte van volcke, ende hebben den meesten deel vande steden bedorven ende gedestrueert. Maer bevindende dat de stadt van Loven bequaem was om daer haeren legel te slaen, ende soo voerts allen de omliggende landen, naer haeren genoeghe, aff te loopen, hebben zij hen daer wel sterck beschanst, daer mede genoech te kennen gevende, dat zij van sinne niet en waeren Lothrijck soo haest te verlaeten. Dwelck aenmerckende Lotharis, de keijsere, heeft zijn rijcke versaeckt, ende es int clooster van Pruijmen gaen woonen, anno 855; alwaer hij gestorven es.

Naer zijne doot es coninck van Lothrijck gewordden Lotharis, zijn sone, onder welck Lothrijck oock Loven begrepen was, hoewel dat het meesten deel vanden lande vande Noortmannen ende Denen beseten was. Naer zijne doot hebben Lothrijck onder hen ghedeijlt beijde zijn oomen te wetene: Lodewijck, coninck van Duijtslandt, ende Caerel den Caluwen, coninck van Vranckerijck; ende onder het deel van Caerel was geheel Brabant, met het graeffschap van Loven. Maer ontrent den jaere 880, hebben conincx Caerels des

[p. 223]

Caluwen kinderen geheel haer deel van Lothrijck verloren, ende es gecomen in handen van Lodewijck, Caerleman ende Caerel, die kinderen waeren van Lodewijck, coninck van Duijtslandt, ende soo es Loven wederomme onder de heerschappije vande Duijtschen gecomen. Corts hier naer zijn gestorven de lest voers. Lodewijcxende Caerlemans gebroedere; ende haer broeder Caerel, die men den vetten hiet, es gewordden Keijsere ende coninck van Over Duijtslandt ende van Lothrijcke, daer Loven onder begrepen was, ende es geweest de vj^e keijsere. Ende alsoo de Noortmannen ende Denen dagelijcx Vranckerijck bereden, hebben de Franchoijsen den voers. keijsere Caerel momboir gemaeckt van haeren coninck Kaerel den Simpelen, mits hij noch een jonck kint was; ende hebben tgeheel landt onder zijne protecxtie gestelt.

Anno 882 heeft de voers. keijser Caerel den Vetten een groot heijr van Duijtschen ende Franchoijsen gesonden, tegens de Noortmannen ende Denen, die te Loven laegen, ende daegelijcx groot ghewelt deden in Lothrijck ende Vranckerijck; maer zij en hebbense niet connen vuijt Loven verdrijven, doer dijen zij hen daer soo sterck beschanst hadden; ende zijn daer bleven totten jaere van 895. Sommige oude scriften houden in dat sommige poorten vande stadt Loven, bij hen gemaeckt zijn geweest, ende onder andere de Wolffspoorte, opde welcke, van graeuwen steen, gehouden staet een beelt van eenen affgodt, al naeckt, met een colve oft stocke inde handt; ende wordt dese poorte, in ouden schepenen brieven van Loven, vande jaeren 1149, ende oock vande jaeren 1200 ende voerdere, in den latijne, genoempt Porta Priapi¹, waervuijt schijnt dat zij eenen affgodt, genaempt Priapus, aldaer aenbeden, ende in reverentie gehouden hebben.

Oock scrijven sommige dat de Proeffstraetpoorte van hunnen wercke es, daer vele vrempde hooffden op staen, ende oock de Borch. Deze Noortmannen hebben, binnen Loven, te niet gebracht allen de kercken, cloosters ende cappellen; want zij heijdens waeren; ende alsoo niet te verwonderen dat te Loven geene oude kercken en zijn; want Sint Peeters kercke die outste es, ende sedert gemaeckt.

Caerel de Vette, keijsere, ziende dat hij de Noortmannen niet en conste gedwingen, heeft, met eenen van haeren coningen, genoempt Godfroid, verbont gemaeckt, ende hem teenen wijve gegeven Ghijsele, coninck Lotharis dochtere, met geheel Vrieslandt, behalven dat hij kersten soude wordden. Maer alsoo deze Godfroid naemaels wederomme hem tegens den keijsere oprichte, es hij inde Betuwe gejaeght, ende aldaer verslaegen. Dwelck vernemende Rollo, den capiteijn van den Noortmannen, die tot Loven lach, es met een deel vande Noortmannen van Loven getrocken naer Vranckerijck, alwaer hij doer (groote neersticheijt der Franchoijsen) het kersten geloove aenveert heeft, ter instantie van Caerel den Simpele, die hem zijn dochter te houwelijck gaff, genoempt Gilla, ende wert Robertus genoempt, naer den graeve van Parijs, die hem vande vunten hieff. Ende wert hem gegeven, om met zijnen volcke te bewoonen het landt van Neustrien, nu Normandijen genoempt. Dit gebeurden ontrent den jaere van 886.

Naer dat Caerel de Vette keijsere afflijvich was gewordden, zijn de Noortmannen ende Denen van Loven getogen naerden Rhijn, ende hebben aldaer de geheel Rhijngouw, als rasende honden, overloopen; ende hebben aldaer Sundolph, aertsbisschop van Mentz, ende Arnolph, een vroom capiteijn, verslaeghen. Arnolphus de vij^e keijsere, die alsdoen, met Svendibold, coninck van Moravien, te doen hadde, vernomen hebbende de groote tijranie die de Noortmannen ende Denen in Nederlandt bedreven, heeft bestant met zijne vijant gemaeckt, ende es, metter haesten, met groote menichte van volcke, naerden Rhijn gecomen.

De Noortmannen, vernomen hebbende des keijsers compste, zijn wederomme te rugge naer Loven getrocken, alwaerse de keijser gevolght es, met alle zijne macht, ende, opden iersten septembris des jaers 895 gebeurden eenen vreesselijcken slach, tusschen den keijsere ende de Noortmannen, ontrent Loven, ende hoe wel de Noortmannen, tot hunnen voerdeele, genomen hadden die broecken, bijde Dijlen lighende, meijnende dat die beletten souden dat hen des keijsers volck van achter niet en soude connen beringhelen, zijn zij nochtans geheelijck te neder geworpen, ende vuijt Loven verdreven. In welcken slach die Lovenaars gevlucht zijnde geweest, met wijlen heer Bastijn den Groote, graeve van Loven, hen zeer vromelijck gehadt hebben; soo datter vanden keijsere vele ridders geslaegen werden. Ende de keijsere heeft xvj vendelen, die hij den Noortmannen affgenomen hadde, gesonden naer Beijeren, in een teecken van victorie. Siet hiervan libro cronicarum, folio 173, onder Arnulpho vij^o, anno 891.

Naer dezen slach es de keijsere, met allen zijn volck ende de Lovenaers, binnen Loven gecomen, ende heeft terstont ander volck daerinne gestelt; ende daeraff capiteijn gemaeckt een edelman vuijt Lothrijck genoempt Bertharis, om de Borch ende de stadt te bewaeren, ende wederomme kercken daer inne te maecken.

Ende want deze groote victorie gebeurt was opden iersten septembris, heeft zijnen oorspronek hier aff, dat men, opden i^en sondach der selve maent, te Loven,

1 Wij hebben de benaming van Porta Priapi in geen enkel stuk der 13^e eeuw aangetroffen.

[p. 224]

groote feeste houdt diemen Kermisse noempt; ende es vandijen tijt aff altijts, met groote genuchte, onderhouden geweest, ende naederhant met eene schoone heerlijcke processie, met excellente historien ende waegenen verchiert, gelijck deselve hier naer met alle haere figueren volght.

Anno 947, heeft keijser Otto, die ierste van dijen naeme, sone Henricx, den graeve van Loven genoempt Lambrecht, die hij noempt een sterck ende vroom man te wesen, voecht gemaeckt des Godtshuijs van Gembloulx, ten versuecke vanden abt Erluwijn ende alle zijnder moniken. Dese graeve Lambrecht was de broedere van Reijnier Lanckhals, graeve, ter dijer tijt, van Henegouwe; naer wijens doot deselve Reijnier oock graeve van Loven wert ende van Bruessel.

Anno 959, wert Reijnier Lanckhals, graeve van Henegouwe ende Loven, gevangen gestelt van Bruno, aertsbisschop van Colen ende aertshertoghe van Lothrijck, omdat hij groote oproeringhe ende commotien gemaeckt hadde int landt van Lothrijck, ende zijne goeden wordden tot de keijsers taefele geleet, zulcx dat Reijnier ende Lambrecht zijn sonen hebben moeten de vlucht nemen in Vranckerijck.

Anno 973, zijn Reijnier ende Lambrecht, sgraeven Reijniers sonen, gecomen, mét vele volcx, ontrent Henegouwe, ende hebben, bij Peroenen, verslaegen twee graeven te wetene: Werver ende Rainaerden, omdat zij huns vaders landt hadden innegenomen. Daernaer hebben zij sterck gemaeckt een slot, opde Haine gelegen, genoempt Bossut, ende hebben daervuijt beginnen te rijden int landt van Lothrijcke, roovende ende slaende op degene die den keijser Otto, den ij^e, aenhinghen. Maer int jaer daernaer, es de keijser Otto, de ij^e, in Henegouwe gecomen, ende heeft Bossut affgeworpen, dies nochtans niet tegenstaende en hebben de ij gebroederen niet gelaeten oorloge te vueren in Lothrijck ende Henegouwe.

Anno 976, hebben Reijnier ende Lambrecht, gebroederen van Henegouwe, eenen strijt verloren tegen Godefroijdt, graeve van Ardennen, ende Arnout, graeve van Vlaenderen. Zulcx dat zij wederomme naer Vranckerijck vlieden moesten; alwaer zij, om hen te verstercken, elck eene huijsvrouwe genomen hebben; ende graeve Reijnier trouwde de dochtere van Hugo, graeve van Parijs; ende Lambrecht trouwde Geerberge, dochtere Caerels, die broedere was van Lotharis, coninck van Vranckerijck. Ende corts daernaer, doer behulp van hunne sweers, zijn zij wederomme tot haere goeden gecomen; ende Reijnier es gewordden graeve van Henegouwe, ende Lambrecht, bij toenaeme Metten Baerde, wert graeve van Loven.

Anno 985, wert de keijserinne des keijsers Ottens den iij^e huijsvrouwe, metten brande geexecuteert, omdat zij, met valscheijt, een graeve vanden hove t'onrechte ter justitien doen bringhen hadde, ende onthooffden; waervan ij excellente stucken schilderije, te Loven, inde Raetscamere vanden stadthuijse staen¹, waerop de naervolgende rijmen staen:

Alsmen negen hondert jaer gescreven heeft:
En lxxxv, naer scrifts oirconden, waer
Men Otto, den derden keijser, sien leven heeft,
Tot Roomen seer wonderlijck bevonden, daer;
Het is een spiegel tot allen stonden claer,
Voer allen richters, hoort wat hij bedreven heeft:
Doer sijnvalsche vrouwe, wilt dit doer gronden swaer,
Hij trecht mishandelt ende seer doen sneven heeft,
Want hij haer te vele geloofs gegeven heeft,
Soo dat sij sijn wijsheijt heel cost verdooven;
Een smeeckende vrouwe en wilt niet gelooven.

Dese vrouwe in liefden ontsteken was
Op eenen graeve int hoff vermaert seere,
Van Venus wercken dat allen haer spreken was,
Seggende u jonste te mij waerts baert, heere;
Hij verfuseerde haeren valschen aert teere,
Dinckende dat sij van quaden treken was;
Dus heeft sij hem bijden keijser beswaert, meere,
Van fortsen, dwelck scheen aen haer gebleken was;
Dus die keijser haestich daer aent vreken was,
En dede hem onthoofden en stortten sijn bloet;
Een groote saecke verhaest en was noijt goet.

Doen die keijser te rechte geseten was,
Quamp de vrouwe en bracht haers mans hoot daer,
En seijde, blust mijn begeerte om weten ras;
Wat verbuert die een ontschuldich bringht ter doot swaer?
Lijf en goet, sprack hij, oft hij cleijn oft groot waer.
Ghij hebt dat gedaen, en vreesdij der schanden niet?
Want ick sal hier maecken u quaet exploot claer,
Met een geloijende ijser in mijn handen, siet,

1 Deze twee tafereelen werden geschilderd, in 1468, door Dierik Bouts, gebortig van Haarlem, die zich, voor 1448, te Leuven had gevestigd en er in echt was getreden met Katharina vander Bruggen alias Mettengelde, dezer stad. Hij overleed te Leuven, den 6 mei 1475, oud 75 jaren. en werd in de kerk der Minderbroeders begraven. Bouts liet uit Katharina vander Bruggen twee zonen. Dierik en Albrecht, schilders, en twee dochters, kloosterlingen te Dommel, in Noord Brabant. Na de dood zijner gade was hij in tweeden echt getreden met Elisabeth van Voshem, van Leuven, overleden rond 1505. Zie ons werk l'Ancienne école de peinture de Louvain, bladz. 105 en vervolg.
De twee door Bouts vervaardigde tafereelen versierden het stadhuis van Leuven tot op onze dagen. Den 13 april 1827 werden zij, mits eene som van 10,000 nederlandsche gulden, aan koning Willem I^en afgestaan. Sedert 1861 versieren zij het Koninklijk Museum van Brussel.

[p. 225]

 

Swoer sij bijden levenden Godt, sonder verbranden iet;

 

Dies sij allen verwondert waeren, mans en vrouwen;

 

Wie salse beschaemen, die op Godt betrouwen.

 

 

 

Den keijser dee sijn wijff examineren wel,

 

Opdat sij de waerheijt te rechte belijden sau,

 

En dede haer, metten brant, executeren fel;

 

Soodat hij sijn eere daer met bevrijden wau.

 

En sprack, ick sal voer mijn bruijt noch verblijden au,

 

Maer sij bleeff in haers mans liefde constant, vroet.

 

Doen sprack hij tot haer wilt mij castijden nau;

 

Sijn heeren verbaeden aen haer voert geheel landt goet;

 

En gaven haer vier sloten sterck en plaisant, soet,

 

Om sijn wijsheijt wille vermaert, seer loffelijck;

 

Als die wijze dolen, dolen sij groffelijck¹.

Lambrecht metten Baerde, graeve van Loven, heeft Caerel, zijnen sweer, hertoghe van Lothrijck, seer vromelijck bijgestaen inde oorlogen die hij gehadt heeft tegen Huge, graeve van Parijs. Want deze Huge zeer arbeijdde omde croone van Vranckerijck te ontweldigen den geslachten des grooten keijser Caerels; dwelck hij naemaels noch doer behendicheijt vercregen heeft, ende hertoghe Caerel van hem gevangen zijnde, es te Peroenen gestorven int jaer van 991, achterlaetende eenen sone, Otto genoempt, die naer hem hertoghe van Lothrijck wert; ende ij dochteren, Geerberge ende Ermgarde. Geerberge hadde getrouwt graeve Lambrecht van Loven; ende Ermgarde hadde getrouwt graeve Aelbrecht van Naemen. Lambrecht hadde mette voers. Geerberge te houwelijcke Bruessel, Nijvele, Vilvoorden ende Vueren, metten dorpen daerontrent gelegen, met het schoone bosch van Sonien. Deze Lambrecht stichte de kercke van Sinte Peeters, te Loven, ontrent den jaere van 1000, ende gaff den canoniken de thiende vande vruchten die wassen souden binnen de vrijheijt van Loven.

Anno 1002, es gestorven den swaeger van graeve Lambrecht, hertoghe Otto van Lothrijck, ende alsoo hij geene kinderen achter en liet, meijnden graeve Lambrecht ende graeve Aelbrecht van Naemen, als de naeste erffgenaemen, te comen totten hertogdomme. Maer graeve Godevaert van Ardennen heeft soo vele gemaeckt, bijden keijsere Hendrick, den ij^e van dijen naeme, dat het hertogdomme van Lothrijck Godevaert van Ardennen, zijnen sone, t'onrechte bevolen werdt; waervuijt groote oorloge opstont tusschen den nieuwen hertoghe Godevaert van Ardennen ende den graeve Lambrecht, met zijne medeplegeren.

Anno 1012, heeft hertoghe Godevaert van Ardennen, met bijstant vanden keijsere Hendrick, de stadt van Loven zeer naeuwe belegert. Maer die van Loven, verstout zijnde doer de tegenwoordicheijt van graeve Lambrecht, hunnen oprechten heere, hebben haere vijanden soo vromelijck het aensicht geboden, dat zij met schanden hebben moeten de vlucht nemen, ende Loven verlaeten; laetende voerde stadt groote menichte van volcke.

Anno 1013, alsoo Balderick, bisschop van Luijck, begonste eene groote sterckte te begrijpen, int dorp van Hoegaerden, ende des niet aflaeten en wilde, ten versuecke van graeve Lambrecht van Loven, es de voers. graeve Lambrecht, met eene groote menichte van Lovenaers, derwaerts getrocken, ende heeft de Luijckenaers wel dapperlijck verslaegen, ende het begonste werck ten gronde vuijt geworpen. In dese oorloge, mits hunne groote vromicheijt ende getrouwicheijt die de edele Lovenaers hunnen graeve bethoont hebben, ende oock inde leste voergaende oorloge, tegens hertoghe Godevaert van Ardennen, hebben die edelen van Loven vele schoone, heerlijcke privilegien van graeve Lambrecht vercreghen, ende binnen des voers. graeven tijden begonst Peetersmannen te heetene; ende zijn sedert de welgeborene van Loven genoempt geweest, als van graeven kinderen gedescendeert zijnde. Men bevindt zekerlijck, in vele oude munimenten, dat graeve Lambrecht ende alle zijne naecomelinghen, graeven ende hertoghen, altijts hebben den naem gevuert van voechden der kercke van Sinte Peeters; ende dat zij oock altijts geplogen hebben, inden eedt die zij als voechden doen, te sweren dat zij alle degene die tSinte Peeters hooren, houden zullen in allen haeren ouden rechten ende gebruijcken, gelijck hier naer int iiij deel oft capittel van dezen boecke breeder zal getracteert wordden.

Anno 1014, werdt de voers. graeve Lambrecht verslaegen, van hertoghe Godevaert, in eenen strijt, bij Florines, ende wordden vandaer gevuert te Nijvele, ende aldaer begraeven, achterlaetende drije sonen Hendrick, Lambrecht ende Reijnier. Hendrick, des voers. Lambrechts sone ende erffgenaeme, heeft zijne residentie te Loven, opde Borch, meestendeel gehouden, omde Luijdickers² meer in onsach te houden, die hem ende zijnen lande op wilden. Hij hadde groote oorloge tegens die Hollanders, ende es, te Loven, gestorven, anno 1068. Sommige oude scriften verhaelen dat hij vanden keijser Hendrick, den iiij^e van dijen naeme,

1 Deze rijmen werden vervaardigd, in 1578, door Hendrik de Muijser, facteur of dichter van de leuvensche Rederijkkamer de Roos; zie aangehaald werk, bladz. 191.

2 Luikenaars.

[p. 226]

gestelt es geweest, om het landt van Kernten, bij Hongarien ende Beemerlandt gelegen, te regeren ende te gouverneren; met oock een groot deel van Oostenrijck, ende dat daer vuijt gecomen souden zijn dat het hertogdomme van Oostenrijck eene wapene heeft met het graeffschap van Loven¹.

Anno 1137, was de keijsere Coenraet te Loven, om te beslichten d'oorloge die begonst op te staen tusschen hertoghe Godevaert ende de Berthouwers, heeren van Mechelen.

Anno 1138, geviel eenen slach tusschen de Brabanders ende Berthouwers, heeren van Mechelen, ende de Brabanders verloren den slach; alwaer, onder andere, vanden Lovenaers verslaegen wert heer Jan van Ralenbeke, riddere.

Anno 1143, geviel den grooten slach tusschen de Brabanders ende die heeren van Grimbergen, 14 julij, ende de Brabanders hadden hertoghe Godevaert, den derde, met eene silvere wiege, int velt bracht; ende daer wert van beijde zijden vele volcx verslaegen, ende onder andere vande Lovenaers: H^r Jan van Lovene, riddere; H^r Sijmon Grindel, riddere; H^r Roeloff van Erps, riddere, ende Roeloff van Redingen; ende waeren inde selve oorloge van Loven noch onder anderen deze: H^r Meijnaert vander Calstren, H^r Goordt vanden Steene, H^r Lonis vanden Steene, H^r Goort Uten Liemingen, H^r Goort van Beerthem ende H^r Hendrick van Libbeke, met vele anderen.

Anno 1147, was de groote cruijsvaert vanden keijser Coenraet ende den coninck van Vranckerijck, ende met hen trocken vande Lovenaers naert heijlich landt: H^r Goossen van Heverle, H^r Aert van Wilre, H^r Eberwijn de Vos, H^r Raes Uten Liemingen, H^r Lonis vanden Steene, ridderen.

Anno 1152, reijsden naert heijlich landt: H^r Vranck Nobel ende heer Otto vander Calstren, ridderen van Loven.

Anno 1170, reijsden, ten dienste vanden coninck van Engelandt, heer Aert Grindel ende heer Herse Uten Liemingen, ridderen van Loven.

Anno 1196, es hertoghe Hendrick, met vele duijtsche heeren, naert heijlich landt gereijst, ende met hem trocken van Loven: Reijnaert Blanckaert, Wouter van Rode, Goort vander Calstren, Bastijn vanden Steene, Herse Corsbout, Goort van Wilre, Jan van Redingen, Roeloff Hers, Willem Godevaert ende vele andere.

Anno 1214, geviel den grooten slach tusschen hertoghe Hendrick van Brabant ende Hugo den bisschop van Luijck, bijt casteel van Montenaecken, daer vele Lovenaers, metten hertoghe waeren, en onder andere: H^r Reijnier van Loven, capiteijn; H^r Geeraert vanden Steene, riddere; H^r Aert vander Calstren, riddere; Bastijn Uten Liemingen, banier voerdere; H^r Goordt van Redingen, riddere, Everaert van Oppendorp, ende ontallijcke vele andere²; ende daer bleven, van shertoghen volcke, verslaegen ontrent de ij^m mannen, al meestendeel van Loven ende Liere; ende dies nochtans niet tegenstaende, hebben zij hunnen hertoghe, met gewelt vuijten vijanden handen gecreghen; waerdoere ende mits hunne groote vromicheijt, hij die van Loven vele schoone heerlijcke privilegien gegeven heeft, ende onder andere oock geconfirmeert die schoone privilegie vande Sinte Peetersmannen.

Anno 1214 voers., wert alle Brabant doere vercondicht de Cruijsvaert naert heijlich landt, ende van Loven trocken derwaerts: Heer Jan vanden Berghe, riddere; H^r Aert van Wilre, riddere; Wouter de Keijsere, Bastijn vanden Steene, Everaert van Oppendorp, met vele andere.

Anno 1266, geviel eenen slach tusschen die Lovenaers ende heer Wouter Berthout, heere van Mechelen daer die Lovenaers de neerlage hadden. Ende daer werden er vele verslaegen, ende gevangen, onder andere H^r Geeraert vanden Steene ende heer Goordt de Colvere, ridderen.

Anno 1288, 5 junij, geviel den grooten slach tusschen hertoghe Jan van Brabant ende de graeven van Ghelre, Luxenborch, Nassauw, Valckenborch ende andere Overrhijnsche heeren, in welcke oorloge ontallijcke vele Lovenaers, met hertoghe Jan, getogen waeren, ende onder anderen: H^r Wouter vanden Bisdomme, H^r Hendrick van Bilanden, H^r Aert vanden Steene, H^r Lonis Hers, H^r Hendrick van Oppendorp, H^r Hendrick van Wilre, H^r Willem van Redingen, H^r Massewijn van Redingen ridderen; Aerdt vander Hoffstadt, Jan van Redingen, Willem van Wilre, Aert van Wilre, Aert vanden Berghe, Gielis Uten Liemingen, Peeter vander Calstren, Jan van Nethenen, ende vele andere vande welgeboorne vande geslachten van Loven. Ende gebeurden den slach ontrent het casteel van Woeringen oft Wormpt, die hertoghe Jan, doer assistentie vande Lovenaers, gewonnen heeft, ende daernaer het casteel inden gront affgeworpen, ende die van Loven met schoone privilegien begift, ende, onder andere, hen oock geconfirmeert het privilegie vande Sinte Peetersmannen.

Anno 1314, in julio, heeft hertoghe Jan te Loven dlandt ontfangen, alswanneer, te Loven, vele edeldoms was vande geslachten van Loven, ende onder andere deze naervolgende ridders: H^r Aert van Wilre, H^r Hendrick van Wilre, H^r Willem van Wilre, H^r Geerdt van Wilre, H^r Vranck van Wilre, H^r Wouter Herenmaes, H^r Aert vander Calstren, H^r Wouter vander Calstren,

1 Dat is gelijk het graafschap van Leuven. Inderdaad, het wapen van Leuven is gelijk aan het wapen van Oostenrijk.

2 Goort de Vos, H^r Aert van Wilre, Wouter de Keijzere werden gevangen. (Boonen).

[p. 227]

H^r Goort vander Calstren, H^r Jan Platvoet, H^r Hendrick Roelant, H^r Servaes van Nethenen, H^r Everaert van Wencxsele, H^r Everaert Blanckaert, H^r Jan Cricksteen, H^r Wouter van Redingen, H^r Aert van Redingen, H^r Jan van Redingen, H^r Goordt van Redingen, H^r Wouter van Rode, H^r Jan Craije vander Hoffstadt, H^r Aert vanden Steene, H^r Vranck Uten Liemingen, H^r Roeloff Uten Liemingen, H^r Jacop Uten Liemingen, H^r Loijck Uten Liemingen, H^r Everaert van Oppendorp, H^r Jan de Keijsere, H^r Henrick Pinnock, H^r Amelrijck Pinnock, H^r Willem van Rode, H^r Goossen van Beerthem, H^r Aert van Herent, H^r Gielis van den Huffele, H^r Blanckaert de Vos, H^r Aert Corsbout, H^r Goossen de Blijde, H^r Adam van Bommale, H^r Roeloff Roeloffs, H^r Lonijs Hers, H^r Bastijn Camerlinck, H^r Sijmon vanden Graete, H^r Jan van Craeckhoven, H^r Erenbout de Riddere ende ontallijcke vele andere vanden edeldomme vande geslachten.

Anno 1315, trocken, onder andere, die naervolgende goede mannen vande geslachten der stadt van Loven, ter assistentie vanden bisschop van Luijck: H^r Vranck van Wilre, H^r Roeloff Uten Liemingen, H^r Hendrick Roelant, H^r Aert van Herent, H^r Alaert vanden Steene, H^r Jan van Redingen, H^r Wouter vander Calstren, H^r Roeloff Roeloffs, H^r Amelrijck Pinnock, ridderen; Roeloff Corsbout, Bastijn vanden Steene, Wouter van Nethenen ende vele anderen.

Anno 1316, storven te Loven vele lieden vande pestilentien, zoo datmen er alle daege meer dan xxx dooden ten graeve vuerde, ende onder andere storven de naervolgende goede mannen vande geslachten: H^r Wouter Herenmaes, H^r Jan Platvoet, H^r Jan Cricksteen, H^r Aert van Wilre, Goossen vander Quaderbruggen, Wouter vander Calstren, Goort Uten Liemingen, Jan van Redingen, Aert van Herent, Jan de Witte, Sijmon Minnemoon, Gielis Herenmeijs, Wouter Corsebout, Reijnier van Beerthem, Goossen van Dormale, Wouter van Rode, Loijck Cricksteen, Hendrick vanden Borchoven, Bastijn Keijnooghe, Geert Evelooge ende meer anderen.

Anno 1318, begonst de oorloge tusschen hertoghe Jan van Brabant ende Reijnault, heere van Valckenborch. Ende de hertoghe, metten Brabanders, heeft Sittert gewonnen, daer die van Loven groote eere behaelt hebben, ende wordden onder andere vande geslachten van Loven aldaer ridders geslaegen: H^r Everaert van Oppendorp, H^r Aert van Redingen, H^r Vranck vander Hoffstadt ende H^r Loijck Uten Liemingen, meijere ende capiteijn vanden Lovenaers; waer ondere noch met hem waeren vande geslachten van Loven: H^r Willem van Wilre, Commoengemeijer; Aert van Wilre, Jan van Wilre, Roeloff Corsbout, Jan vanden Bollenborne, Loijck de Vos, H^r Wouter de Rode, H^r Jacop Uten Liemingen, H^r Wouter van Redingen, H^r Hendrick van Wilre, Goordt van Dormale, Hendrick vander Calstren, Jan vander Calstren baniervoerdere; Wouter van Nethenen, Sijmon Godevaert, Loijck van Redingen, Roeloff van Redingen, Bastijn vanden Steene, Sijmon de Meijere alias van Oppendorp ende vele anderen, waeraff de naemen niet bevonden en wordden.

Anno 1327, es hertoghe Jan, met groote menichte van Brabanders, over Maese getrocken, ende heeft Valckenborch belegert, ende in genade genomen, daer vande geslachten, onder andere hem dienden, onder H^r Jan van Halen, capiteijn, deze naevolgende als: H^r Jan van Raetshoven, H^r Everaert Blanckaert, H^r Geert van Wilre, Loijck van Redingen, Hendrick vander Calstren, Jan vander Calstren, Loijck Cricksteen, Wouter Blanckaert, Aert de Swertvegere, Aert van Bollenborne, Hendrick van Wilre, Vranck van Wilre, Goordt de Witte, baniervoerdere; Sijmon van Oppendorp alias de Meijer, Wouter Cardinael, Jacop Lombaert, Laureijs Rogge ende meer anderen.

Anno 1332, int aencomen vanden somere, zijn de coninck van Behem¹ ende de coninckstabel van Vranckerijck, met hunnen volcke, in Brabant gecomen, doer Haspengouwe, ende hertoghe Jan van Brabant es hen, met groote menichte van Brabanders, te gemoete gereijst, ende heeft zijnen legel nedergeslaegen bij Heijlishem. Daernaer zijn de vijanden in Walsch Brabant gecomen ende hebben Hannuijt, Geldenaecken ende vele dorpen verbrant; maer daer wert een bestant gemaeckt, soo dat partijen, sonder slaen, van malcanderen scheijdden. In desen tocht waeren, met hertoghe Jan, vele Lovenaers vande geslachten ende onder andere, met heer Jan Craijen vander Hoffstadt, capiteijn: Sijmon Godevaert, Adam vanden Steene, Roeloff Rabode, Goordt Coutereel, Peeter Platvoet, Loijck Cricksteen, Aert van Redingen, Geeraert van Redingen, Geeraert van Wilre, Bastijn van Oppendorp, Loijck Edelheere, Aert vander Speecht, Goordt Minnemoon, Aert vanden Berghe, Thomas van Rode, Jan vander Calstren, Goossen vander Calstren, Loijck Heijme, Sijmon van Crackhoven, Goordt vander Hoffstadt, banierdraegere; Aert Goedertoij, Willem Pinnock, Aerdt de Rijcke, met ontallijcke meer anderen, hier te langhe om scrijven.

Anno 1333, begonst wederomme groote oorloge tusschen hertoghe Jan van Brabant ende den coninck van Behem, doer welcke oorloge hertoghe Jan groote schaede geleden heeft. Ende corts daernaer gerees oor-

1 Bohemen.

[p. 228]

loge tusschen den selve hertoghe Jan ende den graeve van Vlaenderen omde stadt van Mechelen; ende hertoghe Jan dede zijnen legel leggen rontsomme Assche, alwaer van Loven den hertoghe ten dienste getogen zijn, met heer Jan Craijen vander Hoffstadt, onder andere: H^r Lambrecht van Nethenen, H^r Jacop Uten Liemingen, Sijmon Godevaert, Wouter van Nethenen, Loijck van Redingen, Roeloff van Redingen, Loijck Cricksteen, Jan vander Calstren, Aert vander Calstren, Peeter vander Calstren, Loijck Uten Liemingen, Goordt Uten Liemingen, Wouter vander Quaderbrugghen, Aert van Wilre, Geeraert van Wilre, Jan de Vos, Goordt vander Hoffstadt, Wouter Cardinael ende meer anderen. Ende hertoghe Jan heeft aldaer ridders geslaeghen van den Lovenaers, mits hunne groote vromicheijt, die zij tegens den vijanden bedreven hebben: Sijmon Godevaert, Wouter vander Quaderbrugghen, Loijck Cricksteen.

Anno 1339, hebben de hertoghe van Brabant ende de coninck van Engelandt, met vele andere heeren, de stadt van Caemerijck belegert; maer daer wert een bestant gemaeckt, alwaer metten hertoghe van Brabant van die vande geslachten waeren, onder anderen de naevolgende te wetene: H^r Jan Craijen vander Hoffstadt, capiteijn, H^r Wouter vander Quaderbrugghen, H^r Vranck van Wilre, H^r Willem van Wilre, H^r Aert van Redingen, Goordt vander Hoffstadt, banierdraegere; Wouter Blanckaert, Willem Godevaert, Reijnier Evelooghe, Sijmon de Blijde, Hendrick van Quaderibbe, Jan vander Calstren, Jan Goedertoij, Huge van Oppelaer, Peeter Platvoet, met vele anderen.

Anno 1340, int beginsel vanden jaere, heeft de coninck van Vranckerijck den hertoghe van Normandijen in Henegouwe gesonden, omdat de grave van Henegouwe den coninck van Engelandt, int voerleden jaer, geassisteert hadde; waeromme de graeve van Henegouwe, terstont, bijstant versocht heeft aende Brabanderen, Gelderschen, Cleeffschen ende anderen; ende zijn hem terstont van Loven getrocken, ter assistentie, eene groote menichte van Lovenaers ende onder andere vande geslachten van Loven: H^r Jan Craijen vander Hoffstadt, H^r Hendrick Pinnock, H^r Wouter vander Calstren, H^r Wouter Blanckaert, H^r Jan de Vroede, Jan Platvoet, Gielis de Rijcke, Willem Godevaerts, Goordt van Redingen, Bastijn Vorenbruden, Loijck Uten Liemingen, Aert van Wilre, Jan van Wilre Jan vander Calstren, Gobbelijn vander Calstren, Gielis Herenmeijs, baniervoerdere; Goordt vander Hoffstadt, Jan van Raetshoven, Goordt de Blijde, Wouter van Nethenen, met vele anderen, dienende den coninck van Engelandt, ter assistentie vanden voers. graeve van Henegouwe.

Anno 1346, heeft Eduwaert, coninck van Engelandt, de stadt van Calais belegert, naer dat hij den slach tegens den coninck van Vranckerijck, bijt dorp van Cressij, gewonnen hadde, alwaer hem vele Brabanders dienden ende onder andere van Loven, heer Wouter vander Quaderbruggen ende Loijck Goedertoij, met vele andere.

Anno 1347, alsoo oorloge geroepen was opde Luijdickers, ter saecken dat zij hunnen bisschop niet onderdaenich zijn en wilden, ende hij van hertoghe Jan van Brabant bijstant versocht hadde, hebben die van Loven doen ontbieden heer Wouter vander Quaderbruggen, riddere, voer Calais liggende, om hunnen capiteijn en de leijtsman in deze oorloge te wesen. Ende met hertoghe Jan trocken van Loven vande welgeborene derwaerts onder andere: H^r Willem Godevaerts. H^r Jan Godevaerts, Geeraert van Wilre, Jan van Wilre, Willem van Wilre, Gobbelijn vander Calstren, Absolon van Waetermaele, Jan vander Calstren, Wouter Herenmaes, Wouter Evelooghe, Willem Moreel van Wilre, Gielis de Rijcke, Gielis Herenmeijs, baniervoerdere; Willem van Rode, oock baniervoedere; Jan Hers, Vranck vander Hoffstadt, Goordt vander Hoffstadt, Willem Cricksteen, Hendrick vanden Borchoven, Loijck Goedertoij, Hendrick van Rillaer, Jan vanden Bollenborne, Elewout de Pape, Loijck Pinnock ende ontallijcke vele andere. Ende de Luijckenaeren, liggende voer Arckenteele¹, hoorende dat de Brabanders opde been waeren, zijn den Brabanders te gemoete gecomen, alwaer eenen grooten slach geviel, daer de Luijdickers de nederlage hadden, ende vele volcx verloren, ende moesten hunnen bisschop ontfangen ende onderdaenich wesen. In deze slach waeren vande Lovenaers, bij hertoghe Jan, ridders geslaegen: H^r Jan vander Calstren, H^r Wouter van Nethenen, H^r Wouter Herenmaes, H^r Vranck vander Hoffstadt, H^r Willem Moreel van Wilre, H^r Jan Hers ende H^r Hendrick vanden Borchoven.

Anno 1355, wasser zulcken edeldomme van die van de geslachten van Loven dat te verwonderen was, ende in geene steden, doentertijt hensgelijcx, ende onder andere waeren deze naevolgende ridders, te wetene: H^r Jan van Bourgneval, H^r Roelant van Bourgneval, H^r Jan Hers, H^r Vranck vander Hoffstadt, H^r Loijck van Redingen, H^r Sijmon van Redingen, H^r Roeloff van Redingen, H^r Goordt van Redingen, H^r Jan van Redingen, H^r Jan vander Calstren, H^r Gobbelijn vander Calstren, H^r Goossen vander Calstren, H^r Peeter vander Calstren, H^r Wouter vander Calstren, H^r Wouter Herenmaes, H^r Jan Godevaert, H^r Loijck Uten Liemingen, H^r Goordt Uten Liemingen, H^r Jacop Uten Liemingen, H^r Jan Uten Liemingen, H^r Geerdt vanden Steene, H^r Bastijn vanden Steene, H^r Aert van

1 Dat is Argenteau.

[p. 229]

den Steene, H^r Bastijn Camerlinck, H^r Wouter vanden Graete, H^r Sijmon van Rode, H^r Loijck Roeloffs, H^r Willem van Wilre, Willemssone, H^r Geert van Wilre, Willemssone; H^r Geert van Wilre, Aertssone; H^r Willem van Wilre, Aertssone; H^r Willem Moreel van Wilre, Roeloffssone; H^r Willem ende H^r Moreel, zijn sonen; H^r Absolon van Waetermaele, H^r Wouter Pinnock, H^r Roeloff Corsbout, H^r Huge van Oppelaer, H^r Hendrick vanden Borchoven, H^r Jan van Craeckhoven, H^r Wouter vander Quaderbruggen, H^r Jan Platvoet, H^r Wouter de Blijde, H^r Goordt vanden Huffele, H^r Peeter van Nethenen, H^r Loijck Roelant, H^r Aert van Wencxsele, H^r Hendrick van Oppendorp ende meer anderen; ende daerenboven noch vanden edeldomme vande voers. geslachten, gheen ridders wesende, wel ontrent de vij^c in getaele; waervuijt men wel considereren mach hoe machtich die van Loven hier voermaels geweest hebben, ende in wat fleur van edeldomme niemant hensgelijxs.

Anno 1356, begonst de oorloge tusschen graeve Lodewijck van Vlaenderen ende den Brabanders; waeromme die van Loven groote gereetschap maeckten, om te velde te trecken; ende cochten, inden meije, lxxxvij gemeijne Donderbussen¹, ende, in junio daernaer, noch xxxvj groote Donderbussen, met lix^mviij^clxj clooten² totter selve Donderbussen; die in deze Nederlanden hier te voren in egeene oorloge gesien en hadden geweest. Ende es de voers. graeve van Vlaenderen, met groote menichte van volcke, nedergeslaegen ontrent Bruessel. Dit siende die van Bruessel, hebben terstont aen die van Loven gesonden om assistentie. Ende die van Loven zijn terstont, in grooten getaele, vuijt getrocken, ende zijn mette Bruesselaers den Vlaemingen aengevallen³. Ende de graeve vanden Berghe heeft terstont de slachordre vande vlaemingen gebroken; maer de heere van Assche, vuerende de groote baniere vande Brabanders, heeft hem die laeten vande vijanden affnemen; waerdoere de Brabanders den moet verloren, ende zijn te rugghe getoghen, ende hebben de vlucht genomen. De vlaeminghen [de Brabanders] naervolgende hebben groote moort gedaen, ende Bruessel, terstont, innegenomen, ende daer bleven onder andere van die van Loven verslaeghen: H^r Gobbelijn vander Calstren, H^r Geerdt van Wilre, Aertssone; H^r Absolon van Watermaele, H^r Jan vander Calstren, H^r Willem Moreel van Wilre, Aert van Wilre, Willem Roelant, Jan Pinnock, Jan van Rode, Gielis vanden Huffele, Roeloff de Witte, Sijmon Keijnooghe, Geert Evelooge, Aert van Redingen, Goordt van Redingen, Goossen vander Calstren, ende vele andere gevanghen. Ende Willem van Rode, baniervoerdere, hoe wel hij zeer gequetsts was, heeft nochtans zijne baniere wel bewaert; maer heeft zijn peert achtergelaeten. Dit geschiedden 17 augusti 1356; ende daernaer es de voers. graeve naer Loven gecomen, ende aldaer, doer vreese innegelaeten.

Anno 1356 voers., naer dat hertoghe Wencelijn in Brabant comen was, hebben de Vlaeminghen anderwerven den Brabanders verwonnen, bij Santvliet, in octobri, alwaer onder andere vande Lovenaers verslaegen bleven: Wouter van Nethenen, Wouter vander Calstren, Loijck Cricksteen, Jan van Wencxsele, Geert vanden Steene, Jan Absoloons, Gielis Hers ende meer andere.

Ende heer Wouter Herenmaes, riddere, wert naer den coninck van Engelandt gesonden, om assistentie; maer wert opde zee gevangen van eenen zeeroovere, Marant genoempt; ende de stadt van Loven moeste voer zijn rantsoen betaelen iij^m j^c ende xj oude schilden, ende xxx stuijvers paijements. Ende daernaer wertter een bestant gemaeckt.

Anno 1371, 22 augusti, geviel den grooten slach te Baeswilre, tusschen hertoghe Wencelijn van Brabant, ende den hertoghe van Gelre ende Gulick, in welcken slach de voers. hertoghe Wencelijn, mette de meeste edelen vanden lande, gevangen wert. Die gemeijnte van Loven en wilden hem in dezen oorloghe niet dienen, zeggende dat die den lande niet aen en ginck. Maer die vande geslachten van Loven hebben hem gedient, met iij benden mijteren, onder hunne capiteijnen heer Jan Godevaerts, heer Willem van Wilre ende Gielis de Rijcke, meijere van Loven; waeronder vande geslachten onder andere deze naervolgende dienden, te wetene: H^r Jan van Bourgneval, H^r Jan Pijlijser, riddere, H^r Roelant van Bourgneval, H^r Jan vander Calstren, H^r Jan vander Calstren, de duijtschen heer, H^r Geert vander Elst, H^r Jan Borchgrave van Montenaken, H^r Goordt van Montenaken, H^r Moreel van Wilre, H^r Willem van Wencxsele, H^r Jan de Swerttere, H^r Wouter vander Quaderbruggen, H^r Lonis Uten Liemingen, H^r Hendrick Pinnock, H^r Jan Platvoet, H^r Jan van Kersbeke, H^r Jan van Waenrode, H^r Hendrick van Borchoven, Geeraert van Redingen ende Jan de Witte, Commoengemeesters; Wouter Evelooge, Jan van Beerthem, Goordt Uten Liemingen, Jacop Uten Liemingen, Loijck van Velthem, Jan Heijme, met Jan zijn sone; Vranck Edelheer, Jan Edelheer, Loijck Pin-

1 Kanonnen namelijk.

2 Ballen tot het schieten.

3 Ter wijlen dese oorloghe duerde, wordden de naervolgende goede mannen vande geslachten gestelt inde naervolgende plaetsen, om die tegens de vijanden te bewaeren, te weten: H^r Sijmon van Rode, riddere, tot Erps; H^r Geert van Wilre tot Meerbeke, H^r Jan Godevaert tot Roost. (Boonen).

[p. 230]

nock, Hendrick Pinnock, Wouter Pinnock, Loijck van Schore, Aert van Schore, Abraen van Schore, Peeter Abraen, Jan van Dormaele, Wouter vanden Borchoven, Jan vanden Borchoven, Hendrick vanden Borchoven, Florens vanden Borchoven, Loijck Keijnooghe, Willem van Rode, Wouter vander Calstren, Jan van Redingen, Gielis van Nethenen, Aert vanden Berghe, Wouter vander Lijnden, Jan de Vroede, Sijmon van Overbroeck alias van Outheverle, Vranck vander Hoffstadt, Bastijn vanden Steene, Alaert de Sedelaer, Jan de Rode, Loijck van Rode, Jan Rabode, Roeloff Rabode, Gielis Herenmeijs, Peeters Herenmaes, Jan de Pape, Jan Vanijs, Jan Gruwel, Loijck van Herent, Hendrick Pijlijser, Jan van Raetshoven, Robert van Overdijle, Loijck Cricksteen, Loijck Heverlinck, Aert van Wilre, Jan van Wilre ende ontallijcke vele anderen, daeraff de naemen niet bevonden en wordden. Ende bleven van die van Loven aldaer verslaeghen: H^r Loijck Uten Liemingen, H^r Goordt vander Elst, H^r Jan vander Calstren, de duijtsche heere; Jan Edelheere ende vele anderen gevangen.

Anno 1386, in septembri, begonst d'oorloghe tusschen dlandt van Brabant ende den hertoghe van Gelre, daer die van Loven hen vromelijck gehadt hebben; ende trocken die van Loven vuijt, iij^a octobris, te peerde ende te voet, onder heer Jan vander Calstren, riddere, capiteijn, ende waeren onder hen noch vande geslachten van Loven: H^r Jan van Montenaeken, meijere; H^r Willem van Wilre, H^r Wouter vander Quaderbruggen, Hendrick Pijlijser, Goordt Uten Liemingen, Loijck Pinnock, Steven Smacht, Jan de Vos, Jan Uten Liemingen, Jan de Blijde, Wouter Keijnooghe, Gielis de Rijcke, Jan de Sedelere, Peeter Platvoet ende vele anderen. Ende hebben den Graeve belegert, maer daer wert een bestant gemaeckt, ter instantie vanden graeve van Hollandt; ende quamen die van Loven wederomme te Loven in, xxv octobris. Ende deze oorloge cost de stadt Loven, mette cleederen vande schutters tzaemen, xxxiiij Peeters ende xij^m iij^c xlj livers, vj stuijvers paijements.

Anno 1387, in augusto, begonst wederomme d'oorloghe tusschen dlandt van Brabant ende den hertoghe van Geldre ende de hertoghe quam, met zijn volck, in Maeslandt, verbrandende aldaer sommige dorpen, waeromme vele volcx derwaerts track ende onder andere van Loven: Jan vander Calstren, capiteijn, coninckstabel vande schutters, ende heer Jan van Montenaecken, meijere; maer de gemeijnte heeft de hertoginne gebeden dat zij Jan vander Calstren wilde wederomme te Loven doen comen, omde stadt te hulpen bewaeren, omde quade tijdinghen, diemen zeijde, vande ballingen. Daernaer ginck de meijere liggen te Sint Oeden Rode, met Jan Uten Liemingen, Roeloff van Beerthem, Aert Cooman, Hendrick vanden Borchoven ende vele andere; ende tvolck des hertoghen van Bourgoindien quam liggen te Gangel, ende wonnen Straelen, over Maese, in novembri. Daernaer wertter wederomme een bestant gemaeckt, dwelck niet langhe en duerde, gelijck hier naer blijcken zal.

Anno 1388, int eijnde vanden meert, werdt heer Everaert tSherclaes, riddere, schepenen van Bruessel, te Lenneke, bij Bruessel, alsoo gewondt, vanden volcke des heeren van Gaesbeke, dat hij voer doot te Bruessel innegebracht werdt, ter saecken om dat hij der stadt rechten van Bruessel voerstondt, tegens den heere van Gaesbeke. Waeromme de heeren van Bruessel, mette geheele gemeijnte, ten selven daege naer Gaesbeke getrocken zijn, ontbiedende alle de steden van Brabant derwaerts te comen. Ende die van Loven hebben terstont brieven gesonden aende steden van Liere, Leeuwe, Diest, Halen, Sichenen, Aerschot, Herenthals ende anderen, dat zij terstont met hunnen volcke, naer Loven comen souden, om te trecken voert voers. huijs van Gaesbeke. Ende zijn tzaemenderhant vuijt Loven getrocken, den ij^a aprilis 1388; ende trocken mede onder andere van die vande geslachten te Loven: H^r Jan van der Calstren, riddere, capiteijn; H^r Willem van Wilre, H^r Jacop Uten Liemingen, H^r Wouter van Quaderibbe, H^r Wouter vander Quaderbruggen, Loijck Pinnock, Goordt Uten Liemingen, Aerdt van Wilre, Jan Crupelandt, Jan ende Goordt de Pape, Bastijn vanden Steene, Roeloff van Beerthem, Aert vanden Borchoven, Jan vander Calstren, Wouter Keijnooghe, ende vele anderen, mette gemeijnte ende schutteren van Loven; ende onder andere Geert de Grutere, Commoengemeester, ende Wouter vanden Broecke, rentmeester. Ende die van Gaesbeke hebben hen, xxviij^a aprilis, opgegheven, ende de Boren wordden ten gronde affgeworpen. Deze oorloge cost de stadt van Loven xxiij Peeters ende vj^m ij^c xxxvij livers, viij stuijvers paijements.

Anno 1388, in majo, begonst wederomme de oorloge tusschen den hertoghe van Gelre ende dlandt van Brabant, waeromme gesloten wert dat de Brabanders naer den Graeve trecken souden, ende die van Loven trocken derwerts, xxix^a maij, waer onder andere vanden geslachten van Loven met trocken: H^r Jan vander Calstren, riddere, capiteijn; H^r Jan van Bourgneval, H^r Goordt van Montenaecken, H^r Wouter vander Quaderbruggen, H^r Willem van Wencxsele, H^r Willem van Wilre, H^r Wouter van Quaderibbe, Loijck Pinnock, Bastijn vanden Steene, Hendrick Pijlijser, Goordt Uten Liemingen, Roeloff van Beerthem, Peeter van Nethenen, banierdraegere; Hugo Roeloffs, ende vele andere, mette schutteren der selver stadt. Ende hebben de stadt vanden Graeve zeer naeuwe belegert, ende heel benaeuwt van nootdrufte. Daernaer isser eenen grooten hoop vande Brabanders getrocken doer Ravesteijn, in Gelderlandt, ende hebben daer begonst te

[p. 231]

rooven ende te brantschatten. Dit hoorende de hertoghe van Gelre, te Nijmmeghen liggende, es met eenen cleijnen hoop ruijteren opde Brabanders gevallen, ende heeft se verstroijt, vele verslaegen ende gevangen; ende onder andere van Loven heer Jan van Bourgneval ende Loijck Pinnock. Als deze tijdinge inden legele gecomen es, die voerden Graeve lach, zijn zij terstont opgebroken, ende hebben de vluchte genomen; ende zijn ten selven daeghe tot Sint Oeden Rode gecomen, ende soo voerts een iegelijck naer huijs; ende die van Loven quamen in, ij julij 1388. Ende cost deze oorloge de stadt van Loven cxxvj ½ Peeters ende xxij^m j^c lxxxij livers, xij stuijvers paijements. Daernaer wordden vande Geldersche, inde Kempen, vele dorpen verbrant, waeromme derwaerts gesonden werdden xij^c glavien ende ix^m voetcnechten; ende gingen liggen ten Bossche, te Osse, te Erpe, te Lith, te Uden ende in andere vlecken daerontrent. Ende vande Lovenaers waeren capiteijnen: heer Goordt van Montenaecken, heer Wouter vander Quaderbruggen ende heer Willem van Wilre, ridderen.

Anno 1397, in julio, begonst wederomme de oorloge tusschen den hertoghe van Gelre ende dlandt van Brabant; ende de hertoghe hadde groote gereetschap gemaeckt om voerden Bosschen te comen; maer de Brabanders verrasten hem, ende trocken, met groote macht, over de Maese, ende verbranden daer Vleijtingen ende Auldenhoven, in septembri. Die van Loven trocken derwaerts, xxxj augusti 1397, met alle de schutters van de stadt ende groote menichte vande geslachten, ende onder andere: H^r Jan vander Calstren, capiteijn; H^r Wouter van Quaderibbe, H^r Jacop van Glijmes, H^r Willem van Wencxsele, Jan de Witte, Hendrick Pijlijser, Bastijn vanden Steene, Hendrick, Jan ende Goossen vander Calstren, Hendrick vander Calstren, Hendricx sone; Goort de Keerssmaeckere, Jan vanden Borchoven, Loijck Pinnock, de jonge; Jan de Haese, Jan vanden Reelen alias van Nethenen, Roeloff van Beerthem, Jan Godevaert, Hendrick Boxhoren, Joos Absoloons, Quinten de Witte van Overloo, Peeter van Nethenen, Vranck Uten Liemingen, Sijmon van Duijsborch, Jan Pinnock, Sijmon Vrancx ende vele andere, ende duerde deze oorloge bijnaer den heelen wintere, ende cost de stadt Loven clxxx assijs Peeters ende xx^m j^c lxxij livers, vj stuijvers paijements.

Anno 1398, int beginsel vanden jaere, begonst wederomme de oorloge tusschen den hertoghe van Gelre ende dlandt van Brabant, waeromme die van Brabant verbondt maeckten met die van Luijck, om tzaemender hant naert landt van Geldre te trecken; ende die van Loven trocken derwaerts, xix^a junij, met allen de schutteren vande stadt, ende groote menichte vande geslachten. Ende onder andere de naevolgende te weten: H^r Jan vander Calstren, capiteijn; H^r Jan van Montenaecken, meijere; H^r Jacop Uten Liemingen, H^r Wouter van Redingen, H^r Willem van Wilre, H^r Hendrick vanden Steene, H^r Wouter van Quaderibbe, H^t Jan van Schoonhoven, Goossen vander Calstren, Bastijn vanden Steene, Jan de Witte, Joos Absoloons, Quinten de Witte van Overloo, Hendrick vander Calstren, Roeloff van Beerthem, Jan vanden Borchoven, Peeter van Nethenen, baniervoerdere; Jan vanden Reele, Jan de Haese, Hendrick Pijlijser, Goordt de Keerssmaeckere, ende vele andere, met alle de schutters ende vele vande gemeijnte in groote menichte, soo te peerde als te voete. Ende zijn soo tzaemender hant over Maese getrocken, ende zijn nedergeslaeghen voer Nieuwerstadt, ende hebbent, xxv^a junij, verbrant. Daernaer trocken zij voer Remunde, dwelck zij souden gewonnen hebben, maer die Luijckenaers vielen den Brabanders aff, ende trocken naer huijs. Daernaer vertrocken oock de Brabanders ende quamen, xvij^a julij, voer Aken, ende verbranden aldaer de voerstadt, om datse hen gheene victaillie en hadden laeten volghen. Van daer quamen zij naer Tricht, ende soo voerts een iegelijck naer huijs. Ende die van Loven quamen in xxx^e julij. Deze oorloghe cost de stadt viij^c xliiij assijs Peeters ende xliiij^m iiij^c livers, viij stuijvers paijements.

Anno 1415, 22 octobris, es hertoghe Anthonis van Brabant naer Vranckerijck getrocken, ter oorloghen tegens die Engelschen, daer vele Lovenaers met hem trocken; alwaer hertoghe Anthonis verslaegen wert, met deze naevolgende, te wetene: de hertoghe vande Baeren, de hertoghe van Alencon, de graeve van Niveers, heer Anthonis broedere; H^r Philips van Liedekercke, riddere; H^r Hendrick van Liedekercke, riddere; H^r IJmbrecht van Edinghen, riddere; Joncker Jan van Fonteijnes, Jan van Hildeberghen, H^r Aelman, hertoghe Anthonis hooffmeester; H^r Dierick vanden Heetvelde, riddere, ende vele anderen; ende vande Lovenaers wordden verslaeghen: Jan Pinnock, Aert van Redingen ende vele gevanghen ende onder andere: Raes vanden Borchoven, Jan de Witte, de Jonghe, Jacop Uten Liemingen.

Anno 1420, ij^a octobris, es de graeve van Sint Pol (die bijden staeten van Brabant Ruewaert vanden lande gemaeckt was) metten Brabanders, voer Sinte Geertruijdenberghen, in Hollandt, getrocken, om dat heer Jan van Beijeren de stadt hadde innegenomen, ende groote neersticheijt dede omt slot te beweldighen; ende quamen, den xx^en, voerde stadt, ende hebben tslot van alderhande nootdrufte ende ammonitie wel versien. In deze oorloghe waeren vele Lovenaers, ende onder andere vande geslachten: H^r Loijck Pinnock, riddere, capiteijn; Raes van Graven, commoengemeester; Boudewijn van Graven, Engelbrecht van Graven, H^r Roelant van Bourgneval, H^r Jannen vanden Heetvelde, riddere; H^r Wouter vanden Heetvelde, riddere, H^r Wil-

[p. 232]

lem vanden Heetvelde, riddete, gebroederen, H^r Jan Boxhoren, riddere, H^r Hendrick Pinnock, riddere; Jan de Witte, Gielis de Rijcke, Jan van Nethenen, Roeloff van Redingen, baniervoerdere; Jan van Oppendorp, Hendrick vander Calstren, Hendrick van Wencxsele, Peeter van Nethenen, Jacop Uten Liemingen, Jan Pinnock, Jan Platvoet, ende vele andere. Ende deze oorloghe cost de stadt Loven, soo van alderhande gereetschap, ter oorlogen dienende, victaillie, gaigien van den schutteren ende anderssints xxxiiij^m vj^c lxxiiij plecken.

Anno 1421, quam de cardinael van Plaisancien, te Loven, ende vercondichde daer den afflaet voerde gene die trecken souden opde ongeloovighe Hussiten, die te Praegen waeren, ende de stadt beschanck hem met iij ½ aemen rhinswijns ende eenen silveren vergulden cop; ende heer Hendrick vander Lec, riddere, was capiteijn vanden Brabanders, ende met hem trocken ontrent de clxxx Lovenaers. Daernaer volghden hem noch vele vande geslachten ende onder andere: Jacop Uten Liemingen, Wouter Pinnock, de jonghe; Jan Pinnock, de jonghe, Loijck de Rijcke, de jonghe, Machiel Absoloons, Gielis Vrancx, Jan Roelant, Wouter van Nethenen, Goordt vanden Berghe, met lx peerden; ende vele andere.

Anno 1424, begonst d'oorloghe tusschen d'Engelschen ende de Brabanders, in Henegouwe; want vrouwe Jaquelijne, hertoghe Jans huijsvrouwe (naer dijen zij vanden hertoghe gescheijden was) haer versellet heeft met eenen anderen man, te wetene met hertoghe Hunfroijt van Cloucestre, in Engelandt; alsoo dat de voers. hertoghe Hunfroijt, met vele Engelschen, naer Calais es gecomen, ende soo voerts naer Henegouwe, ende hevet geheel landt onder hem bracht, behalven eenige cleijne stedekens als Halle ende Edinghen. Hertoghe Jan van Brabant heeft hier op raet gehouden, metten geheelen lande, die hem al tzaemen geloeft hebben bijstant te doene, om tvoers. landt van Henegouwe wederomme te gecrijghen. Ende terstont heeft men alle de schutteren vanden steden gesonden tot Nijvele ende Halle. Ende de Engelschen hadden Senneke¹ ende Brain wel sterck met volck beset, ende deden op Brabant vele schade ende besondere vuijt Braine. Daernaer es Philips de Graeve van Sainct Pol, Ruwaert vanden lande, mette edelen ende gemeijnte van Brabant voer Brain getrocken; ende die van Loven kosen, tot deze oorloge, den iiij^en man, ende trocken met groote menichte derwaerts, te peerde ende te voet, vij_a februarij anno 1425, onder hunnen oppercapiteijn heer Lodewijck Pinnock, riddere; onder de welcke vele vrome edelmans vuijte geslachten van Loven met trocken, ende onder andere: Raes van Graven, meijere; Hendrick vander Calstren, Loijck Roelant, Roeloff van Redingen, baniervoerdere; H^r Jan Boxhoren, riddere; Hendrick vanden Steene, Loijck, Sijmon ende Jan Pinnock, Jan de Witte, de jonghe; Willem de Witte, Claes de Keerssmaeckere, Jan ende Loijck van Oppendorp, Boudewijn van Graven, Huge, Hendrick ende Goordt Roeloffs, Jan Absoloons, Jan van Nethenen, Goordt Vrancx, Loijck de Rijcke, de jonghe, Jacop ende Jan Uten Liemingen, Hubrecht van Bourgneval, Jan van den Huffele, Raes van Graven, de jonghe; Goloij ende Willem vanden Borchoven, Sijmon ende Jan Keijnooghe, Aert de Pape, Wouter Verenogernen, Hendrick van Hoesden, Hendrick de Vroede, Jan Snepaert, Jan de Rode, Jan vander Borch, Jan de Zedelaer, Jan van Dorne, Joos Evelooghe, Hendrick Blanchaert, Aert Witteman, Jan Uter Hellicht, Jan Coquelet, Claes Crupelant, Roeloff Corsbout, Nicolaes de Grutere, Jacop van Rillaer, Goordt Herenmeijs ende meer anderen. Ende hebben Brain belegert ende dickwijls beloopen; maer worden, bij die van binnen, cloeckelijck affgedreven; maer ten lesten hebben die Engelschen hen opgegeven, mits salverende lijff ende goet; maer vande borgers en wert niet getracteert. Daernaer zijn de Engelschen vuijt getrocken, ende ons volck es daer binnen comen, doende groote moort onder de borgers, ende hebben de stadt in brant gesteken. Van daer zijn zij wederomme naer Brabant gecomen ende treckende ontrent Senneke, zijn die van Senneke vuijtgetrocken, ende hebben, onversints, achter inden hoop geslaeghen, daer de graeve van Sainct Pol, met die van Loven ende Bruessel, de achterhoede hadde; alwaer dapperlijck gevochten wert, ende ten lesten quam de tijdinghe dat men weerszijden van vechten soude ophouden, ende dat de hertoghe van Bourgoignien ende Cloucestre eenen camp vechten souden ende tgheschil daermede beslichten, alsoo dat de Brabanders voerts naer Brabant quamen, een iegelijck naer huijs. Ende die van Loven quamen in vij^a martij. Deze oorloghe cost de stadt van Loven de somme van cxxxij^m vj^c xlj plecken.

Anno 1436, in junio, lach de hertoghe van Brabant met die van Vlaenderen voer Calais; daer van Loven den hertoghe dienden vande geslachten van Loven onder andere: H^r Loijck Pinnock, riddere; Sijmon Pinnock, riddere; Raes vanden Borchoven, Augustijn van den Borchoven, Goossen Uten Liemingen, Goordt van den Steene ende meer andere, ende men ginck te Loven voerde geene die voer Calais laeghen, viij^e, xv^e, xviij^e, xxij^e, xxvj^e, xxix^e junij, j^e, v^e, vij^e xiij^e, xix^e, xxij^e, xxv^e ende xxviij^e julij, processie generael, ende men droech tcromme Cruijs omme.

Anno 1437, gerees de swaere oorloghe tusschen den hertoghe van Brabant ende die van Brugghe, alsoo dat

1 Seneffe.

[p. 233]

die van Bruggen zijnder genade comen moesten; al breedere inde Chronijcke van Brabant. In deze oorloghe dienden den hertoghe vele vande geslachten van Loven, ende onder andere: H^r Loijck Pinnock, riddere; Loijck Roelandt, H^r Sijmon Pinnock, riddere; H^r Jan vanden Huffele, riddere; Steven Smacht, Wouter van Nethenen, Joos Absoloons, Machiel Absoloons, zijn sone; Hendrick vander Calstren, de jonghe; Willem Lombaert, Wouter Wittemans, Raes vanden Borchoven, ende meer andere. In dese commotie, te Brugge, wordden deerlijck vermoort de heere van Isle-Adam, ende de hertoghe hadde er oock gebleven, en hadde gedaen eenen smit die de poorte vande stadt open smeet, die de gemeijnte gesloten hadden.

Anno 1456, lach de hertoghe van Brabant voer Deventer, int Oversticht van Uijtricht, daer hem van Loven dienden vande geslachten: H^r Jan Pinnock, riddere; H^r Augustijn vanden Borchoven, riddere; Jan Roelant, Gielis vanden Huffele, Thomas van Oppendorp, Loijck Pinnock ende meer andere; maer quamen wederom van daer sonder iet te doene.

Anno 1465, geviel den slach tusschen den hertoghe van Brabant ende de princen van Vranckerijck ontrent Montherrij, daer van Loven bij waeren: Loijck Pinnock, meijere; H^r Jacop ende heer Jan Uten Liemingen, ridderen; H^r Augustijn vanden Borchoven, riddere; H^r Jan van Sinte Goricx, riddere; Liebrecht van Meldert, Jan Pinnock, Raes vanden Borchoven, Goris Vrancx, hopman vande Lovensche voetgangers, ende meer andere.

Anno 1466, in augusto, es hertoghe Philips van Brabant, met zijnen sone, naert landt van Naemen getrocken, met groote menichte van volcke, ende heeft Dijnant belegert ende innegenomen, ende gansch gedestrueert, soo metten brande als anderssints, daer onder andere vande geslachten van Loven bij waeren: Loijck Pinnock, meijere; H^r Augustijn vanden Borchoven, riddere; Gooris Vrancx, Jan Pinnock, Wouterssone, die aldaer riddere geslaegen wert, mits zijne groote vromicheijt. Daernaer es de hertoghe wederomme te Loven binnen comen, ende de stadt beschanck hem met iij aemen ende j steeck rhinswijns. Daernaer heeft hij de Luijckenaeren bedwonghen ende Thuin innegenomen ende berooft tzijnen wille.

Anno 1467, 12 julij, wert Caerel van Bourgoindien, te Loven, als hertoghe van Brabant ontfanghen ende gehult, ende corts daernaer quam de tijdinghe dat de Luijckenaers inde wapene waeren, waeromme de hertoghe van Brabant derwaerts getrocken es, ende heeft Sint Truijden, Hasselt ende Tongeren in genomen; ende de Luijckenaers, comende om Sint Truijden te ontsetten, werdden grouwelijck gedopt. Daernaer heeft hij de stadt van Luijck innegenomen, ende poorten ende mueren doen affwerpen. Daer vande geslachten van Loven onder andere bij waeren: H^r Augustijn van den Borchoven, riddere; H^r Jan Pinnock, riddere; Loijck Pinnock, meijere; Machiel Absoloons, die riddere geslaeghen wert inden voers. slach; ende met hen waeren allen de schutteren van Loven, met vele andere vande gemeijnte. Daernaer es de voers. hertoghe, xxiij^a decembris, te Loven in gecomen, ende de stadt beschanck hem met iij aemen, xvij steecken elseterswijn ende iij aemen, xiiij steecken Beaenen. Ende men bedreeff groote genuchten, te Loven, soo van vierene als esbattementen.

Anno 1471, in martio, es de hertoghe van Brabant, metten geheelen lande van Brabant, getrocken tot Corbij, voer Amiens, tegens de Franchoijsen, daer vele Lovenaers met hem trocken; ende den hertoghe wert totter selve oorloge geconsenteert eene bede van cxx^m rijders, eenen termijn van iij jaeren.

Anno 1472, in majo, es de hertoghe van Brabant, met zijnen ganschen legele, getrocken in Picardijen, om den coninck van Vranckerijck te bevechten, ter begeerte vanden broedere vanden coninck, den welcken de coninck vele landts hadde affgenomen, ende vande Lovenaers trocken met hem, onder andere, vande geslachten: H^r Loijck Pinnock, riddere, meijere; Gooris Vrancx, hooftman van c Lovensche voetenechten, met vele andere; maer daer wert bestant gemaeckt.

Naer dat de hertoghe van Brabant vuijt Picardijen gescheijden was, heeft de coninck van Vranckerijck, zijn broeders dienaers, met giften ende gaven, soo verre gebracht, dat zij hunnen heere vergaeven; ende daernaer heeft hij zijns broeders landt onder zijne subjetie gebracht; waeromme eenige vanden raede des voers. conincks broedere naer Brabant gecomen zijn, doende groote clachten over den coninck, hoe dat hij zijnen broedere soo verradelijck ende valschelijck omden hals bracht hadde. De hertoghe, zeer ontstelt zijnde doerde doot vanden broedere des voers. coninck van Vranckerijck, heeft eene groote armeije te voet ende te peerde doen gereet maecken, om naer Vranckerijck te trecken, ende die van Loven dienden hem met cl peerden, onder den graeve van Salmen, heere van Rotselaer, met vele voetvolex; waer onder andere van die vande geslachten waeren: H^r Loijck Pinnock, riddere, meijere; H^r Augustijn vanden Borchoven, riddere; H^r Jan van Sinte Goricx, riddere; H^r Jan Pinnock, riddere; H^r Jan van Ranshem, riddere; H^r Merten van Wilre, riddere; H^r Machiel Absoloons, H^r Hendrick vanden Steene, riddere; Hendrick ende Wouter van Redingen, Peeter vanden Huffele, Jan van Oppendorp, Jan Roelant, Hugo Roeloffs, Jan van Beerthem, Gielis ende Jacop Uten Huffele, Jacop van Dongelberghe, Wouter van Cuijck, Goordt de Sedelaer, Jan van Lathem, Jan Oliviers, Emont Roelants, Jan ende Loijck vander Borch, Hendrick van Daelhem, Gooris Vrancx, Steven Smacht,

[p. 234]

Loijck Uten Liemingen, Willem Moreel van Wilre, Jan de Hondt, Matheus van Hove, Hendrick vanden Daele, Wouter Pinnock ende ontallijcke vele andere. Ende soo es de hertoghe, in augusto, naer Vranckerijck getrocken met alle zijne macht ende heeft aldaer gewonnen Nesle, Roije, Mondedier, Crotoij, opde zee, ende sommighe andere, maer Beauvais en conste hij niet gecrijgen. Daernaer versocht de hertoghe wederomme bijstant aen Brabant ende andere zijne landen, omde voers. steden te besetten. Welcken volgende die van Loven terstont c voetgangers, daerondere xxxvj pijckenaeren, derwaerts gesonden hebben, onder hunnen capiteijn Bertholomeus vanden Borchoven, ende gingen liggen tot Crotoij; maer zij en laegen daer niet lange, mits den bestande datter gemaeckt wert tusschen den coninck van Vranckerijck ende den hertoghe van Brabant; alsoo dat een iegelijck naer huijs quam. Van welcke oorloge de stadt Loven grooten cost hadde.

Anno 1472, quam heer Jan de Swaeff¹, riddere, met vele volcx, binnen Loven, om voerts te trecken opde Turcken, die in Hongarijen gecomen waeren; ende met hem trocken vele vande geslachten van Loven, ende onder andere: Wouter Pinnock, Peeter vanden Huffele, Loijck Uten Liemingen ende vele andere.

Anno 1473, in majo, es de hertoghe van Brabant, met vele volcx, naert landt van Gelre getrocken, om tzelve landt hem onderdaenich te maecken; ende trock doer Loven, xxj maij, ende de stadt beschanck hem met j ½ aeme, vj steecken Beaenen ende iiij aemen, j steeck rhinswijns. Ende met hem trocken vele Lovenaers, onder de capiteijnen Gooris Vrancx ende Bertholomeus vanden Borchoven; waer onder andere vande geslachten dienden: H^r Loijck Pinnock, riddere, meijere; H^r Machiel Absoloons, riddere, met vele andere.

Anno 1474, was groot geschil om dbisdom van Luijck tusschen heeren Robrechten van Beijeren ende heeren Herman van Hessen. Ende de hertoghe van Bourgoignien ende Brabant vuechde hem met heeren Robrechten van Beijeren, ende heeft tzijnder belieften de stadt van Nuijssen belegert, ende track, met groote menichte van volcke, derwaerts, doer Loven, xij julij 1474, ende de stadt beschanck hem met vj aemen, vij steecken rhinswijns, tot viij gulden d'aeme. Ende met hem trocken vele Lovenaers, ende onder andere vande geslachten van Loven: H^r Loijck ende heer Jan Pinnock, ridderen; H^r Machiel Absoloons, riddere; Jan ende Mertten van Oppendorp, Raes vanden Borchoven, Hugo Roeloffs, Gielis van Duffele, Joos Absoloons Joossone; Jan van Ranshem, sone heer Jans; Emont Roelants, Peeter vander Calstren, Aert de Witte, Goordt vanden Steene, Jan vanden Huffele, Wouter van Redingen, met vele andere, ende de schutteren vande iij gulden der selver stadt. Ende die van Loven stelden oock vuijt ij waegens, met viij peerden, iij waegemans, iiij pioniers, iiij tijmmerlieden, ij busmeesters, j cuijpere ende eenen trompettere voert peertvolck van de Lovenaers; daeraff de stadt Loven grooten cost hadde; ende ten lesten wordden eenen peijs gemaeckt tusschen den keijsere ende den voers. hertoghe van Brabant ende wert, te Loven, vercondicht, in novembri anno 1475, waeromme, te Loven, groote ghenuchte bedreven wert.

Anno 1476, heeft de hertoghe van Brabant groote oorloge gehadt in Switserlandt, ende hadde eene groote neerlaghe, ontrent de stadt van Grantson, alwaer Eduwaert Crupelant, van Loven, gevanghen wert. Daernaer werdt de selve hertoghe anderwerven vande Switsers verwonnen, xx junij, ontrent Murt; daer onder andere vande geslachten van Loven hem dienden Eduwaert Crupelant, Thomas van Oppendorp, Jan Pinnock ende vele andere. Naer desen slach ginek de voers. hertoghe ligghen te Rivieren, in Bourgoignien, scrijvende van daer aen dese Nederlanden dat zij hem volck ende gelt seijnden souden; ende daer wert overdraeghen dat men des niet doen en soude, ende dat men den hertoghe ontbieden soude dat hij vanden Switsers te beoorlogen op houden soude; want de selve oorloghe geensints den lande aen en ghinghe. Waeromme hij anderwerven aende selve landen dreijgelijeke brieven gescreven heeft; maer dies niet tegenstaende en criech geene assistentie tzijnen contentemente. Daernaer heeft hij zijn volck bij een vergaerdert ende ginck ligghen voer Nancij, alwaer hij, opden derthien avent², met vele van zijnen volcke verslaeghen werdt; ende de heere van Nassauw ende Aerschot wordden, met vele andere, gevangen ghenomen.

Anno 1478, in majo, es de hertoghe van Brabant, met groote menichte van volcke, naer Arthoijs getrocken omden coninck van Vranckerijck te bevechten. Maer soo haest als de coninck vernam dat de hertoghe soo sterck ende soo wel gemoijt aenquam, heeft bestant gemaeckt, ende gaff sommige sloten over als Conde, Bauchain, Bossut ende andere; ende soo wert dese oorloghe beslicht. In desen tocht dienden den hertoghe vele Lovenaers ende onder andere vande goede mannen vande geslachten van Loven: H^r Loijck Pinnock, riddere, meijere, H^r Jan van Sinte Goricx, capiteijnen; Philips Pinnock, heer Janssone; Loijck Pinnock, Amelrijcxsone; Emont Roelants, Augustijn van Nethe-

1 Jan de Swaef kwam uit Brussel. Zie Divaeus, Ann. Lov., bl. 57.

2 Op den 5 januari 1477. (N.S.)

[p. 235]

nen, Jan vanden Tijmple, Philips ende Jan Uten Hove Jan van Ranshem, Willem van Daelhem, Jan Roelant, ende vele andere.

Anno 1479, in augusto, es de hertoghe van Brabant, met groote menichte van volcke, voer Terwaenen getrocken, ende hevet belegert tegens de Franchoijsen. Als hij nu eene goede wijle daervore gelegen hadde, heeft Philips van Cordes, gouverneur van Picardijen, eenen groot hoop volcx vergaerdert, ende quam liggen te Guinegate omden hertoghe op te lichten, maer de hertoghe heeft hem vromelijck slach gelevert, ende alsoo de Franchoijsen hen beroempt hadden, dat zij de Bourgoignons ende Brabanders armeloos souden naer huijs seijnden, es de hertoghe, met v^c edelmans, daeraff heer Loijck Pinnock, riddere, meijere van Loven, een was, ten strijde gecomen, metten rechten aerm bloot, ende de hertoghe hevet velt behouden; niet sonder groot verlies van volcke, alsoo dat de hertoghe zijn verlaeten heeft. In dese oorloghe waeren capiteijnen vande Lovenaers Gielis van Duffele vanden voetcnechten, ende Lonijs van Udekem vanden peertvolcke; waer ondere noch vande geslachten waeren onder andere: H^r Augustijn vanden Borchoven, riddere; H^r Jan Pinnock, riddere; H^r Machiel Absoloons, riddere; Jan Pinnock, Roeloff van Beerthem ende meer anderen.

Anno 1480, hadden de Franchoijsen bij naer heel Luxenborch innegenomen; waeromme de hertoghe van Brabant groote gereetschap maeckten om derwaerts te trecken; ende hadde bevolen in alle steden dat men eene monsteringhe houden soude van alle mans boven de xx ende beneden de lx jaeren, ende dat men daervuijt de vroomste kiesen soude om met hem te trecken. Ende die van Loven stelden vuijt ij^c busschieters, daer hopman aff was Gooris Vrancx; ij^c spiciedragers, daer hopman aff was Lonijs van Udekem; noch cxxviij Switsers, te voete, met noch ij^c peerden, van welck volck capiteijnen waeren: H^r Loijck Pinnock, riddere, meijere; H^r Jan van Sinte Goricx, riddere; H^r Augustijn vanden Borchoven, riddere; H^r Coenraert vander Meeren, riddere; Philips Pinnock ende Jan Roelant, waeronder vele vande geslachten dienden, ende de grootste busse, die te Loven was, wordden mede gevuert, met noch ix cerpentijnen. Ende de Switsers waeren gecleet halff blauw, halff wit, met eenen rooden cruijce daerovere, ende hunne capiteijnen oft hopmans waeren Cornelis van Diepenbeke ende Cornelis van Bloemendaele, metten Baerden. Als nu de hertoghe wel versien was, es hij naer Luxenborch getrocken, ende heeft de Franchoijsen voer Luxenborch verslaeghen; ende creech daernaer wederomme al dat hij verloren hadde. Daernaer track hij in Hollandt ende Gelderlandt, vuerende met hem de voers. groote busse, waermede hij vele steden in Gelderlandt, met gewelt, heeft innegenomen. Van voerdere oorloge leest hier voeren int ierste boeck, bl. 65.