Gemmarum et lapidum historia

[p. 190]

De Amiantho lapide. Cap. CCIV.

AMianthus lapis aliis Asbestinus, alumini schisto tam similis est, vt eo adulteretur. Ignis iniuriam auri instar perfert, atque non solum vri non potest, sed purior redditur, vnde Asbestini nomen illi datum est. Olim in fila aptabatur mappaeque ex eo tanquam ex lino fiebant.⁺ Linum ex Amiantho à Plinio viuum appellatur. Mappae Amianthinae sordibus conspurcatae, puriores igne exustae quam si aqua lauentur fiunt, ac magis splendent. Regum inde olim tunicae funebres fiebant, vt cremata cadauera à reliquo cinere separarentur.⁺ Nascitur, Dioscorid. teste, in Cypro, sed fuscus. Item in desertis Indiae vbi non cadunt imbres, ac in Asiae prouincia quadam. Reperitur etiam in Italia, sed adeo breue ac fragile vt neri non possit. Hinc fit vt pro alumine scissili vel plumae vendatur & pro elychniis perpetuis tantum inseruiat. Attritione soluitur facile in tenuia filamenta, instar plumae canescentia. Ligni modo fibrosus est mollisque & candidus vel subuiridis. Id quod dum teritur lapis efflorescit in plumas, flos petrae vocatur. Cuti applicatus flos vrit vrticae instar ob asperitatem aculeorum tenuium qui carnis poros penetrant & continuum soluunt. Id sciunt passim gnatones qui florem impalpabilem inspergunt internis camisiarum partibus vt socii iis induti incredibili pruritu ac dolore afficiantur. Olim amianthus precia margaritarum aequabat, Plinio teste. ⁺A Paulo Veneto vocatur hic lapis Salamandra quod Salmandrae instar in igne viuat, aut eius iniurias absque noxa perferat. Sed meo iudicio ridiculum est credere aliquod animal in rerum natura esse quod humore spiritu & aqua vix aliquo connexu iunctis constans, possit in igne degere, vt partes illae non separentur, exurantur & ita animal intereat. Fila huius lapidis lineis non sunt dissimilia. Sole siccata teruntur in mortario aeneo, postea lauantur ac à terra purgantur, nenturque, ac deinde texuntur. ⁺Modus texendi hac aetate periit. Baptista à Porta in libro magiae naturalis videtur sciuisse modum eumque palam facere, sed verba tam sunt obscura vt à nemine quam qui modum scit, intelligi, (si ab ipso modus explicatur) possint. Ita n. inquit: pectitur & netur ab omni muliercula modo non ignorato, vt Venetiis vidimus. Cypria mulier & Valentina mihi videndi copiam fecit in arcis hospitio, vel medici mali, secretum optimum perpulchrum, perutile, licet à recentioribus ignoratum. Iam gratis dedimus, etsi magno precio comparari possit. Hactenus à Porta. Iactat se gratis dedisse, secretum hic nullum apparet; videtur enim tantum locum monstrasse vbi modus haberi possit. Hoccine est magnum secretum dare? nullum profecto si extincta sit, mulier, vel alio decesserit. Si arcis hospitio vel medicomalo, aliquid aliud intelligi velit tam obscurus est, vt ne centum Oedipi aperiendo secreto sufficiant. Dubitaui saepe num succus mali medici hac in re necessarius sit. Sed obscuritas aenigmatis me in experiendo negligentem fecit.

Ex Amianto linimentum ad tineam puerorum & ad vlcera tibiarum miraculosum fit sequenti modo. Accipiuntur amianthi vnc. quatuor, plumbi vnciae 12, tuciae vnciae duae, ac calcinantur, deinde puluerisata in vitro macerantur cum aceto, ac quotidie per mensem materia agitatur semel; post mensem

+ Mappae Asbestinae.

+ Locus.

+ Salamandra.

+ Modus texendi.

[p. 191]

ebullienda est vnius horae quadrante, ac quiescere sinitur donec inclarescat: Deinde illius aceti clari quantitas cum pari quantitate olei rosacei miscetur donec bona fiat vnio linimenti forma, eo inungitur caput pueri totum vt cito sanetur. ad scabiem & vlcera tibiarum vesperi partes vnguntur donec sanentur.⁺ Si lapis hic cum aqua vitae & saccharo soluatur, ac exigua portio mane quotidie mulieri albo menstruo laboranti detur, mox sanatur.⁺

+ Ad vlcera.

+ Ad alba menstrua.