Gemmarum et lapidum historia

Loci natales ac precium. Cap. XXXIII.

REperiuntur in India, Arabia, Armenia, Aethiopia, Galatia, Thaso ac Cypro aliisque locis orientalibus, celebriores. In Germania, Bohemia, Misnia circa Wolkenstein & arcem Hohenstein, quae miliari distat à Stolpa ciuitate Misniae. Item ad Trebisam prope Misniam, locisque vicinis pulcherrimi ac perfectè violacei, etiam candidiores copiose inueniuntur. Verum cristalli instar molles omnes obquam causam minus expetuntur. Orientales id est duriores si absque macula sint & vitio careant omni, optatumque habeant colorem dum vnum ceratium pendent, vnum thalerum, aut coronatum valere possunt. Dum duo pendent, duos thaleros, dum tres, quatuor, dum quatuor septem, ita vt differentiae semper vnitate augeantur, vt tabula indicat, ac differentia praecedenti precio addita sequens precium constituat. Sic 20 ceratiorum valebit 201 thaleros. Si quis loco thaleri ducatum velit perinde fuerit: modo proportionem ta-

[p. 82]

bulae feruet. Nam Gemmarii facile variant istarum gemmarum precia, quia coloris maximam habent rationem, neglecto pondere.

Tabula.

Bohemici & Saxonici à magnitudine aestimantur.

Minima figura praediti thalerum, dupla vero superficie 2 thaleros, quadrupla quatuor, octupla octo, & sedecupla 16 thaleros valent. Magnitudo autem duplae superficiei habetur si in circulo quadratum aequilaterum fiat, ac ex hypotenusa aliud quadratum, id enim duplum est. Intelligo autem quadrata aequilatera & rectangula. Quadrupla autem superficiei magnitudo habetur, si primi quadrati latus dupletur, ac inde quadratum constituatur, aut si ex dupli quadrati hypotenusa, aliud quadratum constituatur. Constitutis quadratis circuli inde fieri possunt & excauari, vt foraminum loco sint, ad explorandam gemmae magnitudinem, nam quae foramen transit minor est, quae non transit maior: proximum autem foramen illi per quod transit, magnitudinem gemmae indicat. Verum vt praedictae gemmae valorem à me praescriptum habeant fere purae esse debent, alias longè viliori precio aestimandae sunt. Sed raro à vitiis omnibus liberae inueniuntur. Quae nubeculas, fissuras, plumulas habent vix mediam statuti precii summam attingunt. Si magnitudo gemmae trium quinque 6, 7, aut plurium thalerorum desideretur: ex Geometria quanti-

[p. 83]

tas quaerenda. Inuenitur autem hac ratione; fiat triangulus orthogonius ex lateribus illorum quadratorum quorum numeri quaesitum numerum constitunt. hypotenusa enim latus erit quadratri aequi lateri & orthogonii cuius quantitas desideratur. Exempli causa, volo inuenire trium thalerorum foramen aut quadratum. Vnum latus trianguli orthogonii erit latus quadrati A. Alterum latus trianguli erit quadrati B. Horum hypotenusa quadratum constituet, eiusque circulus foramen trium thalerorum. Si quinque thalerorum velim accipio latus quadrati C. & latus quadrati A ac constituo triangulum orthogonium, cuius hypotenusa constituet quadratum quod quinquies continebit primum & pro 5. thalerorum precio inseruiet. Si 10. thalerorum cupiam ex latere D quadrati, ex latere B quadrati, triangulum erigo, cuius hypotenusa quadratum quaesitum ostendit.