De regeeringe van Amsterdam, soo in 't civiel als crimineel en militaire (1653-1672)

10. Pensionaresen noch Secretaresen sijn geen raeden.

(p. 448.) Alhoewel in eenige steeden werd gepractiseert, dat den pensionares en secretares mede bekleeden het raed- en burgermeesterschap, ja dat één persoon is notares, secretares, pensionares, Raed en Burgemeester tegelijk, soo werd echter hetselfde in deese stadt ondienstich geoordeelt. Den Heer Cornelis Boom, in den jaere 1628 pensionares geworden sijnde, heeft het in October 1650 neergelyt en den 11^den ditto is gemaekt weesmeester; is den 28^sten Januarij 1651 geworden Raed en gestelt op de XIIII^en, en door Burgemeesteren (tot) Schepen gecooren, en den eersten Februarij geworden Burgemeester, soodat geen Schepenseet heeft gedaen, als hiervooren is verhaelt¹⁾, daer werd gesprooken, dat den Outraet niet is vernootsaekt de Burgemeesteren uyt de Out-Burgemeesteren of Out-Schepenen te kiesen. - Den Heer Coenraedt van Beuningen, naedat van den jaere 1643 secretares was geweest, is A^o 1650 geworden pensionares, 't welck wynich daegen vóór den 28^sten Januarij 1660²⁾

1) Vgl. Eerste deel, p. 92 en 93.

2) De tekst heeft: ‘in December 1660.’ De verbetering ontleen ik aan p. 475 van het HS.

[p. 51]

heeft neergelyt, waerop den 28^sten Januarij 1660¹⁾ is gekooren tot Vroetschap; en hoe in den jaere 1669 en 1672 Burgemeester is geweest, is meede van gesprooken. - Den Heer Joores Jooresen Backer is gemaekt 1634²⁾ secretares, en 1638, op de ordenares dach der electie, Raed, Veertien en Schepen geworden, naedat het secretarisschap eenige daegen te vooren had gequiteert. - Van gelijcke is het toegegaen met den Heer Cornelis Backer, die in (p. 449.) den jaere 1652 was secretares geworden, en 1658 Schepen en Raed.

De voorgemelde Heeren stonden af van haer honorable en proffitable ampten eenigen tijt vóór de electie, maer de volgende vond sich becommert en behiel het secretares-schap soolang, totdat van het raedschap als verseekert was, twelck toeging in de volgende wijse. Op Donderdach den 28^sten Januarij 1666 hebben de Heeren Valkenier, Courtenhoef, Spiegel en Hasselaer, Burgemeesteren, den raet voorgehouden, dat sich een speculatie opdoet, daer, alvoore tot de electie te treeden der vacante raetsplaetsen en nominatie der XIIII^en, eenige discoursen dienen vooraf te gaen, te weeten: soo een secretaris mocht Raed gemaekt werden, (of) hetselfde ampt can behouden, of dat alvoore, eer den eet comt te doen, daervan sal moeten afstaen, alsoo bemercken dat de humeuren daerheen hellen, dat wel een der secretaressen mocht comen voorgestelt te werden, en door de eenparichyt ofte de meeste stemmen Raed gekooren werden; en voor sooveel Burgemeesteren advys aengaet, meenen dat het niet compatibel is, ten opsicht de eeden niet overeen comen, en meer andere

1) De tekst heeft 1661.

2) De tekst heeft 1631. In Groot Memor. III fol. 150 vond ik echter: ‘Op den lesten Januarij anno 1634 hebben de Heeren Burgemeesteren tot secretarissen deser stede aengenomen Mr. Joris Jorissen Backer, in plaetse van Mr. Wouter Valckenier, gecoren tot Schepen deser stede, ende Jacob Bruyning, notaris, in plaetse van Mr. Jacob van der Does, secretaris oveleden.’ Uit deze plaats blijkt tevens, dat Wagenaar zich vergist, als hij schrijft: ‘Mr. Joris Jorisz. Backer en Jacob Bruyning zijn beide gekomen in plaats van Dr. Gualterus Valckenier.’ (Amsterdam. III p. 495.)

[p. 52]

consideratiën en reedenen, die daeromtrent te bemerken staen. Waerop omvraech is gedaen en nae eenige discoursen geconcludeert, door de meeste stemmen, met het advys van Burgemeesteren. Bontemantel meende, dat de eeden niet contrarie sijn, en de exempelen van veel steden (p. 450.) voor den secretaris sijn. Hooft adviseerde, dat het tegen de authorityt van den vroetschap is, een te maeken op conditie; dat yder sijn vrije stem heeft, als het niet is strijdende met de previlegiën en resolutie, en die het gemaekt werd, is schuldich 't selfde te bedinen, op de peene, van outs daertoe staende, en yder moet weeten wie hij opwerpt ten dienste van de stadt. Nae welcke resolutie, die van wynige wierde tegengesprooken, is getreeden tot de electie, en met eenparige stemmen gecooren den Heeren Jan Corver ende Pieter Schaep; deselfde ontbooden en binnengecomen sijnde, heeft den president van. Burgemeesteren gesyt tegen Corver, dat door desen raet Raed was gemaekt, en dat volgens de resolutie, soo het sijn E.E. aengenaem was, alvooren den eet te doen soude moeten afstaen van het secretarisschap. Waerop antwoorde, daertoe te weesen geresolveert, en gaf de sleutels der secretary in handen van den Burgemeester, die daerop deselfde twee Raeden den eet heeft afgenomen. Sijn daerop genomineert tot Veertienen, en door Burgemeesteren Schepenen gemaekt. De reede, waerom plaets tot een nieuw secretares most werden gemaekt, is te leesen, daer van Out-Burgemeesteren werd gesprooken^l).

l) Vgl. Eerste deel, p. 165.