De regeeringe van Amsterdam, soo in 't civiel als crimineel en militaire (1653-1672)

12. Ambachsheerlijkheeden.

Burgemeesteren disponeeren meede, als onsterffelijke Erfleenheeren, van de Ambachsheerlijkheeden van Amsterveen met alle sijne renten en toebehooren, van den Nieuwen Amstel, naer inhoude van de oude brieven, Slooten en Oosdorp met de visserijen en alle sijne toebehooren, ge-

[p. 135]

lijck de Heere Rynout van Brederode ende sijne voorouders die te houden pleegen van de graeffelijkeyt ende hooge overichyt van Hollant ende Westfrieslant, welke heerlijkheden werden verlyt op de nominatie van de vroetschap¹⁾. Nae Willem Bardessen is Gerret Bicker door den raet ofte vroetschap daertoe geëligeert in den jaere 1604, ende (de ambachtsheerlijkheid) bij de Ridderschap, Eedelen ende steeden van Hollant ende Westfrieslant verlyt en verleent op den voorseyden Bicker, en heeft, als't behoort, hulde, eet ende manschap gedaen ten overstaen van twee leenmannen van Hollant, volgens procuratie van Burgemeesteren van den XXV^sten Februarij 1604, als breeder te leesen in het tweede Groot Memoriaelboeck, berustende ter secretary deser stadt, fol. 212. De voorseyde leenen sijn verheft geweest op één Heer, waervan de laeste is geweest Cornelis de Graef. Heer van Polsbroeck, die den 4^den Mey 1664 gesto[r]ven sijnde, is bij resolutie van den raed den 11^den December daeraen-volgende verstaen te verdeelen in tweeën, en die van Amsterveen op Symen van Hoorn, en van Slooten op Hendrick Hooft, Burgemeesteren en Raeden, te laeten verheffen. Van Hoorn gesto[r]ven den 19^den Augusty (p. 166.) 1667, is in desselfs plaets den 6^den September genomineert bij den raet Lambert Rynst, Burgemeester en Raet. Den Leenheer of Heeren draegen alleen den tytel, ten opsicht de secretaresen, Schouten, schoolmeester etc. etc. bij Burgemeesteren werden begeven, (als in 't II^de Memoriaelboeck fol. 235, 284, den lesten Mey 1622, ende in verdere registers is te leesen), ook seedert eenigen tijt de predicanten, die (vroeger) door den Leenheer gemaekt werden; maer in Mey 1670 geen der twee Leenheeren Burgemeester sijnde, is door Burgemeesteren haer specialijk genotificeert, dat haer daervan sullen onthouden, als ook Andries de Graef, als Ambachtsheer van Urck en Emmeloort, welcke heerlijckheyt van Urck en

1) Bontemantel teekent hierbij in margine aan: ‘Vide beschrijvinge van Amsterdam door Doncelaer, liber 5, 17^de en 18^de hooftstuck, fol. 102-109’.

[p. 136]

Emmeloort door Burgemeesteren, op authorisatie van den raet van 30 September 1659, is gecoft¹⁾.

1) Over de heerlijkheid Urk en Emmeloord leest men in Resol. Raad II, 1. p. 354 (30 September 1659): ‘Den raet heeft Burgemeesteren geauthoriseert het ylant Urck en Emmeloorl, gelegen in de Zuyderzee, (alsoo den Heer, die het toecomt, benodicht is om gelt, en het hem maer hondert guldens 's jaers op brengt) te coopen’. De koop is toen niet gesloten. (Zie ook: Gebhard, Nicolaas Witsen. I p. 488.) In 1660 echter werd de zaak beklonken, blijkens Resol. Raad II, 1. p. 448 (tusschen 7 October en 15 November 1660): ‘Eenige weecken geleeden is het ylant Urck en Emmeloort, gelegen in de Zuyderzee, volgens resolutie van den raet in dato 30 September 1659, door belyt van Burgemeesteren door Burgemeester ....... in Den Haech gecoft van den Heer genaemt (Johan van de Werve?) wonende in Vlaenderen, voor veertien-duysent guldens en een vereering aen den penningmeester en de (ver?)coopers vrouw, en is 't leen der gecofte heerlijckeeden verheft op den Heer Burgemeester Andries de Graef, wegens dese stadt’. Emmeloord was de eene helft van het eiland Schokland.