Den Gheestelycken leeuwercker vol godtvruchtighe liedekens ende leyssenen
(1645)–Guilielmus Bolognino–
AuteursrechtvrijBedeylt indry deelen
[pagina 391]
| |
Op de naervolghende wijse. O Christen all' wilt laten va-ren
Het dwaes beleydt van u vernuft,
Dat niet dan dolingh en kan baren,
Dat altijdt wanc-kelt, altijdt suft.
| |
1. 't En is niet ghenoech de Goddelijcke letter te hebben, sonder den Goddelijcken sinne.
O Christen al, wilt laten varen
Het dwaes beleydt van u vernuft,
Dat niet dan dolingh en kan baren,
Dat altijdt wanckelt, altijdt suft.
Ghy wilt Godts woordt al gaen voor-lesen
Maer wie sal 't u recht doen verstaen?
| |
[pagina 392]
| |
Bequaem moet hy daer eerst toe wesen
Die in des' schatten vry magh gaen.
Godt, die is duyster in sijn wercken,
Is even duyster in sijn spraeck,
Die 't een, of 't ander wilt aenmercken,
Die keer' sijn ooghen naer Godts baeck.
Den Gheest der waerheyt in 't besonder
En gaet niet ieder Christen naer,
Maer is te Pinxten eens met donder
Godts Kerck ghegunt in 't openbaer.
Wilt ghy den waeren Gheest dan soecken
U tot de waere Kerck vergaert,
Die 't recht verstandt van Godes boecken
Eens heeft ontfaen, en wel bewaert.
d' Apostels hebben dat ghegheven,
Godts Woordt is van hen uytgheleydt,
De letter, noyt alleen ghebleven,
Is met den sin tot ons verbreydt.
By hun Discipels is te vinden
Van oudts beschreven hun verstandt,
Die hen daer aen dan willen binden,
Die nemen dese metter handt.
Wat baet de Goddelijcke Letter
Van Goddelijcken sin berooft?
Die m' al met Godde-loosen etter
Van dweersen sin vult nae sijn hooft.
| |
[pagina 393]
| |
2. De letter van Godts Woordt en is den reghel niet van 't gheloof, maer den sin.
NOch gaetmen des' den Reghel stellen
Van alle leer, en niet Godts sin.
Maer wat kan die in tweedracht ghellen,
Daer m' alle sinnen voedert in?
Want daer zijn vel' besonder gheesten,
Die sus en soo 't Woordt doen verstaen:
Men kan op veelderhande leesten
Eens voetens schoen ghemack'lijck slaen.
Laet u niet meer in slaep dan wieghen
Met sulcken reghels van Godt schrift,
Daer u de Dienaers me bedrieghen,
En dus u decken hun vergift.
Den sin der woorden reghelt leeren,
De letter niet (acht hier op seer)
Die des' nae eyghen sin gaet keeren,
Die maeckt den reghel van sijn leer.
Hy backt den steen, waer hy op stellen
Sijn nieuw ghevonden leeringh gaet.
Hoe vast dan gaen des' nieuw ghesellen,
Hoe vast hun nieuwe leeringhe staet.
Die in gheen oude Schrijvers vinden
't Verstandt, daer m' is om in gheschil,
Daers' u aen, als Godts woordt, verbinden,
Van nieuws versiert nae eyghen wil.
En segghen stout noch claer te wesen
De duyster Schrift nae desen sin,
Waer ghy die med' oock gaende lesen
Valt daer met quaeden driff oock in.
En als ghy met u doencker ooghen
Dit hebt ghesien, soo 't u seer dunckt,
Gaet gh' u verstandt dan eerstmael pooghen
Om te ghelooven ieder punckt.
| |
[pagina 394]
| |
En meynt dan op Godts Woordt te bouwen
U schoon gheloof, als heel verlicht,
En gaet den eyghen dunck betrouwen
De saecke van sulck' een ghewicht.
Die waerlijck is (niet 't Woort des Heeren)
't Sandt daer gh' u licht gheloof op bouwt,
Die 't recht gheloof in schijn doet keeren,
Die u in twijffel altijdt houdt.
| |
3. De oorsaecke van alle dolinghen is datmen de Heilighe Schrifture nae eyghen sinne verstaet.
GHy gaet de waerheydt altijdt soecken,
En blijft doch altijdt ongherust,
Om dat ghy soeckt in alle hoecken
Nae eyghen sinnens dwasen lust.
Ghy wilt al sien, en moet maer hooren
Wat u de Christen Kerck hier leert,
aGa naar voetnoot+ Ghy wilt sijn ooghen, en zijt ooren
Het is by u dus al verkeert.
Ghy wilt al sien waer 't is beschreven
Eer ghy iet gheven wilt gheloof,
Tot d' oude Leeraers, wel bedreven
In 't recht verstandt, zijt ghy al doof.
Ghy wilt met u vernuft begrijpen
De diepe stucken van Godts leer,
Het moet al dansen nae u pijpen
Wat ons daer van bediet den Heer.
En wilt dan op sijn Woordt noch roemen,
Daer ghy quantsuys heel vast op gaet,
Maer gaet voorwaer u ziel verdoemen,
Dat ghy 't nae uwen will' verstaet.
Het Woordt is in den sin gheleghen,
De Letter is daer 't teecken van,
| |
[pagina 395]
| |
Den sin, daer 't hooft is toe gheneghen,
Daer maeckt Godts woordt af alle man.
Maer is den sin van Godt niet comen
Hoe kan die 't Woordt zijn vanden Heer?
Met u vernuft alleen ghenomen,
Als ghy de schrift draeyt nae u Leer.
Maer wat en salmen dus niet leeren
Uyt 's Heeren Woordt', hoe valsch het zy?
Als m' in de Letter te verkeeren
Nae sijnen lust is los en vry.
Als m' al de Leeraers mach verlegghen,
Die strijden teghen onsen sin,
Godts Kerck verworpen, en stout segghen
Den Gheest des Heeren gheeft mij 't in.
Wat wilt ghy u dus langh bedrieghen,
a Ga naar voetnootaHoort doch naer Paulus wijsen raedt,
Die u vermaent niet hooch te vlieghen,
Die u leert wijs zijn nae u maet.
| |
4. Men moet met oodtmoedigheydt den waeren sinne ontfanghen van de heylighe Kercke.'t WOordt Godts is boven al te eeren,
Ghelukich is hy die 't verstaet,
Maer wee hem die het gaet onteeren
Dat hy hem in 't verstandt ontgaet.
Die in des' diepe zee wilt varen
Met eyghen sinnens aerdtschen windt,
Die sal verdrincken in de baren,
Daerom siet dat ghy u versint.
Siet naer den windt, die van den Hemel
Gheluckich in ons zeylen valt,
Die u leert kleyn zijn, grooten kemel,
Die met u windich hooft dus malt.
| |
[pagina 396]
| |
De kleyn die gaen ten haven landen
Sonder ghevaer met desen windt,
Den grooten reus laet Godt versanden,
Dat hy sijn doodt in dolingh vindt.
De kleyn die blijven in hun palen,
Als kinders hooren sy Godts Kerck,
Daer sy den waeren sin gaen halen,
Daer sy van maecken 't grootste werck.
S' aenveerden 't al sonder verkiesen
Van desen vasten waerheyts steen,
Die kiest gaet sijn gheloof verliesen,
Behoudt daer van den schijn alleen.
't Moet al eenvoudich van den meesten,
Als vanden minsten zijn ghelooft,
Daerom soo vel' neuswijse gheesten
Van Godts gheloof gans zijn berooft.
Die eenich punckt maer gaen verdoemen,
Daer hun vernuft niet inn' en valt,
En willen hen Catholis noemen,
Maer siet, den bot is heel vergalt.
Die licht dan worden Libertinen,
Tot 't ghen' recht, dat hen lust, ghesint,
Die hen tot baet van alles dienen,
En hanghen 't huycsken naer den windt.
En haest dan nemen metten ooren
Den Godde-loosen Marchiavel,
Als d' ooren heeucken om te hooren
Met hemel spotten, en met hel.
Wat wilt ghy u dus langh bedrieghen?
a Ga naar voetnoot+ Hoort al naer Paulus wijsen raedt,
Die u vermaent niet hoogh te vlieghen,
Die u leert wijs zijn naar u maet.
| |
[pagina 397]
| |
5. Hoe dat de Geuse kerck maect Hanneken-alle-man rechter voor sijn selven, om te vonnissen wat boecken Godts wordt zijn, en welcke niet, welck den rechten sin daer van is, en welck de rechte leere, jae oft hy in alles van haer wel beleydt wordt.
DE Geuse kerck comt voor haer schapen
Ten ordeel (uyt bedrieghelijckheydt)
Voor man, voor vrouw, voor heeren, knapen,
Oft sy in alles wel beleydt.
Jae sy doet ieder vonnis gheven
Wat boecken 't Woordt zijn van den Heer,
Ordeelen ieder onbedreven
Soo van den sin, als van de leer.
Soo blinde rechters gaet m' hier stellen,
Door hoeveerdy daer toe verleydt,
Ghewoon in 't ordeel oock te hellen
Tot als nae hun gheneghentheydt.
Maer seght, hoe kan die kerck dan wesen
Des vvaerheydt vastheydt en pilaer?
Als zijn de Kerck moet, uytghelesen
a Ga naar voetnoot+ Van Godt, soo Paulus leert ons claer.
De Roomsch' alleen men siet haer draghen
Als 'nen Pilaer. Dat sy verclaert
Moet alle man om haer behaghen,
Als seker van Godt gh' openbaert.
Die door sijn bystandt niet kan dolen
In all' dat 't recht gheloof gaet aen.
Waerom haer kinders is bevolen
Haer vonnis nedrich t' onderstaen.
Niemandt op eyghen sin oft reden
Daer steunt, ghelijck onsalich doet
De Geuse kerck doen all' haer leden,
Ieder 't gheloof sich kiesen moet.
| |
[pagina 398]
| |
't Woordt keuren, en den sin met eenen,
Waer in m' op 't Woordt niet staen en kan,
Al meynt by hen (wel te beweenen)
Dat hy op 't Woordt staet alle man.
Ghenadich Godt, wilt hen doch gheven
Door uwen Soon 't waerachtich licht:
Op dat sy eeuwich met ons leven
Door u schoon Wesens claer ghesicht.
 | |
6. De eendrachticheydt is 't merck-teecken van 't waerachtich gheloove.
a Ga naar voetnoot+ EEn is den Heer, een moet oock wesen
Sijn recht gheloof, sijn waere Kerck,
Die hy alleen heeft uyt-ghelesen,
En haeren eendracht is sijn werck.
Daer eyghen sin is uyt-ghebannen,
Die twist, en werringh altijdt baert,
Die heerscht by vrouwen, en by mannen
In 't hoopken van Calvin vergaert.
Daerom gheen twisten daer ghebreken,
En sonder middel van gheslis:
Die vanden wegh is eens gheweken
Tot vele weghen doolt ghewis.
Men stelt de Krijchs-lie tusschen beyden,
En weiren moordt, maer niet den will',
Die roers en sweerden moghen scheyden,
Maer slissen niet 't gheloofs gheschil.
Wilt ghy ont-luycken maer u ooghen,
Ghy sult haest mercken aen de vrught,
Tot wat gheloof ghy u moet pooghen,
Van 't welck ghy nemen moet de vlught.
Men kijft by u, by ons is vrede,
Men werr 't by u, by ons is rust,
Men strijdt by u van ste tot stede
Wy zijn 't al eens: 't is eenen lust.
| |
[pagina 399]
| |
Daer 's gheen gheschil in heele rijcken,
Gheen huys van twist by u is vrij.
Waer sachmen tweedracht oyt dus wijcken
Daer dolingh is en kettery?
Ga naar voetnoot+ Hoe kost van eene waerheydt dalen
Tot een bedroch soo menich landt?
Waer siet m'et van den wegh al dwalen
Tot eenen padt van alle kant?
Men siet daer een gheloof beminnen
Al offer maer een hert en waer,
Al offer waer een tongh, een' sinnen,
Soo spreck 'et al een-stemmich daer.
Dit heeft soo menich hondert iaeren
Door Godts beleydt aldus gheduert,
Die kan in ons alleen bewaeren
De selve leer gants ongheruert.
| |
7. De saechtheyt van de leeraers, ende de ruymte der leeren is het merck-teecken van een valsche leere.
DE wijst' en heylich oock van leven
Eendrachtich hebben 't daer gheleert,
In 's Heeren Woordt wel meer bedreven,
Als die 't al hebben dus verkeert.
Heeft Godt soo langh die laeten dwalen
Tot af-godts dienst van steen en broodt,
Die om sijn liefd' hen lieten malen,
Soo strengh hem dienden tot hun doodt?
U Herders die wel saechtjens slapen
Heel nachten by hun Herderin,
| |
[pagina 400]
| |
Ontfanghen die met eens te gapen
Godts Gheest, die hen gheeft alles in?
En die vervremt van 's wereldts lusten
Tot Godt hier waecken dagh en nacht,
Om Godt op herde sacken rusten,
Zijn die van 's Heerens Gheest veracht?
Wie zijn 't die naer de wijsheydt dorsten,
Die Godt te laven is te ghewendt,
a Ga naar voetnoot+ Als d'afghetrocken van de borsten,
En van 't wellusten melck ghespent?
b Ga naar voetnoot+ Oft wordt de wijsheydt nu ghevonden
In 't landt van saechtheydt en ghemack?
Oft is de waerheydt nu ghesonden
Daer alle strengheydt gants ontbrack?
c Ga naar voetnoot+ Nauw is den wegh tot 't Rijck des Heeren,
d Ga naar voetnoot+ De deur' is engh, het lijdt gheweldt.
Past daer eens op u ruyme leeren,
Haer breedde by die enghte stelt.
Den will' des vleesch en moet niet sneven,
't Verstandt by u heeft vollen swier,
Dus 't schuym tot u quam al ghedreven,
Den Hemel was by ons te dier.
e Ga naar voetnoot+ Men aerbeydt by u niet ten strijde
Om te gheraecken door de deur:
By ons is strijdt aen alle zijde,
Die niet en arbeydt blijfter veur.
Men vint by ons den herden Vasten,
Men vindt de moeielijcke Bicht.
't Is voor ghemackelijcke gasten
Een onverdragh'lijck swaer ghewicht.
Ghelooft maer dat 't al is vergheven,
Dat Christus voor u heeft voldaen.
Dit is ghenoech tot 't eeuwich leven,
Dat staet den aertschen mensch wel aen.
Van Luther hebben dit ghenomen
Calvin, en Menno, hier in vrindt,
| |
[pagina 401]
| |
Om 't al tot hen soo te doen comen,
Dat tot de saechtheydt is ghesint.
Schouwt dan de Meesters van des' leeren,
Die wijsen naer de helsche pijn,
Bekleedt met saechte schapen kleeren,
Die binnen wreede wolven zijn.
Lof zy u, Heer, die hen liet trecken
In dat versiert gheloof een zeel,
Om dat ghy ons daer door sout wecken,
En kennen doen dit Vyandts deel.
| |
8. De tweedracht van ons teghenpartije bereydt den wegh tot het gheloof.
DAer waerheydt is, is twist verdreven,
a Ga naar voetnoot+ Godts rust-plaets is in vollen vre,
Siet m' u in tweedracht altijdt leven
Hoe is u Godt, en waerheydt me?
b Ga naar voetnoot+ Ghescheyde rijcken moeten vallen,
En konnen twistich niet langh staen,
Als d' een gaet teghen d' ander mallen,
Soo moet het hoopken haest vergaen.
c Ga naar voetnoot+ Wat dede Babels toren staecken
Dan werringh door Godts handt ontstaen?
Den toren die ghy tracht te maecken
Sal Godt door twist ter aerden slaen.
Godt, die de Roo zee heeft ghescheyden,
d Ga naar voetnoot+ Waer hy sijn volck heeft door doen gaen,
Die scheyd' u, om soo te bereyden
Tot 't Rooms gheloof een open baen.
Hy heeft een zee in twee doen scheuren
Doen hy dat wonder teecken de,
Dit heeft m' in u oock sien ghebeuren
Doen Armijn teghen Gommaert stre.
| |
[pagina 402]
| |
Waer door vel' wel-berade lieden
Tot ons' een Kerck zijn wer' ghekeert,
En d'onse u nieuw hoopken vlieden,
Dat vanden twee-dracht is verheert.
Derhalven moghen wy wel hopen
Dat desen Calvinisten scheur,
Door Godts ghenade, sal doen open
Aen 't recht gheloof een ruymer deur.
Oock die by u zijn scherp van sinnen
Voorsien u Kerck door twist vergaen,
Die daerom oock tot d' ons' beghinnen,
Om onse eendracht, te verstaen.
Den Heer die will'et al verlichten,
Ontsluyten alle ooren doof,
En nemen wegh all' de ghewichten,
Die u vertraeghen van 't gheloof.
Den hooch-moedt u, die doet betrouwen
Op eyghen wijsheydt, maecken quyt,
Die van 't gheloof alleen doet houwen,
Daer gh' uyt u hooft toevallich zijt.
De liefde tot de wereldts eeren,
Tot valschen vrijdom, tot ghemack,
Den schroom van d'enghten onser leeren,
En uwer sonden swaerste pack.
a Ga naar voetnoot+ Godt will' u met sijn vrees doorsteken,
Kleyn en ootmoedich maecken u,
Den wegh, daer ghy zijt tot gheweken,
Sult ghy wel haest van wesen mu.
Waerom wilt ghy dus langh noch dolen?
Tot t' een gheloof nemt uwen keer,
Vertreckt uyt des' twist-rijcke scholen,
Tot d' eene Kerck, tot eenen Heer.
|
|