Zuivere rede en hare werkelijkheid

Een boek voor vrienden der wijsheid

[p. 1063]

Register.¹⁾

A.

aandacht 438 v.

aanleg (- en omstandigheid) 57, 175 v.v.

aanschouwing 5, 275 v.v.

aantal 107 v. Zie quantiteit en quantum.

aantrekking (- en afstooting) 57, 313 v.

aanzijn 99 v.v., 120.

aarde 4, 320, 358.

Abélard 19, 34, 179.

Absolute (het -) 49, 74 v.v., 113, 120, 240, 271 v.v., 422 v.v., 525 v.v. Vgl. volstrekt.

absolute negativiteit 45, 207 v., 391 v.v.

absolutus 4.

absoluut 117 v.v. Zie volstrekt.

accidens 189 v.v. Vgl. geval en toeval.

actus purus 252.

Adam 739 v.v., 753 v.v., 828 v.v., 843, 883.

AEgyptenaren 706 v.v.

aeonen 39, 707.

aequitas 17.

AEschylus 721.

aesthetica (aesthetisch) 603 v.v., 627 v.v., 641 v.v.

aesthetische idee (- en kunst) 645 v.v.

aether 151, 324, 326 v.v., 337 v.v., 369.

AEther (upper -) 337.

afgemetenheid (drieëenige - der ruimte) 280, 300 v.v.

afhankelijkheid 11. Vgl. onvrijheid.

afleiden 186. Vgl. verklaren.

afstooting (aantrekking en -) 57, 313 v.

aggregaatstoestanden 226.

Ahriman 717, 720, 754, 770.

Akâça 337 v.

Akademie (Koninklijke - van Wetenschappen) 293 v., 997 v.

akosmisme 191.

Albertus Magnus 48, 414, 1009.

ἀληϑείη (Ἐν βυϑῶ ἡ -) 1018 v. Vgl. veritas en waarheid.

Alexandrië 748 v.v., 803 v.v., 876 v., 886.

Alexandrijnsch evangelie 859 v.v., 876 v.v.

Alexandrijnsche formule (de gnostiek -) 824 v.v.

algemeen(heid) (het -e) 28, 34 v.v., 60.

algemeenheden (bijzondere-) 34 v.v.

Alkman 33.

alledaagsch(heid) 6, 630 v.v.

1) De 1000 spreuken van ‘De Geest der Wijsheid’ (het boek der spreuken) (blz. 888-980) zijn bij dit register niet betrokken.

[p. 1064]

allegorese (allegorizeerende exegese van de Joodsche schriften) 804 v.v.

alomtegenwoordig 4 v.

alzieligheidsleer 42, 361 v. Vgl. panpsychisme en psychisch monisme.

'Amos 732.

analyse 257 v. Vgl. uiteendenken.

anarchisme 190 v.v., 232 v.v., 447 v.v., 510 v.v., 518 v.v., 537, 985.

Anaxagoras 16, 337, 414, 982.

anders (wat -) (het andere) 23 v., 99 v.v.

anders (- zijn der Idee) 276, 279 v.

Andocides 736.

anima 398, 415.

Anschauung (intellectuale -) 28.

Anselm 1047.

antiphasis 132.

Antisthenes 9 v.v., 404, 804.

ἄπειρον 105.

apodeixis (apodicticiteit) 52.

Apollos 745 v., 810, 812.

Apperception (reine -) 28.

Apulejus 723 v.

arbeid (wet van het behoud van -) (arbeidsvermogen) (hoeveelheid-) 198 v.v. 329.

arbeiders(klasse) 517 v.v., 530 v.v.

arbeidskracht (de waarde der -) 540 v.v.

Archytas 68.

Aristeas 738.

ἀρεταλόγος 404.

ἀριϑμός 102, 103, 104, 105. Vgl. getal.

Aristides 718.

Aristippus 10.

Aristoklês 679.

Aristoteles 4, 11, 19, 32, 34, 46, 48, 51, 53, 55, 64, 68, 69, 79, 99, 102, 121, 126, 129, 132, 137, 146, 179, 181, 192, 202, 204, 241, 299, 380, 385, 389, 394 v., 398, 402, 407, 410, 412, 414, 415, 416, 457, 577, 621, 629, 639, 648, 650, 680, 681, 685, 689 v.v., 714, 983, 988, 990, 992, 1009, 1012, 1018.

ἁρμονία 505.

Arnobius 775.

art (l'art pour l'art) 7, 632.

artistiek 5 v.

Ἀϑηνᾶ 721.

Athenaeus 679, 723.

Atoem(oe) 707 v.v.

atoom 155 v.v., 304 v.

Aufklärung 19.

Augustinus 4, 19, 26, 30, 48, 182, 397, 400, 407, 746, 758, 768, 774, 782, 845, 879, 993, 1058.

Avenarius 424.

axiomen 55 v.v., 432.

B.

Bachmann (C.F.) 260 v.

Bacon (Francis) 40.

Bacon (Roger) 982.

Bakounin 551, 987.

Bakouninisten 532.

Bargy 612.

Barnabas 820, 821.

Barry 776, 783, 808 v., 827, 867.

Barth (Paul) 50, 380.

Batiffol (P.) 880.

Bavinck (H.) 781, 783 v.

Bazard 542.

beatitudo 14.

Beaussire 388.

bedoeling (bij misdaad) 498 v.v.

bedrog 488 v.v.

beeldhouwkunst 7, 652 v.v., 665 v.v.

begin 64, 95 v.v., 128 v.v., 276, 282.

beginsel 55, 64, 130, 276, 282.

begreifen (sich selbst -) 27.

begrijpen 4 v.v., 21 v.v., 54 v.v., 1047 v.v.

begrip 4 v.v., 20 v.v., 36 v.v., 42 v.v., 65 v.v., 78 v.v., 89 v.v., 205 v.v., 229 v.v., 265 v.v., 283 v.v., 383 v.v., 398 v.v., 476 v.v., 1050 v. Vgl. kategorie.

Begrip (het absolute -, het volstrekte -) 205 v.v., 240 v.v., 294 v.v., 411 v.v., 423 v.

begrippen (bijzondere -, begripsverbijzonderingen) 54, 90 v.v., 208.

[p. 1065]

begrip (het onbepaalde -) 207 v.v.

begrip (- in gestelde bepaaldheid) 209. Zie oordeel.

begrip (-, oordeel en sluitrede) 208 v.v.

begrippen (zoogen. historische -) 446 v.v.

begrip (van het begrip) 204 v.v.

begrippencirkel 35. Vgl. encyclopaedie.

begripsleer 93 v.v., 269 v.v.

behoeften 15.

belachelijkheid (aesthetische -) 638 v.v. Vgl. het komische.

belangstelling (belangelooze -) 607 v.v.

bemiddeling 60 v.v.

bemiddelingsbegrip 214 v.v.

beneden (hier -) 4.

Beneke 424.

bepaald(heid) (- zijn) 20 v., 53 v, 58 v.v., 96 v.v., 461 v.v., 489 v.v.

bepaling (eenzijdige - van onmiddellijkheid) 276 v.

beperktheid (van het menschelijke denken) 247 v.v.

Bernstein 546, 547.

Berthelot (M.P.E.) 803.

Berzelius 369 v.

Bergh (A.J. van den) 1045.

Bergh van Eysinga (H.W.Ph.E. van den) 835.

besef 21.

bestaan (het -) 119 v.

bestaande processen 52.

bestaansvoorwaarden 142.

bestaanswijze 113 v.v., 206 v., 343. Zie modaliteit.

bestendigen (zich - der natuur) 292 v.v. Zie zelfbestendiging.

bestendigheid (in verkeering) 52 v.v., 293 v.v. Zie zelfbestendiging en zelfverkeering.

Bestimmungen 59.

bestraffing 485 v.v. Vgl. straf.

beteekenis 9, 373 v.v. Vgl. teeken.

betrekkelijk(heid) 115 v.v., 1031 v.v. Zie relativiteit enz.

bevestiging 98, 132. Vgl. stelling.

bevrediging (het bevredigende) 3 v.v., 14 v.v., 505 v.v.

bevrijden (bevrijding) 5 v.v., 11 v.v. Zie vrijheid en zelfbepaling.

bewegen (beweging) (het bewegende) 43, 50 v.v., 67 v., 305 v.v., 328 v.v., 350.

bewegingskunst 7, 678 v.v.

bewegingsleer 328 v.v., 350.

bewerken (zich - der natuur) 293.

bewerkte natuur 293.

bewijzen (bewijsvoering, het bewezene) 61 v.v., 70 v.v.

bewustwording 22.

bewustzijn 22, 44 v.v., 63 v.v., 366 v., 437 v.v.

bewustzijn (natuurlijk -, zaak-), 441 v.

bewustzijn (verstandig -, zelf-) 441 v.

bewustzijn (het gewone -) 46.

bewustzijn (het wijze -, redelijk -) 46, 441 v.v.

bewustzijn (wereld-) 44.

bezit 486 v.v.

Biedermann 813.

bijzonderheid 65 v.v.

Bismarck 510.

Blavatsky 337, 340, 703 v.v.

bloed 365.

bloedsomloop 185 v.

Boeddhisme 691 v.v., 871.

Boehme (Jacob) 281.

Bolland en Hartmann 1028 v.v., 1052.

Bolland en Hegel 1028 v.v., 1052.

bollige (het -, bolvorm) 298, 332 v.v.

Boltzmann 225.

Bon (G. le) 521, 535, 771, 987, 988.

boosheid 485, 499 v.v.

Bossuet 832.

bovennatuurlijk(heid) 6, 16, 42 v.v.

Boulogne (Gerhard van) 381.

bouwkunst 7, 652 v.v., 662 v.v.

Brahma 703 v.v.

Brahmanisme 703 v.v.

breedte 300.

Brentano 424.

[p. 1066]

Bretschneider 789.

Bricout (Abbé -) 880.

Brissot 512.

Bruno (Giordano) 20, 197, 694

Bruyère (La) 31.

Büchner (L.) 379.

buiten (zich te - gaan) 8.

buitennatuurlijkheid 42 v.v. Vgl. bovennatuurlijkheid.

Bullinger 550.

Bütschli (O.) 388.

Buxtorf 781.

C.

Caird (E.) 705.

Calvijn 406, 712, 781 v.v.

Calvinisme 780 v.v.

Camus (E.P. le) 880.

Carnot 377.

Caro (E.) 530.

Cartesius 83. Vgl. Descartes.

Catechismus Romanus 768, 776.

causaliteit 198 v.v. Zie oorzaak en oorzakelijkheid.

causa sui 205 v.v. Vgl. oorzaak.

Celsus (apud Origenem) 29, 399, 701 v.v., 738 v.v., 745.

celweefsel 347 v.v., 352 v.v.

centraliteit van wetenschap 31 v.v., 982 v.v., 1042 v.v.

chaleur 377.

Chamberlain (H. St.) 861 v.

χάρις (Θεοῦ χάριτες) 13. Vgl. gratia en genade.

chemie (chemisme, chemisch) 53, 57, 151, 224 v.v., 342 v.v., 369 vv., 384 v.v.

chemische verschijnselen 53, 224 v.v., 390 v.v.

Chrèèstós 746 v.v., 800 v.v.

χρηστός (ὁ-) (χρηστότης) 746 v.v. Zie Chrèèstós en Chrestus.

Chrestianisme (Chrestiani, Chrestendom) 745 v.v., 886 v.

Chrestus (Chrestenen) (Chrestelijk) 39, 43, 418, 500 v.v., 774 v.v., 800 v.v., 821 v.v.

Chrestus maken 819 v.v.

Christendom (Christelijke leer) 420 v.v., 686 v.v., 692 v.v., 773 v.v., 824 v.v., 846 v.v., 850 v.v., 865 v.v., 875 v.v.

Christendom (het kerkelijk -) 855 v.v.

Christendom (Alexandrijnsch -) 234.

Christendom (Roomsch -) 724 v.v.

Christus 18, 338, 406, 637, 699 v.v., 741 v.v., 747 v.v., 765 v.v., 786 v.v., 800 v.v., 826 v.v., 844 v.v.

Christus' verrijzenis (- opstanding) 840 v.v.

Chrysippus 337, 405, 631, 735, 743.

Chwolson 199, 260, 292, 313, 314, 315, 324, 336, 339, 371, 376.

Cicero 10, 11, 34, 181, 241, 337, 395, 397, 415, 418, 457, 504, 553, 712, 722 v.v., 772, 819, 856, 1018.

cirkel 56.

cirkel, middelpunt en omtrek van wetenschap 31 v.v.

Clemens Alexandrinus 12, 27, 86, 99, 398 v., 414, 457, 694 v.v., 709, 716, 744, 763 v.v., 777, 782 v., 799, 814, 820.

Clemens Romanus (Clementijnsche Homiliën) (schrijver der -) 399, 405, 414, 416, 718, 735, 739, 741, 769, 782, 798, 801, 807, 814 v.v.

Clementijnen 741. Zie Clemens (Romanus).

cognitio 33.

cohaesie 323.

Cohen (H.) 72.

coïncidentia oppositorum 139.

Collegium Logicum 94, 106, 113, 117, 203, 207, 209, 217, 237, 1060.

communisme 507 v.

Comte (A.) 227, 291.

concordia in discordia, concordia discors 125, 130 v.v.

concerten 6.

concreet 102, 984.

contradictie (principe der -) 125v.v.

contradictio in adjecto 130 v.

contrair en contrariëteit 50, 140, 150

[p. 1067]

v.v. Vgl. polair (polariteit), contradictoir.

contrastwerking 431.

Corinthiërs 27, 30.

corpusculaire beweging 53.

Coulomb 151.

Couperus 676.

Cousin (Victor) 19, 260 v.v., 694.

creator et creatura 13.

credo 19. Zie geloof en gelooven.

credulity 19.

Creutzberg (K.F.) 488.

cui bono (philosophie) 37. Zie nut.

culte du beau 5 v.v.

Cusanus (Nicolaus) 4, 19, 20, 400. Zie Kues.

Cyprianus (van Carthago) 874 v.

D.

Daniël 405.

dansen 681 v.

Dasein 99, 169. Zie aanzijn.

Dasein Gottes 99.

Davy 343.

deductie (deductieve denkwijze) 380 v.v.

deeling 56.

Demetrius 679.

demokratie 523 v.v., 537.

Democritus 225.

denkbaarheid 8, 45, 63 v.v., 173 v.v., 568 v.v.

denken 8, 15 v.v., 51 v., 58 v.v., 247 v.v., 442 vv., 457.

denken (- en zijn) 15 v., 83 v.v., 97.

denken (tolvrij -) 486.

denken en werkelijkheid 61 v.v.

denkende (het -) (en het gedachte) 57, 64.

denkgang 39. Zie methode.

denkleer 88 v.v. Zie logica en redeleer.

denkwetten. Zie principium enz.

denkwijze 1052. Zie methode.

Derksen (H.) 779.

Dèr Mouw (J.A.) 1012.

Descartes 14. Vgl. Cartesius.

Deschamps (Dom Léger Marie -) 81 v.v., 222, 397, 693.

determinatie (- is negatie) 137 v.v.

determinisme 182 v.v., 230 v.v.

deugd 500 v.v.

Deus 4, 44, 252. Vgl. God.

Deus et humanitas 13.

Deuteronomium 738.

Diable 222.

dialectica 242.

dialektiek (dialektisch, het dialektische) 39, 93, 243 v.v., 259 v.v., 586 v.v., 1006 v.v.

dialektische denkgang (- methode) 39, 381 v.v., 550 v.v., 580 v.v.

Dicaearchus (van Messene) 397, 418.

dichter (- en wijze) 861, 885.

dichtkunst 7, 652 v.v., 682 v.v.

diefstal 489 v., 511 v.v.

diepte 300.

dier 351 v.v., 361 v.v.

dierlijkheid (het dierlijke) 1 v., 17 v.

differentiaalquotiënt 107.

differentie (het differente) 56, 121 v.v., 130 v.v., 577 v. Vgl. verschil en onderscheid.

differentie in identiteit 130 v.v., 577 v.

ding 65 v.v., 147 v.v., 321, 428.

ding (het wezenlijke -) 147 v.v.

ding en eigenschappen 65 v.v., 75 v.v., 152 v.v.

ding op zich zelf 66 v.v., 154 v.v., 172 v.v.

Diodorus Siculus 716, 740.

Diogenes Laërtius 9 v.v., 20, 216,220, 242, 385, 404, 610, 691, 747, 769.

Diogenes (van Sinope) 801.

Dio Chrysostomus 504.

Dionysius v. Halicarnassus 13, 723.

discordia concors 130 v.v.

disharmonie 57.

dit 65.

diversiteit 122 v.v. Zie verscheidenheid.

diversiteit (principe der -) 125. Zie contradictie (principe der -).

doel (doeleinden) 235 v.v.

[p. 1068]

doelmatigheid 607 v.v.

dogmatisme 44, 1056.

dood 54, 365 v.v., 404 v.v., 413 v.v., 634 v.v., 835 v.v.

dood (de levende -) 367.

doodslag 489.

doordachtheid 55.

doorschijnendheid 333.

Dove 150.

Drieëenheid 30, 399 v., 422, 692 v.v., 825 v.v., 844 v.v., 868 v.v. Vgl. triniteit.

drieëenheid (Thebaansche -) 712.

droom (-leven) 435 v.

Drucker (H.L.) 469.

dubito (dubitatio) 19. Zie twijfelen enz.

Dubois Reymond (E.) 149, 200.

Dühring (E.) 1002 v.

duisternis 326 v.v., 372 v.v.

duisternis (zuivere -) 373.

Duivel (duivelsch) 222, 395, 638, 690 v.v., 717 v.v., 720, 735 v.v., 758 v.v.

Dunan (Charles) 851.

Duncan (B.K.) 20, 287 v., 304, 313, 324, 329, 336, 339, 340, 342, 343, 345, 370, 376.

Duncan (Isadora) 680.

dupliciteit 242 v.v.

duurzaam 56.

dwaasheid 24.

dwang 489, 509.

dynamisme 231 v.v.

E.

Eckehart (Meester -) 398.

één(e) (-heid) (het-, de-) 16, 101 v.v., 385, 568 v.v., 994 v. Vgl. veel en veeleenig.

eenheid (- van denken en zijn) 15 v.

eenheid (- in tegenstelling, - van tegendeelen) 54, 63 v.v., 242 v.v., 994 v.v., 1027 v.v., 1059 v.v. Vgl. identiteit.

eenheid (- der Idee met zichzelve) 275 v.v.

eenwording 14. Zie vereeniging.

eenzelvigheid 122. Zie identiteit.

eenzijdigheid 8, 58.

één zijn 101 v.v. Vgl. zijn.

Eerdmans (B.D.) 780.

ἐγϰύϰλιος παιδεία 274.

eigenaardigheid (aesthetische -) 627 v.v.

eeuwigheid 20, 417 v.v.

eigendom 447 v.v., 486 v.v., 511 v.v.

eigendom (- is diefstal) 511 v.v.

eigendomsrecht 478 v.v., 513 v.v.

eigenschappen 149 v.v.

eindeloosheid 115 v.v.

eindigheid 4, 13, 20 v.v., 247. Vgl. eindeloosheid en oneindigheid.

eindigheid (- en oneindigheid) 13, 20 v.v., 247 v.v.

elektriciteit (het geëelektrizeerde, elektrisch) 151 v.v., 334 v.v., 369, 384 v.v.

elektronen 335 v.v.

elektronentheorie 336 v.

Empedocles 233.

empirie (empirisme, het empirische) 40 v.v., 70 v.v., 227 v., 267 v.v. Vgl. ondervinding, ervaring.

empirische metaphysica 39 v.v.

encycliek (de - ‘Pascendi dominici gregis’) 852 v.v., 866 v.v.

encyclopaedie (encyclopaedisch) 34 v.v., 269 v.v., 566 v.v., 1058 v.v.

Encyclopaedie (van Hegel) 52, 80, 241 v.v., 274 v.v., 1060 v.

energetica 114, 368 v.v., 379 v.v.

energie (hoeveelheid -) 198 v.v.

energie (wet der -) 199 v.v.

Engels 548, 554, 555.

Ennius 990.

Entaüsserung (- der Idee) 253 v.v.

entlassen (sich - der Idee als Natur) 275 v.v. Vgl. ontsluiten enz.

entschliessen (sich - der Idee) 253 v.v., 275 v.v.

entweder - oder 54.

Ephesiërs (N.T.) 717 v.v., 766 v.v., 834, 845.

Epictetus 9, 398, 718 v.v., 734, 747.

Epiphanius 775, 807, 824.

[p. 1069]

Erdmann (Benno) 425.

Erdmann (J.E.) 375, 988.

Erfahrung 33. Zie ervaring, ondervinding en empirie.

erfelijkheid 349 v., 407.

erfzonde 789, 829, 832 v.v.

Erinnerung 254 v.v.

Eriugena(Joh. Scotus -). Zie Scotus (Joh. - Eriugena).

Erkenntnis 14, 84.

Erlösung 14.

Ermolao Barbaro 395.

ervaring 40 v.v., 1055 v.v. Zie ondervinding en empirie.

eschatologie (Palestijnsche -) 885 v.

Eschenmayer 268.

esoterisch (het esoterische) 46.

essentia 120.

ethisch 10.

Etymologicum magnum 713.

Euclides 103.

Euripides 337, 736.

Eusebius 701 v., 714, 744, 772, 801.

Evangelie 751 v.v., 792 v.v., 802 v.v., 827 v.v., 838, 847 v., 877 v.v., 886.

evenwijdige lijnen 56, 300.

Ewige (das -) 3.

existentie 148 v.v.

experiment 290 v.v.

extrema 31.

extrèmes (extrémités) 31.

Ezechiël (Hezekiël) 714, 818.

Ἑzra 716, 719, 757.

F.

factor 109 v.v.

Faraday 334, 343.

fatalisme 191.

feit (het elektrische -) 340 v.v.

feiten (- en wet) 74 v.v.

Feldmann 1008.

Ferrier (J.F.) 392.

Feuerbach (L) 257, 535, 697, 733, 987.

Fichte (J.G.) 3, 33, 49, 71, 86, 97, 98, 99, 100, 101, 104, 117, 202, 217, 220, 241, 246, 268, 373, 392, 411, 412, 419, 535, 721, 731 v.v., 735, 771, 784, 790.

fides 19. Vgl. geloof.

figuren (- der sluitrede) 214 v.v.

finis ad quem 267.

Fischer (Karl Phil.) 50, 133 v.

Fischer (Kuno) 259 v.

Flechsig (P.E.) 430.

Fontaine (J.) 880.

forma per quam 267.

formule (- der wijsheid) 456.

Fourier 547.

Fraenkel (J.M.) 1045.

Franklin 151.

Frege 983.

Friedländer (M.) 803, 805.

Fries 424.

functies (natuur -) 343 v.v.

fundament 41 v.v. Vgl. grondslagen.

Fürsichsein 101. Vgl. zijn (voor zich -).

G.

Gabler 125, 424.

Galatiërs (N.T.) 805, 813, 843.

Gayraud 828, 831, 832.

gebeuren 54.

gebarenkunst 652 v.v., 678 v.v.

geboren (- worden) 57, 410 v.v.

gebruikswaarde 515 v.v., 527 v.v., 547 v.v.

gedachte (het - en het denkende) 57, 64.

gedachten 60.

gedeelten 155 v.v.

gedichten 6.

Gedike (Fr.) 703 v.v., 716.

geest (geestelijk, het geestelijke, de geestelijkheid) 16, 18, 27, 54, 193 v., 367 v.v., 391 v.v., 400 v.v., 412 v.v., 428 v.v., 571 v.v., 605 v.v., 646 v v., 765 v.v.

geest (geest voor den geest) 429, 442.

geest (rede, natuur en -) 34 v.v.

Geest (Heilige -) 765 v.v. Zie Heilige Geest.

geestesleer 34, 435 v.v., 569 v.v.

geestesleven 17, 477 v.v., 595 v.v.

Gegensatz (positiver -,negativer-) 133 v.v.

[p. 1070]

geheel 155 v.v.

geheugen 52, 60, 438 v.

gehoor 363 v.

gehoorzaamheid aan God 29.

gekende (het - en het kennende) 24.

gekleurdheid 333 v.v. Vgl. kleur.

geleerdheid 997 v v.

Gelehrte 36.

gelijkheid 134 v., 535 v.v.

gelijkmatige voortzetting 52.

Gellert 694.

geloof (gelooven) 18 v.v., 47 v v., 61 v.v., 780 v.v, 1047.

geluid 323 v., 369.

gemeenheid (het aesthetisch gemeene) 630 v.v.

gemeenschap(szin) 502 v.v.

Gemeente (- en Heilige Geest) 841 v.v.

gemoed 443.

genade (goddelijke -) 4, 12 v., 24, 29, 691.

generatio aequivoca 140 v.

Genesis 711, 737 v.v.

geraamte 365 v.

Gereformeerden 808 v.v.

geschiedenis der wijsbegeerte 1004 v.v.

geslachtsgemeenschap 402 v.

geslachtsleven 364, 401 v.v.

gesteente(n) 351 v v.

gestel 443.

gesteld zijn (stelbaar zijn, - en opgeheven zijn) 568 v.v.

getal 103 v.v., 113 v.v.

getalgrens 104 v.v.

getallenleer 104 v.v.

getalverhouding 105 v.v., 111 v.v.

geval 76, 162 v.v, 189 v.v. Vgl. feit en wet.

geven (- en nemen) 8,57,59,486 v.v.

gevoel (gevoeligheid) 4, 43 v.v, 362 v.v. Vgl. gewaarworden.

gevolg 139 v.v.

gewaarworden (gewaarwording) 44 v.v., 53, 363 v., 609 v.v. Vgl. gevoel.

gewas(sen) 351 v.v.

geweten 499 v.v.

gewicht 315, 922.

gezicht 363 v.

Gij (het -) 73 v.v.

Glaube 5.

γνῶσις 62. Zie gnosis.

gnosis (gnostiek, gnosticus) 30, 62, 752 v v., 764 v.v., 824 v.v.

γνωστιϰῶς 30. Zie gnosis.

God (Godheid) (het Godsbegrip) 4 v.v., 20, 25, 27, 29 v.v., 120, 240, 252 v.v., 345, 339 v.v., 404, 407, 415 v.v., 412 v.v., 431 v.v., 583, 635, 651, 688 v.v., 717 v.v., 735 v.v., 764 v.v., 805 v.v., 826 v.v. Vgl. Deus.

God (- en mensch) 741 v.v.

God (- en Rede) (- en Logos) 29 v.v., 764 v.v., 823. Vgl. Logos.

goddelijk (goddelijkheid) 3, 24.

goden (Romeinsche -) 722 v.v.

godmensch, godmenschelijk(heid) 13, 637 v., 742 v.v., 754 v.v., 767 v.v., 814 v.v., 834 v.v., 843 v.v.

godsdienst (godsdienstigheid) 4 v.v., 12, 505, 535, 583 v.v, 686 v.v., 689 v.v., 793 v.v., 870 v.v. Vgl. religie.

godsdienst (de crisis in den -) 849 v.v.

godsdiensten (groepeering der -, de drie typen der -) 700 v.v.

godsdienstig (de -e mensch) 4.

goed(heid) 485, 499 v.v., 505 v.v, 802 v.v.

Goeschel 1014.

Goenaas (de drie -) 798 v.v.

Goethe 150 v., 373, 479, 533, 708, 987, 1023.

Gott 240.

graad 114 v.v.

gradueerbaarheid 115 v.v.

gratia 13. Vgl. genade en χάρις.

gravitatie 323.

Gregorius de Groote 879.

Gregorius van Nazianzus 765.

Gregorius van Nyssa 399.

grens 56, 100 v.v.

grens (- onzer kennis, - onzer ondervinding) 247 v.v., 318.

[p. 1071]

grond 36, 139 v.v. Vgl. reden.

grond (de negatieve - der dingen) 197.

grondgetal 105 v.v., 115.

Grondijs (L.H.) 1045.

grondslag (de evangelische - van het Roomsche pausdom) 41.

grondslagen 40 v.v.

grondstellingen (- van het verstandige denken) 123 v.v.

grondtoon 112.

grondwet (- van het denken) 145 v.v.

Gründe 36.

H.

Haga (H.) 224.

Haller 167.

Hamilton (W.) 420, 991.

Hammurabi (wetboek van koning-) 515, 714 v.

Handelingen (Bijbel) 405, 716, 745 v.v., 818, 874.

Hardman (J.W.) 58.

Hardy 579, 590.

harmonie 57.

Harnack (Adolf) 778, 879.

Harris 705.

Hartmann (Eduard von -) 194, 264, 296, 349, 364, 365, 380, 381, 382, 388, 686, 784, 1028 v.v., 1052.

Hauriou 856.

Hausrath (Adolf) 1003.

Havet (Ernest) 791.

Haym (Rud.) 266, 1015.

Hébert 1.

Hebreeërs (N.T.) 43, 707, 738, 746, 768, 786 v., 790, 819.

heden (verleden, - en toekomst) 45, 302 v.v.

heeft (hebben) 149 v.v. Vgl. is (zijn).

heelal 57, 321 v.v., 333 v.

Heer (God als -) 748 v.v., 805 v.v.

Hegel 1, 5, 12, 19, 20, 27, 28, 32, 33, 36, 46, 48, 49 v.v., 71 v.v., 79 v.v., 94, 98, 99, 100, 102, 105, 110, 119 v., 133, 134, 150, 182, 185 v., 197, 201, 207, 209, 214, 216, 220, 222 v., 238, 240, 241 v.v., 275 v.v., 291, 292, 296, 332, 333, 334, 336, 342 v.v., 348, 349, 351, 357, 360, 368, 371, 373, 375, 380 v.v., 396 v.v., 403, 408 v.v., 416, 419, 424, 429, 445 v.v., 452 v.v., 468, 477 v.v., 489 v.v., 496 v.v., 509, 511 v.v., 522 v.v., 548 v.v., 580, 610. 626, 634, 645, 652 v., 674 v., 683 v., 689 v.v., 730 v.v., 760 v.v., 771 v.v., 784 v.v., 791 v.v., 855 v., 984 v.v., 1002 v.v., 1013 v.v., 1028 v.v., 1040 v.v., 1052 v.v.

Hegelarij 207, 1002 v.v., 1017 v,v.

Hegelianen 50.

Hegelianisme (Antecedenten van het - in Frankrijk) door Émile Beaussire 82 v.v. Vgl. Deschamps.

Heiland 764 v.v., 816 v.v., 847 v.

Heilige Geest 29, 692 v.v., 719 v.v., 765 v.v., 777 v.v., 784 v.v., 824 v.v., 868 v.v.

heiligen (heiliging, heiligheid) 4 v., 870 v.

Heine (Heinrich) 540, 557 v.

Heliodorus 655.

Hellenisme 234, 721 v.v.

Helmholtz 198 v., 984.

hemel 4.

Henry (Victor) 996.

Heraclitus 12, 14, 20, 27, 373, 385, 392, 393, 400, 586, 707, 777, 1054, 1056.

Heraklês 787, 814.

Herbart 424, 458.

herinnering 52, 60, 436 v.v.

Hermas 874.

Hermes 405, 742.

Herodotus 709, 719.

heros 813 v.v.

Herschel (John) 37 v.

Herz 291, 295, 335 v.

hetzelfde in hetzelfde opzicht 53, 59, 1057 v.

hetzelfde in verschillend opzicht 53, 1057 v.

Heymans 44, 51 v.v., 224, 227, 392, 424, 426, 431, 1009 v.

[p. 1072]

hier 65.

Hiëronymus 529, 774, 782.

Hinrichs (H.F.W.) 264.

Hippolytus Romanus 30, 136, 373, 395, 400, 707 v.v., 714, 777, 830.

historizeeren (- der kategoriën) 446 v.v., 653 v.v.

Hobbes (Th.) 737.

hoe (wat, hoeveel en -) 120.

hoedanigheid 110.

hoeveel (wat, - en hoe) 120.

hoeveelheid (- energie enz.) 198 v.v.

Hoeven (H. van der) 494 v.

Höfler 426.

Hofmeister 150.

Holzhey (Carl) 778 v.

Homerus 697, 721.

Homiliën (Clementijnsche -). Zie Clemens (Romanus).

hoofd van den staat 524 v.v.

hoogere (het -) 632 v.v., 689 v.v., 860 v.v.

hoogescholen (onze -) 287 v.v.

hoogleeraren (- der natuurwetenschap) 291 v.v.

hoogleeraren (- der wijsbegeerte) 20, 1016.

hoogte 300.

hooren 363 v.

Horapollon 712.

Horatius 83, 197, 736.

Houtin (A.) 612, 880.

Hügel (Frederik von) 854.

huiselijk leven 508 v.

huisgezin (-, maatschappij en staat) 3, 450 v.v., 485 v.v., 501 v.v., 507 v.v., 595 v.v.

Hume 66, 73, 194, 201, 241.

Hummelauer 852.

humor (aesthetische -, het humoristische) 640 v.v., 885.

Hutchison Stirling (J.) 551.

Huxley 982.

I.

Iamblichus 710.

Ibsen 987.

ideaal 401, 500 v., 528, 625 v.v., 642 v.v., 649 v.v., 1041 v.

idealisme (absoluut -) 35, 42 v.v., 67 v.v., 272 v.v., 1041 v.v.

idealisme (subjectief -) 72 v.

idealisatie (- van realitiet) 601 v.v.

idealiteit 44 v.v., 68 v.v., 250 v.v., 367, 442, 569 v.v. Vgl. geestelijkheid.

idealiteit (overgang van realiteit tot -, van - tot realiteit) 250 v.v.

Idee 35, 42 v.v., 77 v.v., 89 v.v., 174 v., 209 v.v., 240 v.v., 271 v.v., 275 v.v., 283 v.v., 367, 382 v.v., 393 v.v., 480 v.v., 584 v.v., 727 v.v., 837 v.v.

Idee (aanschouwende -) 275 v.

Idee (logische -) 250 v.v., 285 v.

Idee (Natuur en -) 264 v.v. Vgl. natuur en geest.

identiteit 32, 56, 83 v.v., 120 v.v., 139 v.v., 577 v.v., 984, 994 v.v.

identiteit (het principe der -) 121 v.v., 577 v.

identiteit (- van tegendeelen, - in differentie) 125 v.v., 130 v.v., 242 v.v., 984, 994 v.v. Vgl. eenheid van tegendeelen.

identiteitsleer 49, 984 v., 994 v.v.

Ièèsoûs 745 v.v., 768 v.v., 811 v.v.

Ἰησοῦς ὁ Χρηστὸς 746 v.v. Zie Ieesoûs en Chrèèstós.

iets (- zijn) 99 v.v.

Ik (het -) 73 v.v., 411 vv., 418. vv., 435 v.v., 466.

ik (- zeggen) 435 v v.

inborst 444.

individu 20, 363 v.v.

individualisme 550.

inductie (inductieve denkwijze) 380 v.v.

ineendenken 16, 460 v.v., 1008 v.v.

inertie 313. Vgl. traagheid.

infinitus 4

ingewanden 363.

inhoud (- van het schoone) 615 v.v.

inkomen (het rechtmatige -) 504 v.v.

Innocentius III (- en het vierde Lateraansche concilie) 13.

[p. 1073]

in omnibus rebus 4. Vgl. alomtegenwoordig.

intellectueel (de -) 12.

intellectus 1, 19, 63.

intellego 19, 63. Vgl. begrijpen.

inwikkeling (- des begrips) 55.

Irenaeus (van Lyon) 14, 406, 707, 734, 744, 759, 824, 830, 832, 845.

is (zijn) 149 v.v. Vgl. heeft (hebben).

Islâm 721 v.v.

Isocrates 1012.

J.

Jacobi 73.

Jacobus (N.T.) 736, 747.

Jahó, Jahwè 732 v.v.

Janet (Paul) 82, 1009.

Jelgersma (G.) 1045.

Jeremia 4.

Jerusalem (W.) 103, 732.

Jezus Sirach 404, 732.

jeugd (de - en de wijsbegeerte) 23v.

Jezaja 720, 732, 744, 801.

Jezua. Zie Jozua.

Jezus 758 v.v. Zie Christus en Jozua.

Job 4, 398, 404, 720, 739.

Joden (Jodendom) 18, 234, 691 v.v., 709 v.v., 719 v.v., 746 v.v., 759 v.v., 772 v., 801 v.v., 848, 856 v., 871, 876, 885 v. Vgl. Mozaïsme.

Johannes 14, 690 v.v., 717 v.v., 747, 754, 755, 758 v.v., 767 v.v., 772 v.v., 787, 840, 842.

Johannes XXII (Paus -) 406.

Jones (H.) 270.

jong (het -) 364, 403 v.

Josephus 37, 758.

Jozua 745 v.v., 752 v.v., 758 v.v., 811 v.v.

Jozuanisme 812 v.v., 886.

Justinus (Martyr) 405, 406, 716, 746, 759, 774, 781, 801. 820, 822.

K.

Kachnik (Jos.) 1.

Kalthoff (A.) 612.

Kant 4, 19, 28, 33, 36, 48, 55, 70, 71 v.v., 81, 84, 100, 103, 128, 144 v., 156, 167, 178, 182, 219, 241, 243, 248, 297, 303, 373, 392, 397, 411, 424, 429, 430, 456, 458, 461, 466, 500, 561, 610, 634, 647, 649, 690, 780, 795, 882, 983, 993, 997 v.v., 1013.

Kapila 14, 798 v.v.

kapitaal 451 v.v.

kapitalisme 447 v.v., 513 v.v.

karakter 444, 465 v.v.

kategorieën 383 v.v., 446 v.v., 476 v.v., 1006 v.v.

kategorieën (z.g. historische -) 446 v.v., 653 v.v.

kategorieënleer (dialektische -) 93 v.v.

kategorizeeren 370 v.v.

katholicisme (Roomsch -) 5, 234, 725 v.v., 877 v.v., 887.

Kautsky (Karel) 530 v., 533, 544, 545, 549, 555, 556.

Keary (C.F.) 865.

kendrô 403.

kengrond 143.

kennende (het - en gekende) 24.

kennis 14, 19, 32, 39, 59 v.v. Vgl. weten, kundigheden en wetenschap.

kennis (theorie der -) 244 v.v.

‘Ken uzelf’ 26, 1021 v.v. Vgl. zelfkennis.

Kepler 184, 622.

Kerstmis (Kerstfeest) 849 v.v.

Kerk (de -) 4 v.v., 855 v.v.

Keyserlingk (Von) 1014.

kind 403 v.

klaar zijn 25 v.v., 587.

klankstof 150.

klassen (maatschappelijke -) 506 v.v.

klassieke (het aesthetisch -) 629 v.v.

kleedkunst 652.

kleur 329 v.v., 617 v.v.

Koeber (Raph.) 1010.

Kolossenzen 767 v.v., 777, 840, 843.

[p. 1074]

komische (het aesthetisch-) 638v.v., 682.

kookkunst 652, 658 v.v.

Korinthiërs (N.T.) 27, 637, 716 v.v., 736, 741 v.v., 753 v.v., 765 v.v., 785, 789, 837, 841, 844, 981.

kracht (- en uiting) 70, 158 v.v., 312 v.

kracht (hoeveelheid -) 199 v.v.

Krause (A.) 72.

Kries 150.

Krane 762.

kring 56. Vgl. cirkel.

kringloop (centrale -) 34 v.v., 274 v.v. Vgl. encyclopaedie.

kriticisme (Kantisch -) 40, 71 v.v., 207.

kritiek der kennis 248 v.v.

kritisch (het -e probleem) 248 v.v.

kromme 298.

kruis 818 v.v., 827 v., 836, 876 v.

krystalloïden 347.

krystalwater 347.

krystal (het krystallische) 332 v.v., 346 v.v., 352 v.v., 386 v.v.

Kues (Nikolaas van) 34, 120, 258, 415. Zie ook Cusanus.

kundigheden 26, 31 v.v. Zie kennis en wetenschap.

kunst 3 v.v., 12, 505, 536, 564 v.v., 645 v.v.

kunst (absolute -) 651.

kunsten (hoeveel -) 650 v.v.

kunsten (systeem van -) 661 v.v.

kunst in 't algemeen 650 v.v., 657v.v.

kunstphasen (- trappen) 652 v.v.

kunstvormen 650 v.v.

kunstverenkeling 650 v.v.

kunstwerk 646 v.v.

kunstzin 614 v.v., 863.

kunstzin (absolute -) 656 v.

Kuyper (Abr.) 780, 783.

Kuyper (H.H.) 780.

Kuyper (K.) 548, 549, 554, 555, 556.

Kyrillos 746.

Kynisme 787.

L.

Laberthonnière 835, 838, 851, 885.

laboratorium (- en philosophie) 42.

Lactantius 17, 405, 408, 713, 735, 737, 775.

Lagrange (M.J.) 736, 776 v., 783, 852.

laisser faire 561.

Lange (A.) 223.

Langen (Jos.) 83, 723.

Lassalle 446 v.

Lasson (A.) 153, 195, 694.

Lasswitz (K.) 173.

laten gaan (de Idee laat de natuur gaan) 281. Zie entlassen en entschliessen.

Lavoisier 370.

Lebedew (Peter) 371.

Lecky (W.E.H.) 19.

Leclère (Albert) 857, 862.

leelijkheid 623 v.v.

Leeuw (W.C. de) 336.

Leibnitz 20, 31, 104, 193, 708, 776, 1018.

Leidsche hoogeschool 25 v.

lengte 300.

Lepin (M.) 880.

Lessing 1037 v.v.

leven (het levende, de levende natuur) 2 v.v., 43, 54, 57, 276 v.v., 347 v.v., 353 v.v., 363 v.v., 390 v.v., 404 v.v.

leven (het dierlijke -) 356 v.v.

leven (planten -) 357 v.v.

leven (het eeuwige -) 367.

levenlooze (het -) 53, 390 v.v.

levensbegrip 394 v.v.

levensleer 151, 351 v.v.

levensreiniging 11.

levensverfraaiing 7, 11.

Leviticus 710, 720, 754.

Lewes (G.H.) 228, 392, 1003, 1056.

liberalisme (liberaal) 232, 538 v.v., 557.

lichaam 56, 298 v.v. Vgl. lijf.

lichaam (bezield -) 57.

[p. 1075]

lichaam (levend -) 350 v.v.

licht (- zijn) 50, 316 v.v. (Licht = niet zwaar.)

licht (in den zin van schijnsel) 325 v.v., 371 v.v., 385.

licht (zuiver -) 373.

lichtleer van Huygens 150.

lichtleer van Newton 150 v.

Lichtenberg 687, 865.

Liebig 343.

Liebknecht 532.

liefde 206 v., 401 v.v., 503 v.v.

liefde (- Gods tot zichzelven) 206 v.

liefde (vaderlijke - van God) 807 v.v., 815 v.v.

liefde (- tot God) 206 v.

liefde (zedelijke of redelijke -) 503 v.v.

lijden en sterven van Jezus Christus 798 v.v.

lijdzaamheid (het lijdzame) 201 v.v.

lijf en geest (lijf en ziel) 13, 396 v.v., 409 v.v.

lijn 56, 297 v.v.

limite 56. Vgl. grens.

Lipps (Th.) 424.

Lipsius (Justus) 787.

Livius 722 v.

Locher (J.C.D.) 83.

Locke 992.

logica 34, 84 v.v., 241 v.v., 424, 991, 1010, 1049 v.v. Vgl. redeleer.

Logica (Hegels -) 244 v.v., 283 v.v.

Logica (slot van Hegels -) 283 v.v.

Logica (Hegels kleine -) 51.

logica (formeele -, oude -, verstands-) 243 v., 576 v.v.

logica (empirische -) 242 v.

logica (zielkundige -) 992 v.v.

logica (- en logische Idee) 259 v.

Logos 244, 398, 714, 743, 759, 764 v.v., 777 v.v., 823, 871 v.v.

Logos (Hegels -) 244 v.v.

logos (de spermatische -) 871.

logosleer 243. Zie redeleer en logica.

Loisy 822, 825, 842, 862, 865, 872, 880.

loon 545 v.v.

Lorentz 586, 1051, 1054.

Lorm (H.) 5.

Lotze 216.

Lucanus 182, 757, 760 v.v.

Lucas 405, 717 v.v., 746, 753, 772.

luchtigheid 321, 385.

Lucianus 395, 679, 701, 724, 743, 781, 813, 817 v.

Lucilius 504.

Lucretius 397, 743.

Luther 406, 780, 782, 875.

M.

maan (manen en staartsterren) 319.

Maass 113.

maat 113 v.v.

maatschappelijk leven 508 v.

maatschappelijk vraagstuk 504 v.v., 527 v.v., 540 v.v., 557 v.v.

maatschappij (huisgezin, - en staat) 3, 450 v.v., 485 v.v., 502 v.v., 507 v.v., 528 v.v., 557 v.v., 595 v.v.

Maccabaeen 720, 757.

Mach (E.) 200, 424.

macht 56, 104 v.v.

magnetisch (magnetisme) 57, 151, 226, 333 v.v., 369, 384 v.v.

Maistre (Joseph de) 1001.

makranthropos 30, 398

makrokosmisch (makrokosmos) 27, 30 v.

Malebranche 466, 1037.

Marcellinus (Ammianus) 716, 724.

Marcus 27, 718 v.v., 760 v.v., 777.

Marx 448 v.v., 506 v.v., 517 v.v., 534, 540, 543, 547, 549, 551, 553, 554, 555, 556 v.

massa (hoeveelheid v. stof of -) 198 v.v., 315.

massabeweging 369.

mateloos(heid) 115 v.v.

materia ex qua 267.

materie 256 v.v., 266 v.v., 315, 339 v.v. Zie stof.

materialisme 384 v.v.

materialisme (historisch -) 449 v.v., 541 v.v., 549 v.v.

[p. 1076]

Matthaeus 25, 41, 138, 405, 406, 457, 529, 716 v.v., 744 v.v., 757 v., 767, 770 v.v., 783, 788 v., 885 v.

Maximus van Turijn 754.

Maxwell 369.

Mazdaïsme 716, 720, 770, 837.

McCosh (James) 999 v., 1002.

McTaggart 28.

mechanica (mechanisme, mechanisch) 53, 111, 350, 368 v.v., 379v.v.

mechanische verschijnselen 53.

mechanistische wereldbeschouwing (- natuurverklaring) 223 v.v.

Medicus (F.) 149, 245, 246.

meeningen 219.

meetbaarheid 113 v.v.

meetgrens 114 v.v. Zie graad.

meetkunde (meetkundige) 298 v.v.

Megasthenes 337.

Mehrwert 548. Zie overwaarde.

Melanchthon 737.

Melle (Van) 1009 v.

Melloni 377.

Menander 826.

menigte 12.

mens (- humana) 418.

mensch (de -) 415.

mensch (de voorbeeldige -) 769 v.v.

menschelijk (heid) (ware -) 20 v.v.

menschelijk (- en goddelijk) 13 v.v.

menschlievendheid 499 v.v., 886.

menschwording 13, 26.

menschwording Gods 692 v.v., 784 v.v.

Mercier (L.S.) 31.

Mercurius 405.

Messias 749 v.v., 820 v.v., 886.

metalen (en metalloïden) 112 v.

metaphysica 39 v.v., 70 v.v., 241 v.v., 983 v.v., 1033 v.v., 1047 v.v.

metaphysica (- op grond, boven, de ervaring) 40 v.v., 45 v.v.

metaphysicus 31.

methode 76 v.v., 94, 240 v.v., 257 v.v., 283 v.v., 1006 v.v., 1052 v.

methode (de absolute -) 257 v.v., 283 v.v.

Methodius 737.

Michelet (C.L.) 150.

middel 235 v.v.

middelbegrip 214 v.v.

middelpunt en omtrek van wetenschap 31 v.v., 56, 1042 v.v.

midden (tweeledigheid van het gebroken -) 179 v.

Mignot (Mgr.) 783.

mikrokosmisch (mikrokosmos) 27, 30 v.

Mill (John Stuart) 69, 134 v., 216.

Minucius Felix 761.

miraculum 182. Zie wonder.

misdaad 491 v.v.

mishandeling 489.

Mithra 754, 849 v.

modaliteit 110 v.v.,343. Zie bestaanswijze.

Modderman (W.) 469.

mode 111.

modernisme (Kantiaansch blijvend -) 244.

modernisme (- in het Katholicisme) 852 v.v., 866 v.v.

modus 111, 115.

moed (- der waarheid) 1004 v.v., 1010 v.v.

moedertaal 8. Zie taal.

mogelijkheid 44, 175 v.v., 194 v.v. Vgl. potentialiteit.

molekel 53, 155 v.v.

molekel (-bewegingen) (-groepeeringen) 53.

Moleschott 104, 113, 149.

moment 54, 90 v.v., 276 v.v.

Mommsen 20.

monade 20.

monarchie 523 v.v., 537 v.v.

mondo (ed individuo) 20.

monisme (psychisch -, monistisch psychisme) 42 v.v., 361 v.

mooi 4 v.v., 601 v. Vgl. schoon.

moord 489 v.v.

morî (- et nâscî) 410 v.v.

moyen âge 40.

Mozaïsme (Mozes) 750 v.v., 780, 801 v.v., 812 v.v., 886. Vgl. Jodendom.

[p. 1077]

Müller (Max) 702 v.v.

multitudo 102.

μυστήρια 777.

muziek 673 v.v. Zie toonkunst.

mystical 28. Zie mystiek.

mystiek (mysticisme, mystisch) 27 v.v., 46, 777.

N.

nadenken 9.

nadering (- en verwijdering) 308.

nagaan (- der woorden) 9.

namaak (het nagemaakte in kunst) 646 v.v.

natura creata 293.

natura creatrix 293.

nature (bij Hume) 66.

naturalisme (van de kunst) 631 v.v.

natuur 16, 22, 41 v.v., 66, 112 v,, 167, 181 v.v., 240 v.v., 259 v.v., 276 v.v., 287 v.v., 333 v.v., 610 v.v., 646 v.v.

natuur (wat is de -?) 291 v.v., 1021 v.v.

natuur (menschelijke -) 11.

natuur (- en geest, - en idee) 241 v.v., 250 v.v., 264 v v.

natuur (rede, - en geest) 34 v.v., 41 v.v.

natuur (het bestendige der -) 292 v.v.

natuur (de zich verkeerende -) 292 v.v.

natuur (de chemische -) 342 v.v.

natuur (de levende -) 347 v.v.

natuurbegrip 287 v.v., 292 v.v.

natuurgeleerden 288 v.v.

natuurkennis (zuivere -, redelijke -) 287 v.v., 368 v.v., 384 v.v.

natuurkunde 294 v.v., 350.

natuurleer 34 v.v., 241 v.v., 259 v.v., 287 v.v. Vgl. natuurphilosophie.

natuurlijk (het natuurlijke, natuurlijkheid) 6, 16 v.v. Zie natuur.

natuurlijke historie 351.

natuuronderzoeker 164 v.v.

natuuropvatting 61 v.v., 67 v.v., 224 v.v.

natuurphilosophie 383 v.v. Vgl. natuurleer.

natuurrecht 478 v.v.

natuurschoon 611 v.v., 646 v.v.

natuurverschijnselen 44, 53, 224 v.v., 290 v.v.

natuurwet 28 v. 164 v.v. Zie wet.

natuurwetenschap 50, 287 v.v., 350 v., 1035 v.v. Vgl. wetenschap.

navolging (- in kunst) 646 v.v.

negatie (- is determinatie) 137 v.v.

negatief 134 v.v.

negativiteit (absolute -) 45, 92 v., 207 v., 391 v.v.

Neïth 711 v.v. Vgl. Nît.

nemen (geven en -) 57, 486 v.v.

Newton 150.

nicht - sondern 54.

nietigheid 20, 905.

niets 98 v.v.

niet zijn 98 v.v.

Nietzsche 762, 1016.

nihilisme 191.

Nirwânam 705 v.v.

Nît 712. Vgl. Neïth.

Nizolius 381.

noembaarheid 102 v.v., 113 v.v.

Noen(et) 711.

νοήσεως νόησις 204.

noodzakelijkheid 11, 176 v.v., 187 v.v., 196 v.v., 462 v.v., 487 v.

noodzakelijkheid (vrije -) 196 v.v., 203 v.v.

Novalis 296.

nu 65. Vgl. tijdstip.

Numeri (O.T.) 719, 723, 744.

nut (- der wijsbegeerte 1 v.v., 5 vv., 11, 13 v., 19 v.v., 35 v.v.

O.

object(ief) (objectiviteit) 49, 63 v.v., 72 v.v.

objectiviteit (- des begrips) 217 v.v., 229 v.v., 574 v.v.

observatorium (- en philosophie) 42.

observer 40.

[p. 1078]

Oepanisjads 703 v.v.

offer 510 v.v., 558 v.v.

omne vivum ex ovo (- ex vivo) 141.

omstandigheid (aanleg en -) 57.

omtrek 56.

ὸν αὐτὸ ϰαϑ᾽αὐτό (τὸ -) 70.

onbegrepene (het -) 48.

onbekend 4.

onbepaald(heid) (- zijn) (het onbepaalde) 96 v.v., 461 v.v.

onbestaanbaar 119 v.

onbevooroordeeld denken 55 v.

onbevredigend (het onbevredigende) 5.

onderscheid 14, 125, 132 v.v. Zie differentie en diversiteit.

onderscheid (kennis des onderscheids) 59 v.v.

onderscheiding (- en vereeniging) 55. Vgl. grondwet van denken.

ondervinding 28, 32 v.v. 40 v.v., 243 v.v., 380 v.v., 428 v.v., 1045 v.v., 1055 v.v. Vgl. empirie.

ondervinding (grondslag van -) 42 v.v.

ondervinding (de ware -) 42, 1056.

ondervindingsmannen 42.

oneindig(heid) (het oneindige) 20 v.v., 27, 247 v.v., 407 v.v., 413 v.v., 421 v.v.

oneindigheid (dóórloopende of sléchte -) 15, 527 v.v. Zie eindeloosheid.

oneindigheid (verkeerde -) 20.

ongelijkheid 134 v.

onmeetbaarheid 115 v.v.

onmiddellijk(e) (het -) 97 v.v.

onmiddellijk (- weten) 60 v.v.

onmogelijkheid 176 v.v., 194 v.v.

ὸνομα 9.

ὂν πρὸς ἐμέ (τὸ -) 70.

onredelijkheid 2, 29 v.

onrecht 472. v.v., 488 v.v., 512 v.v.

onsterfelijkheid 404 v.v., 416 v.v.

ontkenning 98, 132. Vgl. negatie.

ontoerekenbaar(heid) 498 v.v.

ontologie 88 v.v.

ontsluiten (zich - der Idee) 276 v.v. Vgl. entschliessen.

ontstaan (- en vergaan) 99.

ontwikkeling (- des begrips) 55, 292 v.v.

ontwikkeling (- van het natuurbegrip) 292 v.v.

ontwikkeling (hoogere -) 485 v.v.

onvrijheid 11.

oordeel 208 v.v.

oordeel (stellend -) 125, 210 v.v.

oordeel (ontkennend -) 210 v.v.

oordeel (- van onbepaaldheid of eenzelvigheid) 210 v.v.

oordeel (kategorisch -) 211 v.

oordeel (disjunctief -) 211 v.

oordeel (hypothetisch -) 211 v.

oordeel (assertorisch -) 212 v.

oordeel (problematisch -) 212 v.

oordeel (apodictisch -) 212 v.

oorlog 17.

oorzaak (- en uitwerksel)70,198v.v.

oorzaak van zichzelf 204 v.v. Vgl. causa sui.

oorzakelijkheid 203 v.v. Zie oorzaak en causaliteit.

openbaren (openbaring) (- der Idee) (- der Natuur) 250 v.v., 272 v.v.

Openbaring (- van Johannes) 720, 739, 771, 844.

opheffen (opheffing) 47 v., 90 v.v., 568 v.v.

opperpriester 723 v.v.

opzet 489 v.v.

orbis doctrinae 274 v.

Origenes 29, 182, 399, 701 v.v., 716, 738 v.v., 744, 762 v.v., 777 v.v., 782, 801, 818.

orgaan (organisch) 234 v.v., 354 v.v.

organica 114, 354 v.v., 379 v.v.

Ormazd 717, 720, 754, 770.

Ostwald 199.

Oswald Külpe 244.

ouderdom 410.

overgang 98.

overgang (Hegels - van de Idee tot de Natuur) 241 v.v.

overtreding 488.

[p. 1079]

overwaarde(Marxistische -) 543v.v.

Ovidius 404, 724.

P.

παίδευσις 9.

palingenesie 704.

panpsychisme 361 v. Vgl. psychisch monisme.

πάντα 103, 104.

Paradijs(verhaal) 738 v.v., 821 v.v. 1021 v.v.

parallelisme (psycho-physisch -) 431 v.v.

παράνοια 27. Vgl. 919.

Pareto 547 v.

paring 364.

Pascal 822, 832, 840.

Pascendi (de encykliek - dominici gregis) 852 v.v., 866 v.v.

Paterculus (Vellejus -) 722.

Paulsen 1010.

Paulus 404, 769, 862.

pausdom (de evangelische grondslag van het Roomsche -) 41.

Paut Noeteroe 708 v.

Pek (J.E. van der) 665.

periodïciteit (van een talstelsel) 112 v.

peripherie (van wetenschap) 31 v.v., 1043 v.v.

persoon (persoonlijkheid) 443, 457 v.v., 465 v.v., 478 v.v.

Pétavel (A.F.) 757, 799.

petitio principii 84 v.

Petrus 13, 404, 746, 766, 769, 837, 841.

Philo van Byblos 714.

Philo Judaeus van Alexandrië 12, 13, 27, 29, 138, 317, 338, 373, 398, 399, 405, 412, 415, 457, 613, 622, 690 v.v., 714, 734 v.v., 743 v.v., 757 v.v., 769 v.v., 782, 801 v.v., 819, 823 v.v., 835, 838, 873.

Philodemus 743.

Philolaos 104, 337.

φιλόμυϑος 4. Vgl. 865.

philosophia 14.

φιλοσοφία 10, 32, 34.

philosopheeren 14, 25 v., 36, 41 v.v., 55 v.v., 81 v.v., 565 v.v., 981 v.v.

philosophie 5 v.v., 241 v.v., 254 v.v., 981 v.v., 1000 v.v., 1013 v.v. Zie wijsbegeerte.

philosophieprofessor 8, 1016.

φιλόσοφος 4, 12, 32.

Philostratus 742, 813.

phlogiston 150.

physica 368. v.v. Vgl. energetica.

physiologie 53, 224 v.v., 350 v.v.

physiologische verschijnselen, (- verklaringen) 53, 224 v.v., 350 v.v.

physische verschijnselen 53, 224 v.v.

Pichler (A.) 82.

Pilatus 1019, 1021 v.

Pindarus 716, 721, 743.

πίστις (πιστεύω) 19, 62. Vgl. geloof en gelooven.

Pius X 841, 852 v.v., 861, 866 v.v.

plaats 303.

planeet 319 v.v.

plant 357 v.v.

plastiek (plastische kunst) 653 v.v. Vgl. klassieke kunst.

Plato 12, 13, 17, 32, 33, 36, 39, 48, 51, 53, 55, 57, 82, 93, 101, 125, 128, 136, 138, 242, 373, 381, 385, 387, 391, 404, 406, 414, 416, 418, 455 v., 483, 504, 621, 624, 676, 684, 690 v.v., 708, 712, 740, 756, 761 v., 798 v.v., 865, 983, 989, 1009, 1011 v., 1018.

Plautus 504, 732.

plicht (recht en -) 57, 483 v.v., 501 v.v.

Plinius 666, 715, 792, 989.

Plotinus 63, 103, 104, 105, 136, 169, 190, 307, 392, 397, 407, 617, 632.

Plutarchus 27, 29, 30, 210, 399, 524, 669, 682, 690, 709 v.v., 715, 716, 720 v.v., 735, 740 v.v., 761, 769 v.v., 801, 819.

Poels (H.A.) 778, 852.

poëzie 682 v.v. Zie dichtkunst.

polariteit (polair) 64, 131.

Porphyrius 768, 781.

[p. 1080]

Posidonius 34.

positief 133 v.

potentialiteit 44, 569 v.v. Vgl. mogelijkheid en denkbaarheid.

potenties 268.

Potenzenverhältnis 110.

praktijk der aesthetische idee 642 v.v.

Prat 852.

predikant 7.

Prediker (O.T.) 4, 20, 404, 857.

priester 7, 702, 757.

prijs 516 v.v., 960.

prikkelbaarheid 362 v.v.

principium contradictionis 127 v.v., 577 v.v.

principium exclusi tertii 127 v.v.

principium identitatis 127 v.v.

Prisco (Giuseppe) 1002, 1033.

processen (bestaande -) 52 v.v.

Proculus Diadochus 411, 711 v.

product 104 v.v.

product (constant -) 109 v.v.

proefondervindelijk 289 v.v. Vgl. empirie.

Protestantisme 5, 725 v.v., 877 v.v., 887.

Proudhon 448, 487, 517, 530, 534, 542, 543, 548, 551, 552, 555, 557, 984 v.

prunisch 39.

Psalmen 4, 691, 720, 736 v.v., 805 v., 808, 1038.

psychisch monisme 42 v.v., 361 v.

psychisme (psychologisme) 44, 424 v.v.

psychologie 424 v.v., 573 v.v., 612 v.v., 991 v.v., 1048 v.v. Vgl. zielkunde.

psychologie (associatie-) 430 v.

psychophysica (psysiologische psychologie) 430 v.v.

Ptah 712.

Ptolemaeus (van Alexandrië) 731, 807.

punt 56, 297 v.v.

Pythagoreeën 704, 714.

Q.

Qohèleth 418.

Quack (H.P.G.) 549, 550.

qualiteit 104 v.v.

quantiteit (het quantitatieve) 104 v.v., 112 v.v.

quantum (het gequalificeerde -) 114 v.v. Vgl. maat.

quidditeit 104 v.v.

quotiënt 104 v.v.

R.

raadsel 47.

raaklijn 56.

ranggetal 105, 114 v.v.

ratio 17, 24, 400.

Rê‘ 711 v.

realisme (in de kunst) 631 v.v.

realiteit 35, 44 v.v., 68 v.v., 174 v.v., 442, 569 v.v. Vgl. zakelijkheid.

realiteit (overgang van - tot idealiteit, van idealiteit tot -) 250 v.v.

reason (pure -) 66.

recht (- zonder meer, stellig -, gesteld -) 468 v.v., 482 v.v.

recht (het -) 57, 446, 467 v.v., 477 v.v., 482 v.v., 502 v.v.

recht (-, rechtvaardigheid en zedelijkheid) 2 v.v., 57, 469 v.v., 482 v.v.

recht (positief -) 471 v.v.

recht (subjectief en objectief -) 470 v.v.

rechte (het -) 55, 57, 456 v.v., 467 v.v., 593 v.v.

recht (eigendoms-) 478 v.v.

rechten (- en plichten) 57, 483 v.v., 521 v.v., 559 v.v.

recht (natuur-) 478 v.v.

rechtsgeleerden 469 v.v.

Rechtsphilosophie (van Hegel) 445 v.v.

rechtvaardigheid (recht, - en zedelijkheid) 2 v.v., 57, 469 v.v., 482 v.v., 807, 886. Zie recht.

recht (vrijheid van het -, rechte vrijheid) 466 v.v., 480 v.v.

[p. 1081]

recht (wijsbegeerte van het -) 445 v.v.

recht (- en onrecht) 472 v.v., 489 v.v.

rede (zuivere -) 8 v.v., 23 v.v., 29 v.v., 35 v.v., 39 v.v., 45 v.v., 55 v.v., 79 v v., 94 v.v, 170 v.v., 241 v.v., 260 v.v., 274 v.v., 287 v.v., 398 v.v., 477 v.v., 726 v.v., 993 v.v.

Rede (Logos) 398 v.v., 422 v.v., 479 v.v., 993 v.v.

Rede (-, Natuur en Geest) 260 v.v.

Rede (- en God) 29 v.v.

rede (in de - liggen) 17 v.v., 45 v.v.

redeleer 6 v.v., 34 v.v., 84 v.v., 93 v.v., 241 v.v., 260 v.v., 994 v.v., 1045 v.v. Vgl. logica.

redeleer (rede-, natuur- en geestesleer) 260 v v.

redelijkheid 8 v., 12, 17 v.v., 29 v.v., 79 v.v., 170 v.v., 391 v.v., 478 v.v., 996 v.v.

redelijkheid (- des levens) 1 v.v.

redelijkheid (- van zeden en instellingen) 2 v.v.

redekiem 871.

redeloosheid 30.

reden 32, 139 v.v. Vgl. grond.

reden (omgekeerde -) 107 v.v.

reden (rechte -, gegeven -) 107 v.v.

reden (rekenkundige -) 107 v.v.

reden (meetkundige -) 107 v v.

redeneeren (redeneering) 8, 36, 84.

regeering 524 v.v.

reinigen (reiniging) 4. Vgl. heiliging.

reflexie 135 v.v.

reflexiebegrippen 135 v.v.

relatieve (het -) (relativiteit) 35, 49, 75 v.v., 115 v.v., 1031 v.v.

relativiteit (absolute -) 1031 v.v.

religie 686 v.v., 860 v.v. Vgl. godsdienst.

religie des geestes 688 v.v., 887.

religies (naturalistische -) 701 v.v.

religies (supranaturalistische -) 701 v.v.

religies (concrete -) 701 v.v.

Renan 20, 762 v.v.

reuk 364.

richting 56, 298 v.v., 309 v.v.

Rieger (K.) 388.

Riehl 103.

Rifaux 851.

Rindfleisch (G.E.) 224.

Ritchie (D.G.) 692.

Rochelle (geloofsbelijdenis van La) 781.

Romanisme 234, 721 v.v.

romantiek (romantische) kunst 652 v.v.

romantiek (absolute -) 656 v.

romans 683.

Romeinen (N.T.) 741, 754 v.v., 767 v.v., 786, 805, 809, 816 v., 820 v., 840.

Rome 722 v.v.

roof 489 v.v.

Rosenkranz (K.) 182, 259, 375, 525, 554, 1014, 1017

Rothe (Richard) 865.

Roy (Édouard Le) 290, 291, 292, 303 v., 396, 822, 841. 851 v., 865, 872.

Rückert 1005.

ruilbaarheid 447 v.v., 515 v.v.

ruilen (ruiling) 57, 447 v.v., 487 v.v., 515 v.v.

ruilwaarde 516 v.v., 547 v.v.

ruimte 43 v.v., 50, 56, 67 v.v, 272, 280, 282, 297 v.v.

ruimte (- en tijd) 43 v.v., 67 v.v., 284 v.v., 302 v.v.

Russell (Bertrand) 983, 995, 996.

rust 16.

S.

Sallustius 722.

samenleving 1 v.v., 7, 11, 57, 190, 445 v.v., 478 v.v., 521 v.v., 587 v.v., 601 v.v.

samenlevingsleer 447 v.v.

Samter (A.) 512.

Samuël 404, 755.

sapientia 14, 33, 1018. Zie wijsheid.

Sapientia 404, 777, 809, 819, 837.

Satz vom Widerspruch 154.

schaduw 327 v.v., 372 v.v.

[p. 1082]

Schäffle 511, 544, 546.

scheiding(en) 57.

Schell (H.) 792, 886.

Schelling 5, 28, 35, 44, 48, 49, 53, 71, 82, 97, 98, 99, 101, 128, 148, 169, 202, 220, 233, 240, 242, 243, 246, 256, 260, 262 v.v., 280 v., 292, 296, 333, 334, 342, 352, 373, 388, 389, 392, 400, 411, 412, 509, 523, 530, 703, 789, 849, 984, 991.

schepping 250 v.v., 345.

schijn 117 v.v, 144 v.v.

schijn (schoone -) 626 v.v.

schijnsel 333. Vgl. licht.

schilderkunst 7, 652 v.v., 668 v.v.

Schiller 402, 634.

Schleiden (M.J.) 50.

Schleiermacher 242, 243 v., 304, 424, 793.

Schmidt (E.) 49.

Schmidt (Kaspar) 511, 530, 553.

schoon(heid) (het schoone) 3 v.v., 401, 563 v.v., 588 v.v., 605 v.v., 686 v.v., 698 v., 863 v., 870, 1025 v.v.

schoonheid (- zonder meer) 625 v.v.

schoonheidsleer 612 v.v. Vgl. aesthetica.

schoonheidlievend 4 v.v.

schoonheidszin 3 v.v., 331, 526, 583 v.v., 611 v.v., 632 v.v., 860 v.v.

Schopenhauer 33, 70, 71, 84, 119, 150, 242, 270, 408, 464, 622, 694, 789, 803, 834, 987, 1002.

Schöpfung 240.

schouwburgen 6.

Schrift (Heilige -) 779 v.v.

Schröder (L. von) 14.

Schubert (Joh.) 785.

schuld 497 v.v.

Schuppe (W.), 122.

Schweitzer (A.) 747, 788, 803.

scientia 33, 243. Zie wetenschap.

Scotus (Joh. Duns) 19.

Scotus (Joh. - Eriugena) 13, 24, 27, 690, 737, 739, 865 v.

Seebeck 377.

Sehnsucht 3.

Seneca (L.A.) 25, 44, 400, 404, 457, 504, 528, 648, 712, 734, 736, 756, 768, 772, 791, 817, 835, 989, 1010.

sensus 33.

Sextus Empiricus 34, 216, 415, 1019.

Shakspere 600, 981.

Simons (D.) 481 v., 489 v.

Sigwart 103, 216.

Sirach (Jezus -) 404.

Sjang Ti 702 v.

skepticisme 1056 v.v.

slang (de - in het Paradijsverhaal) 739 v.v., 1021 v.v.

slapen 435 v.

sluitrede 84 v., 208, 213 v.v.

sluitrede (eerste figuur der -) 214 v.

sluitrede (tweede figuur der -) 215.

sluitrede (derde figuur der -) 215.

sluitrede (kategorisch-assertorische -) 216 v.

sluitrede (disjunctief-problematische -) 216 v.

sluitrede (hypothetisch-apodictische -) 216 v.

smaad 489.

smaak 364, 613 v.v., 632 v.v., 644 v.v.

Smith (Adam) 521.

snelheid 310 v.v.

socialisme (sociaal-democratie) 190, 232, 447 v.v., 510 v.v., 518 v.v., 537 v.v., 985 v.

Soeverein 589 v.v., 597 v.v. Zie vorst.

Sohm (Rud.) 470.

Sokrates 9, 373, 398, 725 v.

solipsisme 440 v.

som 56, 104 v.v.

Sophia 39, 795 v.

σοφία 32, 418.

Sophokles 721, 736, 755, 800.

Spalding 725.

speculatief (het speculatieve) 46.

sophisten (de -) 1041 v.

soteriologie 886.

Spencer (Herbert) 49, 66, 71, 82, 214, 228.

spiegeling 135 v.v.

spiegelingsbegrippen 135v.v.,152v.v.

spier 362 v.

spijsvertering 186, 363.

[p. 1083]

Spinoza 77, 181, 196 v.v., 206, 207, 418, 419, 457, 461, 775 v., 875.

spiritus (- divinus) 400.

spraakleer (- der wetenschap) 8, 993 v.v., 1051.

Spreuken (O.T.) 1, 732.

staat (huisgezin, maatschappij en -) 3, 446 v.v., 485 v.v., 495 v.v., 502 v.v., 507 v.v., 520 v.v., 595 v.v., 986 v.v.

staatsmachine 229 v.

stand(en) (maatschappelijke -) 506 v.

Stahl 150, 503, 509, 512.

Stanley Jevons (W.) 103.

statistisch 116.

statistisch-mechanistische beschouwing 225 v.

stauros 817 v.v.

Staudinger (Franz) 73, 201.

Stein (L.) 450, 452, 535, 536, 543, 988.

Steinthal 135.

stelbaar zijn (-, gesteld zijn en opgeheven zijn) 568 v.v.

stelbaarheid 16.

stelling (- en tegenstelling) 21, 47 v., 62 v.v., 132 v.v.

stelsel (het ware -) 81 v.v., 95 v.v. 283, 585 v.v., 1004 v.v.

stelsel (- der wetenschap) 285 v.v.

στέρησις (ϰατὰ στέρησιν) 131.

sterren 317 v.v.

sterven 57, 408 v.v. Vgl. dood.

Stewart (Dugald) 1001.

stichtelijk(heid) 7, 731 v.v.

Stilpo 210.

Stobaeus 198, 398, 826.

Stoïcijnen 11, 342, 398, 610, 691.

stof 146 v.v., 303 v.v., 323 v.v., 336 v.v., 370 v.v. Zie materie.

stof (hoeveelheid - of massa) 198 v.v.

stofwisseling 57, 387 v.v.

Strabo 719.

strafbaarheid 497 v.v.

straf(fen) 490 v.v. Vgl. bestraffing.

strafrecht (straffend recht) 490 v.v.

streven 604 v.v.

strijd 16 v.

Stumpf (Carl) 432.

Suarez 69.

subject (subjectiviteit, subjectiveeren) 49, 63 v., 207 v.v., 574 v.v.

subjectiviteit des begrips 207 v.v., 217 v.v., 229 v.v.

substantie (substantialiteit) 189 v.v., 196 v.v., 304. Vgl. zelfstandigheid.

summum bonum 14.

συμβ∊βηϰός (ϰατὰ -) 183.

Suidas 712.

supranaturalisme 634 v.v., 651 v.

symboliek, symbolisch(in de kunst) 616 v.v., 652 v.v., 663 v.v.

symmetrie 621 v.

synthetisch 257 v.

T.

taal 8 v.

taalkunde 89.

Tacitus 532, 736.

talstelsel (periodiciteit van een -) 112 v.

tastbaarheid (tast-, zicht- en hoorbaarheid) 3 v.

tastzin 364.

Tatianus 405.

teeken (- en beteekenis) 9, 373 v.v., 610 v.v.

tegendeelen 51, 129 v.v. Zie tegenstelling.

tegendeelen (- in eenen) 51, 131. Vgl. eenheid (- in tegenstelling).

tegenstelling (tegenstrijdigheid in eenheid) 13 v., 14, 50 v.v., 63 v.v., 119 v., 129 v v., 557, 1009 v.v., 1059.

tegenstrijdigheid (het beginsel van -) 51, 54. Zie tegenstelling.

tegenstrijdigheid (volstrekte -) 54.

Telestes 679 v.

temperament 443 v., 936.

terminus medius 214 v.

Tertullianus 398, 405, 406, 716 v.v., 735 v.v., 754, 761, 768, 774 v., 781, 807, 820.

[p. 1084]

Testament (het Nieuwe -) 824 v.v.

Thalmoed 430.

ϑαρρούντως πᾶσιν ὁμιλεῖν 10.

Theophilus 762.

theorie der aesthetische idee 641 v.v.

theorie der kennis 245 v.v., 899.

theosophie 288, 336 v., 340, 794 v.v.

thermodynamica 345.

Thessalonicenzen (N.T.) 787.

Thomas (a Kempis) 737.

Thomas (Aquinas) (van Aquino) 4, 13, 14, 33, 48, 63, 69, 102, 104, 138, 182, 252, 338, 357, 405, 406, 438, 442, 458, 464, 513, 610, 691 v v. 740, 767, 775 v.v., 783, 788, 831, 840 v., 858, 861, 862, 867 v., 873, 875, 879.

Thouth 405.

Thucydides 736.

Tichelaar (P.A.) 469.

Tiën 702.

tijd 13, 44 v., 53, 54, 124, 301 v.v.

De Tijd (dagblad) 776.

tijd en eeuwigheid 13.

tijd en ruimte 44 v., 67 v.v., 110 v., 302 v.v.

tijdstip 301. Vgl. nu.

Timotheüs 404, 770, 774, 786, 788, 874.

Titus (N.T.) 718, 772, 801.

toeeigening 486 v.v.

toekomst (verleden, heden en -) 45, 302 v.

Toem 707 v.v.

toerekenbaarheid 497 v.v.

toeval(lig)(heid) 177 v.v., 187 v.v., 206 v.v., 462 v.v., 487 v.

toon (het rijk der tonen) 112 v., 116.

toonkunst 7, 652 v.v., 672 v.v.

traagheid (- of inertie) 312 v.v.

tragische (het aesthetisch -) 636v.v.

treffend (aesthetisch -) 628 v.v.

Treitschke 506.

Trendelenburg 48.

trillingstheorie (Chr. Huygens' - van het licht) 150 v.v.

triniteit (trinitas) 400, 784 v.v. Vgl. drieëenheid.

truth 19, 66.

tuinbouwkunst 652 v.v.

tweeledigheid van het gebroken midden 179 v.v.

tweespalt 14 v.v.

twijfel (twijfelen) (twijfelachtig) 46 v.v., 55 v.v., 60 v.v.

Tyndal 33.

typische (het aesthetisch -) 627 v.v.

U.

uiteendenken 16, 58 v., 63 v.v., 461 v.v., 1008 v.v. Vgl. analyse.

uitgesloten midden (stelling van het -, beginsel van het -) 51, 126 v.v. Vgl. principium exclusi tertii.

uiting (kracht en -) 70, 158 v.v.

uitvloeisel (grond en -) 140 v.v. Vgl. gevolg.

uitwerksel (oorzaak en -) 70.

Ulpianus 553.

Ulrici 135.

undulatietheorie 330.

unitas 102.

univers (l' -) 20.

universeel bewustzijn 44 v.

Unvergängliche (das -) 3.

V.

Vader (God als -) 422 v., 692 v.v., 743 v.v., 751 v.v., 765 v.v., 807 v.v., 820 v.v., 868 v.v.

vaderlandsliefde 508 v., 985 v.

val (-beweging) (vrije -) (vallen) 110 v., 315 v.

Valentinus 777.

Valerius Maximus 722 v.

Varro 788.

vastheid (vastigheid) 321, 385 v.v.

vastheidswaan 60 v.v.

Vaticaan 852 v.v., 875 v.v.

Vedânta 14. Zie Wêdânta.

veelbeteekenend (aesthetisch -) 628 v.v.

veeleenig(heid) 9, 36, 51, 65 v.v., 74 v.v., 85 v.v., 94 v.v., 102 v.v.,

[p. 1085]

113 v., 233 v.v., 265 v.v., 461 v.v., 1008 v.v., 1032, 1059.

veeleenigheid (volstrekte -) 1008 v.v.

veelheid (het vele) 16, 102 v.v.

veelweterij 998 v.v.

Vera (A.) 51, 56, 422, 1009.

veralgemeeningen 382 v.

veranderen (verandering) 54, 100 v.v., 124 v.

verbindingen 57.

vereeniging (vereenigd zijn) 14, 568 v.v.

vereeren (vereering) 4 v., 689.

verellendigingstheorie 549 v.v., 555 v.v.

verenkelde (het -) 60. Vgl. bepaaldheid.

vergaan (ontstaan en -) 99.

Vergangenheit 52.

vergankelijk 57.

Vergilius 338, 724, 742, 743.

Verhältnis 117.

verheffende (het aesthetisch -) 631 v.v.

verhevenheid (geestelijke -) 1024 v.v.

verheven(heid) (verheven zijn) 568 v.v., 597 v.v., 633 v.v., 1024 v.v.

verhevenheidszin 633 v.v.

verhouden (zich -) 117 v.v.

verhouding (gegeven of rechte -) 107 v.v.

verhouding (de zuivere -) 118 v.

verhoudingswijzigingen 120 v.

verinnerlijking of verinwendiging 12, 436.

veritas 1, 19, 26, 48, 1018 v.

veritas (Ubi est -?) 1018 v.

vérité 20, 1037.

verkeerde (het -) (het - begrip) (verkeerdheid) 57, 138, 217 v.v., 829 v.v.

verkeeren (zich - der natuur) 292. Zie natuur.

verklaren (verklaring) 70 v.v., 151, 163 v.v., 186 v.v., 195, 224 v.v., 291 v.v., 330.

verleden (-, heden en toekomst) 45, 302 v.

verlossing 11, 14.

vermenigvuldiging 56.

vernemen (verneembaarheid) 16, 45, 363 v., 442 v. Vgl. gewaarworden (voelen) en waarnemen.

Vernunftwissenschaft 33.

verscheidenheid 122 v.v., 134.

verschijning 146 v.v.

verschijnsel 146 v.v., 161 vv., 350.

verschijnselenleer 350.

verschil 104 v.v., 134. Vgl. onderscheid en differentie.

verstandig(heid) 54, 58 v.v., 66 v.v., 79 v.v., 121 v.v., 131 v.v., 187 v.v., 393 v.v., 444, 996 v.v., 1057 v.

vertellingen 6, 891.

vertooningen 6., 682.

vervreemding 486 v.v.

verwaarloozing der wijsbegeerte 26 v.v.

verwijdering (- en nadering) 308 v.

verwonding 489.

Verworn (M.) 388.

vierkantsverhouding 110 v.v.

vlak 56, 298.

vlam (vlammenschijnsel) 325 v.v.

vloeibaarheid 321, 385.

voelbaarheid (zichtbaarheid en begrijpelijkheid) 45. Vgl. gewaarworden, waarnemen en vernemen.

voelen 16, 44 v., 457.

volgorde 52.

volgzaamheid (jegens de Rede) 29.

Volkelt (Joh.) 244.

volkshuishoudkunde 449 v.v,534 v.v., 551 v.v.

volmaaktheid (- in verband met schoonheid) 622 v.

volstrekt(heid) 117 v.v., 273 v.v., 417 v.v. Vgl. Absolute (het -).

Voltaire 103, 291, 299, 391, 438, 703 v.v., 720, 775, 803, 880.

voorbereiding (tot philosophie) 38 v.v., 44.

voorbereiding (-, verzakelijking en vergeestelijking) 44 v.v.

[p. 1086]

vooronderstellen (vooronderstelling) 55, 58, 137.

voorrechten 506 v.v., 535 v.v.

voorstelling 4 v.v., 438

voortbrengende (- natuur) 57.

voortgebrachte (- natuur) 57.

voortplanting 361.

voortteling 57, 361 v.v.

voorwerpelijk 67. Vgl. objectief.

voortzetting (gelijkmatige -) 52.

voor zich (Idee -) 275 v.v.

voor zich (- zijn) 101 v.v., 113, 275 v.v.

voraussetzungslos 20.

vorm 146 v.v., 615 v.v.

vorm (- van het schoone) 615 v.v.

vormbestendiging 57, 387 v.v.

vorst (vorstelijkheid) 525 v., 589 v.v., 607 v.v. Zie Soeverein.

Vorst (H.J. van) 779.

vrede 16 v.

vrede (- met alles hebben) 17 v.

vrijheid 9, 11, 17 v., 55, 188 v.v., 196 v.v., 205 v.v., 276 v.v., 413 v.v., 461 v.v., 475 v.v., 485 v.v., 509 v.v., 772 v.v. Vgl. zelfbepaling.

vrijheid (allerlei -) 17 v.

vrijheid (volstrekte -) 276 v.v.

vrijheid (- als Idee) 481 v.v.

vrijmoedig 10.

vroomheid 5, 728 v.v., 860 v.v.

vruchtbaarheid 363 v.

Vulgata 845.

W.

Waals (J.D. van der) 224.

waarde 515 v.v., 540 v.v., 960.

waardeleer (Marxistische -) 506 v.v.

waarheid (het ware) 3 v.v., 20 v.v., 28 v.v., 42 v.v., 54 v.v., 77 v.v., 81 v.v., 92 v.v., 102, 172 v.v., 188 v.v., 240 v.v., 274 v., 294, 391 v.v., 419 v.v., 556 v.v. 502 v.v., 574 v.v., 698 v.v., 870 v.v., 1004 v.v., 1020 v.v.

waarheid in den godsdienst 734 v.v.

waarheid (wat is -?) 21 v.v., 48 v.v., 1021 v.v.

waarheid (naamsverklaring der -) 48 v.v.

waarheidsleer (leer der waarheid) 41 v.v. Zie waarheid.

waarnemen (waarneembaarheid) 16, 60 v.v., 363 v., 609 v.v., 622 v.v., 641 v.v. Vgl. voelen (gewaarworden) en vernemen.

wahrnehmen 54.

waken 435.

wanbegrip 217 v.v.

warmte 324 v.v., 369 v.

wasdom 57, 435, 927

wat (-, hoeveel en hoe) 120.

Wêdânta 14, 705 v.v.

wedergeboorte (geestelijke -) 689 v.v., 704, 732 v.v.

wederkunde (wind- en wederkunde) 346.

weerspreking 51, 132. Zie contradictie. Vgl. tegenstrijdigheid, tegenstelling.

Weininger (O.) 388.

Weisheit 33.

Weisheitsforscher 56.

Welt (bessere -) 5.

Welt (wirkliche -) 5.

wereldraadsel 47.

wereldziel 356 v., 416.

werkelijkheid 4 v.v., 14, 16 v.v., 22, 41 v.v., 54 v.v., 67 v.v., 169 v.v., 189 v.v., 196 v.v., 240 v.v.

werkelijkheid (mechanisch werkzame -) 54.

werkelijkheidsleer 41 v.v., 54 v.v.

werktuigelijke natuurwetenschappelijkheid 111. Vgl. mechanisme.

werktuiglijk(heid) 111, 151, 229 v.v., 389 v.v. Vgl, mechanisme.

werkzaamheid 9, 22, 53 v.v., 175 v.v., 196 v.v., 201 v.v.

wet (- en verschijnsel, - en feiten) 28 v., 74 v.v., 161 v.v.

wet (de -) 511 v.v.

wet (absolute -) 75 v.v.

weten (het -) 60, 249 v.v., 276 v.v. Vgl. kennis.

weten (- wat men zegt) 9, 1045.

[p. 1087]

wetenschap (wetenschappelijk, wetenschappelijkheid), 5, 9, 15, 22 v.v., 28 v.v., 36, 111, 283, 287 v.v., 372, 505, 535, 982 v.v., 1035 v.v.

wetenschap (stelsel der -) 283 v.v.

wetenschap der wetenschappen 23 v.v., 31 v.v., 36, 283 v.v., 983 v.v.

wetgevende macht 524 v.v.

wetgever (de Nederlandsche - en de wijsbegeerte) 26.

wetgeving (sociale -) 559 v.v.

wettelijkheid 463 v.v.

wezen 117 v.v., 121 v.v., 135 v.v., 144 v.v., 161 v.v., 176 v.v., 292 v.v.

wezen (- der natuur) 292 v.v.

Widerspruch 133 v.v.

Wijck (Van der) 1009 v., 1012.

wijsbegeerte van den godsdienst 689 v.v., 726 v.v., 869 v.v.

wijsbegeerte 1 v.v., 5 v.v., 11, 13 v. 19 v.v., 31 v.v., 46 v.v., 55 v.v., 71 v.v., 91 v.v., 241 v.v., 254 v.v., 445 v.v., 583 v.v., 860 v.v., 870 v.v., 981 v.v., 1000 v.v., 1013 v.v.

wijsbegeerte (het nut der -). Zie nut.

wijsheid 1, 5 v.v., 15 v.v., 22 v.v., 31 v.v., 39 v.v., 45 v.v., 55 v.v., 258 v.v., 410, 427, 728 v.v., 794 v.v., 860 v.v., 998 v.v., 1018 v.v.

Wijsheid (Bijbel) 756.

wijze (wijsgeer) 1, 5 v., 31 v.v., 36, 861.

wil (de redelijke -), 467 v.v.

willekeur 189 v.v., 465 v.v.

wil(len) 457 v.v., 488 v.v., 942.

Willmann (O.) 1001 v.

Winckel (F. von) 989.

windkunde (wind- en wederkunde) 346.

wiskunde 89 v.v., 1044 v.

Wissenschaft 33. Vgl. wetenschap.

Wolf(f) 73, 194, 456.

Wolfianisme 267.

wonder 181 v.v.

woord (- en begrip) 36, 374 v.v.

woordenspel 9., 1011.

worden 98 v.v.

wortel 56, 109 v.

wortel (- van eigen macht) 109 v.

wraak 493 v.v.

Wundt 103, 296.

X.

Xenocrates 9 v.

Xenophon 679.

Z.

Zacharja (O.T.) 744.

Zahl 113.

zakelijk(heid) 32, 44, 143 v., 174 v.v., 568 v.v. Vgl. realiteit.

Zarathustriërs 716 v.v.

zedelijkheid (recht, rechtvaardigheid en -) 2 v.v., 57, 469 v.v., 482 v.v., 502 v.v., 596 v.v.

zeden (goede -) 485, 502 v.v.

Zeit 54.

zekerheid 46 v., 55 v., 59 v.v.

zekerheid (- zonder twijfel) 55 v.v.

zelfbemiddeling (begrip der -) 213 v.v., 237 v.v.

zelfbepaling 55, 205 v.v., 413 v.v., 461 v.v., 481 v.v., 494 v.v. Vgl. vrijheid.

zelfbestendiging 9, 22 v.v., 57, 160 v.v., 196 v.v., 240 v.v., 313, 355 v.v., 363, 494 v.v.

zelfbewerking 203 v.v.

zelfbewustzijn 63 v.v.

zelfchemificeering (- der natuur) 344.

zelfelektrizeering (- der natuur) 344.

zelfkennis 23 v.v., 32 v.v., 994 v.v.

zelfkrystallizeering (- der natuur) 346 v.v.

zelfmagnetizeering (- der natuur) 344.

zelfobjectivatie 254 v.v.

zelfonderscheiding 14, 22.

zelfopenbaring 250 v.v.

zelfopheffing 293 v.

zelfpolarisatie 226.

zelfrealiseering 356.

[p. 1088]

zelfstandigheid 24, 65 v.v., 173 v.v., 189 v.v., 196 v.v., 304, 343. Vgl. substantie en vrijheid.

zelfverbijzondering en zelfveralgemeening 76 v.v.

zelfvergeestelijking 16.

zelfverkeering 45, 52 v.v., 57, 160 v.v., 196 v.v., 204 v.v., 240 v.v., 270 v.v., 293 v., 301 v.v., 313, 355 v.v., 494 v.v., 551 v.v., 1006 v.v.

zelfvervreemding 285 v.

zelfweerspreking 130 v.v., 139. Vgl. contradictie.

zelfweerstreving 139.

Zeno (de Eleaat) 198.

Zeno (de Stoïcijn) 757.

zenuw(en) 362 v.v.

zenuwkitteling 6.

zichzelf (aan - genoeg) 10.

zichzelf (tot - komen) 8, 23 v.

Ziehen 1057.

ziel 356 v.v., 391 v.v., 400 v.v., 409 v.v., 423 v.v., 437 v.v., 571 v.v.

ziel (belichaamde -) 57, 396 v.v.

zieligheid 44, 967, 992 v.v.

zielkunde 91, 151, 423 v.v., 428 v.v., 433 v.v., 572 v.v. Vgl. psychologie en psych(olog)isme.

zielkunde (wetenschappelijke -) 433 v.v.

zielkunde (redelijke -) 434 v.v.

zien 304 v.

zijn 97 v.v., 117 v.v., 282 v.v.

zijn (denken en -) 15, 86.

zijn (bepaald -) 99 v.v. Zie aanzijn.

zijn (het zuivere -) 97 v.v.

zijn (- en niet zijn) 99.

zijn (één -) 101 v.v. Vgl. eenheid.

zijn (veeleenig -) 102. Vgl. veeleenigheid.

zijn (voor zich -) 101 v.v., 113, 275 v.v.

zijnsleer 88 v.v.

zijnswijze 110 v.v., 117 v.v. Vgl. modaliteit en bestaanswijze.

zinnen 363 v., 930.

zinsbekoring 6.

zintuigen 60 v.v., 364, 930.

zon 258, 317 v.v.

zonde (zondigheid) 24, 29, 736 v.v., 829 v.v., 840 v.v., 1022 v.v.

Zoon (God en mensch als -) 422 v., 692 v.v., 743 v.v., 765 v.v., 819 v.v., 868 v.v.

zoowel - als 58.

zuivere rede. Zie rede (zuivere -)

zwaar (zwaar zijn, zwaarte) 57, 67 v., 278 v., 316 v., 379.

zwaartekracht 313 v.v.