Sturmfels

17 December 1776.

‘Haast je, Margreet, dan kun je meerijden. Ik heb iets nieuws voor je,’ riep Baron Siegfried van boven uit zijn cabriolet.

‘Ik ook,’ antwoordde ik, regenmantel en kaper in der haast omslaande en naast hem plaats nemende: ‘beste berichten van Wolfram.’

‘Wij zullen nog pleizier aan hem beleven, kind. Je vader heeft een juist oog gehad. - Ben je niet nieuwsgierig naar mijn nieuws? - Wij gaan naar een troep Zigeuners, die hun kamp op de grauwe vlakte hebben opgeslagen.’

‘Alleen?’ vroeg ik verschrikt.

‘Het zijn geen dieven of moordenaars, maar arme zwervers. Op Bermensch grondgebied mogen zij niet komen; op Klakau zijn zij verjaagd. Zij moeten toch ergens blijven en hebben gevraagd om hier 14 dagen te rusten. Ik ga zien wat ik voor hen kan doen.’

[p. 114]

‘Alleen?’ herhaalde ik, en dacht aan de Zigeuners, die ik op prenten had gezien, echte boeventronies met sluike haren en loerende oogen.

‘Zijt gij bang?’

De Vrijheer vermaakte zich met mijn angst.

‘In het dorp wacht ons versterking: de Schout en de Rentmeester van Hohenlinde, ook de houtvester met een twaalftal jagers en boschwachters.’

Hohenlinde ligt op ongeveer anderhalf uur rijdens aan den anderen kant van het bosch in een vruchtbare streek, aan de Noordzijde door de zoogenaamde grauwe vlakte - een dorre strook lands - begrensd.

Wij reden Hohenlinde binnen. Vóor de herberg stond het verwachte drietal. Verderop de groen- en grijsgebuisde boschbeambten.

Wij volgden hen stapvoets.

Weldra werden de vuilgrijze tenten zichtbaar. Ik telde er een twintigtal. Zij lagen dicht naast elkaar en vormden met een rij aaneengesjorde karren en wagens een wijden onregelmatigen cirkel. Eenige koppels magere paarden liepen in vrijheid rond en knaagden het taaie gras af, het eenige gewas dat hier groeide.

Eene wending van den weg vergunde ons een kijkje binnen den afgesloten kring. Daar was het bruine volkje bijeen. Het uur van hun middagmaal scheen nabij. Zij zaten, lagen of hurkten rondom de stookplaats, de oogen gekeerd naar den grooten ijzeren pot, waaruit bij tusschenpoozen de wasem in dunne kringen ontsnapte.

Een drietal havelooze kinderen kroop bij onze nadering uit een der voorste tenten en staarde ons strak en nieuwsgierig aan: halve wildemannetjes met hun brutale kijkers en hun armzalige plunje, niet veel meer dan een grof hemd van eene ongekende kleur, waaronder de bruine voeten uitstaken.

Geen der om den vuurhaard verzamelden had zich schijnbaar verroerd. Maar de oogen hadden eene andere richting aangenomen en deden dienst! - Zij flikkerden onder de half neergeslagen oogleden.

Wie was hun hoofdman?

Voorzeker hij, die juist gindsche tent opensloeg en op ons toetrad.

Zwijgend ontblootte hij zich het hoofd en bleef in deemoedige houding wachten, totdat het den Vrijheer behagen zou hem toe te spreken.

Hij was een slank gebouwd man van middelbare lengte, naar gissing vijf-en-veertig of vijftig jaar oud. Op het levendige gelaat, in de gitzwarte oogen waren schranderheid en wilskracht te lezen. Een paar zijner onderhoorigen sloop nader en schaarde zich achter

[p. 115]

hem. Het contrast tusschen hun grof, beenig gelaat en breede lippen met de scherpe, schier fijne trekken van hun aanvoerder was treffend. De laatste scheen weinig meer dan de kleeding met hen gemeen te hebben, - en ook weder welk verschil in zijne wijze om die te dragen en zich daarin te bewegen!

‘Zijt gij de hoofdman en hebt gij u bij den Schout van Hohenlinde aangemeld?’ vroeg de Vrijheer, nadat hij hem en zijn gezellen een pooze oplettend had gadegeslagen.

‘Het is zooals Uwe Genade zegt,’ antwoordde het opperhoofd eerbiedig in gebroken Duitsch, met een sterk vreemd accent.

‘Ik geef het gevraagde verlof, mits gij borg blijft voor het gedrag uwer onderhoorigen. Bij het minste vergrijp stelt gij u ter beschikking van den Schout van Hohenlinde, totdat de schuldige ontdekt en gestraft zal zijn.’

‘De Uslah-Gitano's rooven noch moorden,’ zeide de hoofdman fier.

‘Zoo zult gij nog minder bezwaar tegen mijn eisch hebben.’

‘Het zij zooals Uw Genade beveelt,’ hernam de hoofdman, na een kort beraad en even deemoedig als straks.

‘Gij hebt het gehoord, Heer Schout,’ vervolgde de Vrijheer met verheffing van stem. Daarna zachter tot mij in het Fransch:

‘Zoo lang dit volkje onder tucht staat, is het niet te vreezen. De hoofdman schijnt tact te hebben om het te leiden. Let op zijn oogen, Margreet.’

‘Hij heeft niets van het wilde en terugstootende der anderen,’ antwoordde ik in dezelfde taal en bleef den hoofdman aankijken die naast den reusachtigen Wilbrant stond en dezen steelswijze opnam. Een spotachtig glimlachje plooide daarbij zijn mond.

‘Kijk vóor je, kerel’, schold de houtvester, die eindelijk opmerkzaam was geworden.

De Vrijheer was uitgestapt en had mij de teugels gegeven, na een wenk aan den koetsier om naast de paarden te gaan staan.

‘Prettig rijden, he juffertje?’ zeide Wilbrant vlak naast mij, op zijn gewonen onaangenamen toon. ‘Goede berichten van Wolfram?’

Niets natuurlijker dan dat hij de kans waarnam om iets van zijn zoon te hooren. Ik was boos, dat het mij moeite kostte om beleefd te antwoorden.

‘Grappig volkje, he?’ ging hij voort, op de Zigeuners wijzende, die nu nieuwsgierig en begeerig het rijtuig omringden. ‘Schoeljes, daar kunt gij op aan, zoodra de gelegenheid zich voordoet.’

‘Niet onder zoo'n hoofdman,’ zeide ik, als naar gewoonte mondjegauw. ‘Hij schijnt u te kennen, houtvester.’

[p. 116]

‘Mij?’ herhaalde Wilbrant met een minachtend schouderophalen, en zijn oogen zochten den man, over wien wij spraken en wiens blik weder met kennelijke nieuwsgierigheid op den houtvester rustte.

Met een gevoel van verlichting zag ik Wilbrant weggaan en op den hoofdman toetreden.

‘Het is op Sturmfels geen gewoonte om de lieden zoo brutaal op te nemen,’ hoorde ik hem snauwen. Wat de ander antwoordde verstond ik niet. Weder speelde dezelfde spotachtige uitdrukking om zijn mond, een wonderlijke glimlach, of nog beter: een trek van zelfbewuste meerderheid. Wilbrant stiet een vloek uit en scheen grooten lust te hebben den vermetele een gevoelige bestraffing toe te deelen. De nadering van den Vrijheer deed hem echter bedaard achteruit treden.

‘Bodo komt eerstdaags afscheid nemen,’ zeide de Vrijheer onder het naar huis rijden. ‘Zijn vertrek is op Maandag bepaald. - Wij zullen hem missen, Margreet.’

Wij zoo heel veel niet. Wij hadden hem zoo weinig gezien in den laatsten tijd.

De Vrijheer zal Bodo wegbrengen naar Berlijn en over Göttingen terugkomen.

‘En gij zult Wolfram bezoeken?’ riep ik, blij verrast.

De Vrijheer knikte.

‘Hebt gij iets voor hem mede te geven?’

‘Een monsterzak vol groeten en heilwenschen.’

‘Dat is lichte bagage. Ik heb in mijne berline ruimte voor iets, dat meer plaats inneemt. Zeg dat aan uwe ouders.’

Ik zie Wolfram al: stom en stijf van verrukking, haast zijn oogen niet vertrouwende.

Mijne bouffante voor hem is af. Vader heeft een boek voor hem.

‘En ik zal voor den inwendigen mensch zorgen,’ zegt Moeder. ‘Hij eet zoo gaarne honingkoeken. Die zal ik voor hem bakken. Onder het eten zal hij denken, dat hij tegenover ons zit.’