Ben ik eigenlijk wel links genoeg?

Sportief

Soms weet ik bijna zeker dat de in de jaren zestig op gang gekomen z.g. democratisering, die in Nederland heeft geleid tot zulke sympathieke uitwassen als het weekblad De Nieuwe Linie, de etherrubriek Van Onderen en het kabinet-Den Uyl, nog vóór 1980 weer definitief achterhaald zal zijn door een strenge, autoritaire samen-

[p. 90]

levingsstructuur. Als een haas door een koe.

Ik ontleen dat voorgevoel vooral aan wat je consequent in de sport en meer in het bijzonder in de voetballerij ziet gebeuren.

Geef toe dat sport in onze maatschappij maatgevender is dan al het andere - en als u het niet voetstoots wil toegeven, reken dan maar na wat er in de publiciteit voor wordt ingeruimd. Een Hollands auto-ongeluk kan in de media nooit op tegen Vitesse, en 5000 dooie inwoners van Ethiopië leggen het altijd af tegen de korfbalcompetitie. Wie wil weten wat de toekomst is van het socialisme (van socius, lat. = gemeenschappelijk) moet dus niet kijken hoe het gaat in de vrouwenemancipatie of in het arbeiderszelfbestuur, maar hoe het staat met Feyenoórd.

Nu, met Feyenoord staat het duidelijk. Wiel Coerver, de werkgever van die fabriek, laat publiekelijk weten dat Van Hanegem, één van zijn werknemers, eigenlijk een luie opdonder is wiens prestaties zo veel te wensen overlaten dat hij god op z'n blote knieën mag danken als hij aan het eind van de maand nog een loonzakje kan komen halen. En anders lazert hij er maar uit.

Je moet je voor de aardigheid even indenken wat zo'n uitspraak, mits gedaan door, pak weg: Kraayenhoff van de Akzo, volgens het gewenningsstramien van de vooruitgangsmaatschappij teweeg zou hebben gebracht. Toch minstens een actie van Wim Kok, de mannequin van het NVV; een solidariteitsstaking van alle andere voetballers; een golf van protest bij alles wat zich in Nederland nog een eerlijk werkman durft te voelen; en in gif gedoopte hoofdartikelen van onze landelijke dagbladen met uitzondering, uiteraard, van De Telegraaf.

Kok is toevallig in Portugal waar hij bekommerd vaststelt dat de vakbeweging daarginds onder linkse invloed dreigt te komen. Alle voetballers zwijgen, tot en met Jan Mulder, want die was net al door alle dag- en weekbladen geïnterviewd. De Nederlandse werkman beeft van angst dat Van Hanegem inderdaad te weinig presteert en daardoor straks in de Europa-Cup-Competitie onze nationale Leeuw in z'n hemd zal laten staan. En tot in de meest progressieve Hollandse kranten toe wordt Coerver impliciet geprezen omdat hij met zijn provocerende uitlatingen De Kromme zal tergen om zijn uiterste best te doen.

Zo liggen die dingen, en ik zie niet in dat we daar omheen zouden

[p. 91]

moeten draaien en dat we er niet de voordehandliggende conclusie uit moeten trekken die ik hierboven al even neerlegde: dat deze ijzeren, en alom gerespecteerde regel van prestatie en resultaat het op een dag weer zal winnen van het slapjanussenutopia waarin je niet eens meer een examen hoeft te doen om doctorandus te worden.

Of niet soms?

Ja, ik weet het langzamerhand ook niet meer. Als Michels in München winst boekt stuurt Den Uyl een gelukstelegram, maar als de Shell winst boekt moeten de inkomens genivelleerd worden. Waar is de tijd gebleven dat we, onder auspiciën van de AVRO, nog hulde brachten aan nationale prestaties van Grote Nederlandse Bedrijven?

Maar let op: die tijd komt gauwer terug dan u dacht.