Ben ik eigenlijk wel links genoeg?

Ludiek

Op de Foto van de Week liep Den Uyl, een beetje gebogen, half lachend, maar toch tintlozer dan ooit, voor de heren Kok, Spit en Lanser langs: de resp. modern gekapte, kale en grijze eminenties van de arbeidersklasse.

Wat is er fascinerend aan zo'n tafereel?

Dat weet ik ook niet.

Wat je er voornamelijk aan afziet is gebrek aan dingen: gebrek aan kleur, aan kuiperij, omkoping, machinaties, slechtigheid - kortom, gebrek aan drama. Kijk één minuut naar Uyl, Kok, Spit en Lanser, en je begrijpt waarom we hier nooit verder zijn gekomen dan de

[p. 78]

vertaling van Shakespeare door heren die dan ook Burgersdijk en Voeten heetten.

Het heeft een hoop vóór, daar gaat het niet om. Het is rustig. Er vloeit geen bloed. Men haalt geen smeerlapperij uit - en de revolutie beperkt zich tot pastoors die in burger prediken, en huisvaders die nu op zaterdagmiddag ook naakt in het bad durven: De Nieuwe Linie en Chick, zal ik maar zeggen.

Maar in dramatische zin komt het nimmer uit boven de zekerheid dat het hemelse gerecht zich te langen leste heeft ontfermd over iemand, of over iemand z'n benauwde veste die, als je het achteraf nagaat, eigenlijk niet eens zo erg benauwd is geweest.

Ik denk dat we daarom in Nederland zo ontzettend en zo vermoeiend ons best doen om te spelen dat we te maken hebben met grote, dramatische conflicten. Niet voor niets is hier het woord ludiek uitgevonden.

Die verkiezingen bij voorbeeld die we straks weer hebben - er lijkt me ongeveer niets mee aan de hand, er staat ook nog nauwelijks iets op het spel, maar iedereen en alles doet mee om te spelen dat het leven van de gehele westerse wereld en haar prachtige, door zweet en tranen verworven beginselen er van af hangen.

Heeft u Bas Gaay al eens gebeld?

De Max Tailleur van de Nederlandse politiek.

Hij spreekt zijn boodschap in publieke telefooncellen - de tekst lijkt me minder afgestemd op een ideologie dan wel op de mogelijkheid om 'm net af te hebben vóór het kwartje door de automaat valt en de verbinding verbroken raakt. Maar helemaal zeker weet ik 't niet, want het is zo'n antwoordapparatengeluid en je verwacht ook alleen maar dat er namens de PPR zal worden meegedeeld dat het bij de volgende toon negen uur zes en veertig is.

Maar het is wèl ludiek - het wil toch de suggestie wekken dat dat ganzebord waar ze mee rondtrekken eigenlijk de cover-up is van iets heel perfide's, misschien wel gefinancierd door de oliemaatschappijen die Bas steunen om de aandacht af te leiden van Wiegel van wie ze weten dat hij met nog iets véél smerigers bezig is dat over twee jaar zal leiden tot de definitieve machtsovername van de VVD, de terugkeer van de kinderarbeid en het afschaffen van onderwijs voor kinderen uit gezinnen waar minder dan ƒ 25.000 per jaar binnenkomt. Zodat, tegen die tijd, Kok, Spit en Lanser nog

[p. 79]

een lelijke pijp zullen roken, en zeker Wim voorlopig weer genoegen moet nemen met de kapper om de hoek in plaats van de haarboetiek waar hij nú nog, dank zij Joop, z'n kop laat behandelen. Ik zie de rechtse premier al vóór me - op een nieuwe foto in de krant, met dan natuurlijk ook nieuwe vakbondsvoorzitters, ik denk Kloos weer, en Mertens, en natuurlijk Lanser, want die schijnt toch de minst ambitieuze geweest te zijn van de oude hap.

Maar ja, wat zou je dan nóg zien?

Weer niks.

Andere mannen, maar hetzelfde gebrek; zelfs Jago zouden we hier ludiek hebben omgeturnd tot een redelijke schat.